Arch Linux
 | Bu maddenin yazımında madde konusuyla doğrudan ilintili kaynaklardan haddinden fazla yararlanılmıştır. Maddenin doğrulanabilir ve tarafsız olabilmesi için konudan bağımsız ve güvenilir kaynaklar kullanılması gerekmektedir. (Şubat 2018) |
 | |
 | |
| Geliştirici(ler) | Aaron Griffin ve diğerleri[a] |
|---|---|
| İşletim sistemi ailesi | Unix benzeri |
| Paket yöneticisi | pacman |
| Kaynak türü | Açık kaynak |
| Lisans | Açık kaynak (GPL ve diğer lisanslar)[1] |
| Çekirdek türü | Monolitik (Linux) |
| Güncelleme yöntemi | Pacman |
| Platform desteği | x86-64, IA-32[b] ve ARM[b] |
| Kullanıcı alanı | GNU |
| Kullanıcı arayüzü | Bash |
| Web sitesi | archlinux.org |
Arch Linux, belirli bir düzeyde GNU/Linux bilgisi olan kullanıcıları hedef seçmiş bağımsız geliştirilen bir topluluk dağıtımıdır.[2] İlk sürümü 2002 yılında yayınlanmıştır. Arch Linux ekibinin tasarım yaklaşımı basitlik, sadelik ve kod doğruluğu üzerinedir.[3] Ancak buradaki "basitlik" kelimesi, Arch geliştiricileri tarafından "gerekli olmayan eklentiler ve değişiklikler olmaksızın" anlamına gelmekte ve bu felsefe son kullanıcıdan ziyade geliştirici bakış açısını yansıtmaktadır.[3][4]
Paket yönetimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Pacman
[değiştir | kaynağı değiştir]Pacman paket yöneticisi Arch Linux'un en büyük özelliklerinden biridir. Tek bir ikili paket biçimi ile kullanımı kolay bir derleme sistemini birleştirmektedir. Pacman, resmi Arch depolarından veya kişisel derlemelerden gelen paketler olup olmadığına bakmaksızın kolayca paketlerinizi yönetmenizi sağlar. Pacman paket listelerinizi ana sunucu ile eş zamanlı güncelleyerek sisteminizi güncel tutar. Bu sunucu/araç modeli ayrıca, tüm bağımlılıklarıyla birlikte paketleri yükleme ve kaldırmanıza imkân sunar. Pacman, C programlama diliyle yazıldığı için hızlı, hafif ve beceriklidir. Hızlı çalışmasını sağlayan .tar.gz paket biçimini kullanır; gzip arşivleri, biraz daha büyük olsalar da bzip arşivlerden daha hızlı açılırlar ve genellikle daha avantajlıdırlar.
ABS
[değiştir | kaynağı değiştir]ABS (Arch Derleme Sistemi), uygulamaları kaynaktan derlemek ve paketlemek için oluşturulmuş 'ports-benzeri' bir sistemdir. Pacman ikili paket yönetimi için özelleştirilmiş bir Arch aracı iken ABS de kaynaktan pkg.tar.gz paketleri derlemek için özelleştirilmiş bir Arch aracıdır.
'Ports-benzeri' sistem; 'Ports' kaynak paketlerin indirilmesini, açılmasını, yamalanmasını, derlenmesini ve kurulmasını sağlayan bir *BSD sistemidir. Bir 'port' kullanıcının bilgisayarında yer alan ve kurulacak uygulamanın adını taşıyan, içinde uygulamanın indirilip derlenmesini ve kurulmasını sağlayan talimatları içeren birkaç yapım dosyası bulunan küçük bir dizindir. Sistem istenen uygulamayı, bu dizine ya da porta girerek, 'make' ve 'make install' komutlarını kullanarak indirir, derler ve kurar.
AUR
[değiştir | kaynağı değiştir]Arch Linux Kullanıcıları topluluk Havuzu (AUR) ana depolara katkı sağlamak amacıyla kullanılır.
Arch tabanlı GNU/Linux dağıtımları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Antergos
- Apricity OS
- Arch Hurd
- Arch Linux ARM
- Artix Linux
- ArchBang
- Chakra
- EndeavourOS
- Frugalware Linux
- LinHES (Linux Home Entertainment Server)
- Manjaro
- PacBSD
- Parabola GNU/Linux
- Archman Linux 13 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- PNMOS[5]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Arch Linux resmi sitesi9 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Arch Linux Türkiye forum sitesi
- Arch Linux Türkiye sitesi
- Arch Linux Wiki4 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Arch Linux Forumları19 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Archman Linux2 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Archman Linux Forumları3 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Licenses". wiki.archlinux.org. 24 Eylül 2011. 2 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2011.
- ^ "Arch Linux nedir?". ArchLinux Wiki. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2014.
- ^ a b "Arch Tarzı". ArchLinux Wiki. 20 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2014.
- ^ "Dağıtımlar Kılavuzu (2004)". 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2013.
- ^ "GNU/Linux PNM OS". pnmos.xyz. 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2022.