Apieti
Apieti (Gürcüce: აფიეთი; okunuşu: "apieti"), Gürcistan’ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Adigeni Belediyesi sınırları içinde bir köydür. Mesheti Dağı'nın güney eteklerinde, Kvabliani Çayı'nın sol kıyısında, deniz seviyesinden 1.490 metre yükseklikte yer alır. Adigeni kasabasına 9 km uzaklıktadır.
Apieti, Çeçla, Zedubani, Kehovani, Sairme, Ğortubani ve Çela köyleriyle birlikte Çeçla temini oluşturmaktadır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Apieti'nin 1595 tarihli Osmanlı mufassal defteride yer alması, buranın eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Osmanlılar köyü, Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe Atabeyliği'nden 16. yüzyılın son çeyreğinde ele geçirdi. Osmanlı idaresinin Apiyet (آپیت) biçiminde yazdığı yerleşme, iki ayrı köy olarak kaydedilmiştir. Apiyet-i Büzürg (Büyük Apiyet) ve Apyet-i Küçük (Küçük Apiyet) ile çevresindeki mahallelerde ispenç vergisi vermekle yükümlü 16 hane yaşıyordu. Hane reislerinin Erdgula, Hahuta, Gabriel, Okropir, Demetre, Matsatsa, Maharebel, Basila, Vardzel gibi adlarına ve onların baba adlarına bakarak Apieti'nin Hristiyan Gürcü köyü olduğu anlaşılmaktadır. Köyde buğday, arpa, çavdar, keten tohumu, yonca tarımı, arıcılık ve sebzecilik yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.[2]
Zaman içinde tek köye dönüşmüş olan Apieti, yaklaşık 250 yıl Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Edirne Antlaşması’yla Çarlık Rusya’ya bırakıldı. Böylece bu imparatorluğun bir parçası olan Gürcistan’a yeniden katılmış oldu.
Apieti köyünde, orta çağdan kalma kilise ve kale yıkıntıları bulunmaktadır. Ayrıca köyün ortasında, alt kısmı taş, üstü ahşap malzemeyle inşa olan Enver Bey Konağı bugün de ayaktadır. Ahşap içliğiyle dikkat çeken konak, Rus idaresi sırasında, yapıdaki kayda göre 1906 yılında “Lazistanlı Hasan Usta" tarafından yapılmıştır.[3]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]2014 yılı verilerine göre köyde 59 kişi yaşıyordu. Nüfusun çoğunluğu Gürcülerden oluşuyordu.[4]
| Yıl | Nüfus | Erkek | Kadın |
|---|---|---|---|
| 2002 | 78 | 35 | 43 |
| 2014 | 59 | 28 | 31 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 275 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 83, II. cilt (1941), s. 86". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ Nebi Gümüş - Nicole Kancal-Ferrari, Ahıska Bölgesindeki Türk İslam Mimarı Yadigarları, İstanbul, 2019, s. 78, ISBN 978-975-17-4362-6.
- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 31 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7