Alexander Lippisch
Alexander Lippisch | |
|---|---|
 Alexander Lippisch, Storch V'in kokpitinde Günther Grönhoff ile birlikte. | |
| Doğum | 02 Kasım 1894 Münih, Alman İmparatorluğu |
| Ölüm | 11 Şubat 1976 (81 yaşında) Cedar Rapids, Iowa, ABD. |
| Milliyet | Alman |
| Tanınma nedeni | Messerschmitt Me 163 ilk roket uçağı uçan ilk delta kanat ilk seri üretim roket avcı uçağı |
| Ödüller | Rudolf-Diesel-Medaille Heidelberg Üniversitesi Onursal Doktorası |
Alexander Martin Lippisch (2 Kasım 1894 - 11 Şubat 1976), kuyruksuz uçakların, delta kanatların ve yer etkisinin anlaşılmasına önemli katkılarda bulunan ve ayrıca ABD'de çalışan bir Alman havacılık mühendisi olarak aerodinamiğin öncüsüydü. Opel-RAK programı kapsamında, dünyanın ilk roketle çalışan planörünün tasarımcısıydı.
Süpersonik delta kanatlı savaş uçaklarında ve yamaç paraşütlerinde pratik olarak işlev gören delta kanat tasarımlarını geliştirdi ve kavramsallaştırdı. Çalıştığı kişiler, 20. yüzyıl boyunca delta kanat ve süpersonik uçuş konseptlerinin geliştirilmesine devam etti. En ünlü tasarımları, Messerschmitt Me 163 roketle çalışan önleme uçağı ve Dornier Aerodyne'dir.[1] :174.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Lippisch, Bavyera Krallığı'nda Münih'te doğdu. Daha sonra havacılığa olan ilgisinin, Orville Wright'ın Eylül 1909'da Berlin'deki Tempelhof Havalimanı üzerinde düzenlediği bir gösteri ile başladığını söyledi. Yine de, I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesi araya girene kadar babasının izinden sanat okuluna gitmeyi planladı. Lippisch, 1915-1918 yılları arasında Alman Ordusu'ndaki hizmeti sırasında hava fotoğrafçısı ve haritacı olarak uçma şansı buldu.
Uçak tasarımları
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaşın ardından, Zeppelin Company ile çalıştı ve kuyruksuz uçaklarla ilk kez o sırada ilgilenmeye başladı. 1921'de arkadaşı Gottlob Espenlaub tarafından inşa edilecek ilk tasarımı Espenlaub E-2 model planördü. Bu, 1920'ler ve 1930'lar boyunca yaklaşık elli tasarımla sonuçlanacak bir araştırma programının başlangıcıydı.
1928'de Fritz von Opel ve Max Valier'in Opel-RAK programına katılan Lippisch'in kuyruklu Ente'si, Friedrich Wilhelm Sander'in şirketi tarafından roketlerle donatıldı ve roket gücüyle uçan ilk uçak oldu.[2] 1927'den itibaren kuyruksuz çalışmalarına devam ederek, çoğu planör olan Storch I – Storch IX (Stork I-IX) adlı bir dizi hava araçlarınının tasarımlarını yaptı. Bu tasarımlar hükûmetten ve özel sektörden çok az ilgi gördü.
II. Dünya Savaşı projeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]1939'un başlarında, Reichsluftfahrtsministerium (RLM, Reich Havacılık Bakanlığı), o zamanlar Hellmuth Walter tarafından geliştirilmekte olan roket motorları[3] etrafında yüksek hızlı bir savaş uçağı tasarlamak için Lippisch ve ekibini Augsburg'daki Messerschmitt fabrikasında çalışmak üzere transfer etti. Ekip, en son tasarımları olan DFS 194'ü hızlı bir şekilde roket gücüne uyarladı ve ilk örnek tasarım 1940'ın başlarında başarıyla uçtu.
1943'te Lippisch, yüksek hızlı uçuş sorunlarına odaklanmak için Wiener Neustadt'taki Viyana Havacılık Araştırma Enstitüsüne (Luftfahrtforschungsanstalt Wien, LFW ) kendi tasarım bürosuna transfer oldu.[3] Aynı yıl, Heidelberg Üniversitesi tarafından mühendislik alanında doktora derecesi aldı.
1939'daki rüzgar tüneli araştırması, delta kanadının süpersonik uçuş için iyi bir seçim olduğunu öne sürdü ve süpersonik, ramjetle çalışan bir avcı uçağı olan Lippisch P.13a'yı tasarlamaya başladı. Ancak savaş sona erdiğinde, proje yalnızca bir geliştirme planörü olan DM-1'e kadar ilerlemişti.
Amerika Birleşik Devletleri'nde savaş sonrası çalışması
[değiştir | kaynağı değiştir]Birçok Alman bilim adamı gibi, Lippisch de savaştan sonra Paperclip Harekâtı kapsamında Amerika Birleşik Devletleri'ne götürüldü. White Sands Missile Range'de çalıştı.
Convair
[değiştir | kaynağı değiştir]Jet motoru tasarımındaki gelişmeler, Lippisch'in fikirlerini daha pratik hale getiriyordu ve Convair, F-92 olarak önerdikleri hibrit (karma güç) bir jet/roket tasarımıyla ilgilenmeye başladı. Yüksek hızlarda delta kanat kullanımıyla ilgili deneyim kazanmak için önce bir test uçağı olan 7002'yi inşa ettiler ve bu, 9 Haziran 1948'de jetle çalışan ilk delta kanatlı uçak oldu.[4] ABD Hava Kuvvetleri F-92'ye olan ilgisini kaybetmesine rağmen bir sonraki test modeli 7003, XF-92A olarak adlandırıldı. Convair F-102 Delta Dagger, F-106 Delta Dart ve B-58 Hustler dâhil olmak üzere 1950'ler ve 1960'lar boyunca projelerinin çoğunda delta kanadını önerdi.
Yer etkili uçak
[değiştir | kaynağı değiştir]1950'den 1964'e kadar, havacılık bölümü olan Cedar Rapids, Iowa'daki Collins Radio Company'de çalıştı.[3] Bu süre zarfında ilgisi yer etkili zanaata kaydı. Sonuçlar, bir VTOL uçağı (sonunda Dornier Aerodyne olacak) ve 1963'te uçan bir hava tekne araştırma deniz uçağı X-112 idi. Ancak Lippisch kansere yakalandı ve Collins'ten istifa etti.
1966'da iyileştiğinde kendi araştırma şirketi Lippisch Research Corporation'ı kurdu ve Batı Almanya hükûmetinin ilgisini çekti.
Ölümü ve Anısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Lippisch, 11 Şubat 1976'da[3] Cedar Rapids'de öldü. 1985'te San Diego Hava ve Uzay Müzesi'nde Uluslararası Hava ve Uzay Onur Listesi'ne alındı.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Reitsch, H., 1955, The Sky My Kingdom, London: Biddles Limited, Guildford and King's Lynn, 1853672629
- ^ https://www.airforcemag.com/article/0904rocket/ 25 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. article by Walter J. Boyne in Air Force Magazine, September 1, 2004
- ^ a b c d F. Marc de Piolenc; George E. Wright Jr. Ducted Fan Design. Revised. 1. ss. 129-130. Erişim tarihi: 13 Şubat 2011.
- ^ Aviation week. 51. McGraw-Hill Pub. Co. 1949.
- ^ Sprekelmeyer, Linda, editor. These We Honor: The International Aerospace Hall of Fame. Donning Co. Publishers, 2006. 978-1-57864-397-4.
