Asım Bezirci
| Asım Bezirci | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1927[1] Erzincan, Türkiye |
| Ölüm | 2 Temmuz 1993 (66 yaşında) Sivas, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Takma ad | Halis Acarı |
| Meslek | Yazar, çevirmen, eleştirmen |
| Milliyet | Türk |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi |
| Tür | Deneme |
| Etkin yılları | 1950-1993 |
Asım Bezirci (1927, Erzincan - 2 Temmuz 1993, Sivas), Türk yazar, eleştirmen, şair ve çevirmen.[2]
Bezirci; deneme, eleştiri, inceleme, seçki, çeviri ve araştırma alanında birçok esere imza attı. Yazın ustalarının toplumsal bellekte kalmasını sağlayan monografi çalışmaları yaptı.
İlk yılları ve kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1927 yılında Erzincan'da doğdu.[1]
İlkokulu Erzincan'da, ortaokul ve liseyi ise parasız yatılı olarak Erzincan ve Erzurum'da okudu. 1950 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden mezun oldu.[1]
Aynı yıl Türkiye Sosyalist Partisi'ne üye oldu. Partinin yayın organı Gerçek gazetesinde çeviriler, incelemeler, “Apaçık-Dosdoğru” başlığında politik fıkralar yazmaya başladı.[1] 1951 - 1956 yılları arasında üç kez toplam iki buçuk yıl hapis yattı.[3] Bu dönemde çeşitli dergilerde Halis Acarı takma adıyla yazıları yayınlanan Bezirci çeviriler de yaptı. 1960'tan sonra kendi adıyla yazmaya devam etti.[1]
Türk yazınının önemli dergilerinden Yeni A, Dönem, Gelecek, Sanat Emeği ve Yazko Edebiyat dergilerinin kurucuları / yöneticileri arasında yerini aldı. Birçok edebiyat ve sanat dergisinin yayın kurulunda, çevirmen ve yazar olarak bulundu. İkinci Yeni ve Divan edebiyatını eleştiren yazılar yazdı. Yakın arkadaşı Rıfat Ilgaz hakkında bir inceleme yayınladı. Bu kitabıyla Ferit Oğuz Bayır Düşün ve Sanat Ödülü aldı (1989).
Yaşadığı dönemin yazarları arasında en çok eser verenlerden biri olan Asım Bezirci'nin yazdığı, çevirdiği, derlediği, düzenlediği yayımlanmış kitaplarının sayısı 71'e ulaştı.[4]
1979 yılında Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) yönetim kuruluna seçildi ve uzun yıllar sendikanın saymanlığını yaptı. Barış Derneği Onur Kurulu üyesi oldu.[5] 12 Eylül Darbesi'nden sonra TYS ve Barış Derneği davalarından yargılandı.[6]
Uzun dönem muhasebecilik yaptı ve bu meslekten emekli oldu.[1]
Asım Bezirci'nin muhasebe mesleğini edebiyatçı olarak tarifi çok meşhurdur.
| “ | Nitekim, yazar olarak birçok yararı dokundu bana. Örneğin; ölçülü davranmayı, yanlışlıktan korkmayı, belgeye dayanmayı, aklını kullanmayı, duyguculuğa kapılmamayı ve gerçekçi, düzenli, dengeli, tutarlı olmayı muhasebe öğretti bana. Savunduğum ve uygulamaya uğraştığım nesnel, bilimsel eleştiri anlayışımın güçlenmesine yardım etti. Az şey mi bu? | „ |
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Asım Bezirci, Sivas Katliamı sırasında Madımak Otelinde ölen 37 kişiden birisi olarak 2 Temmuz 1993'te 66 yaşında öldü. Ayrıca ölenler arasındaki en yaşlı insandı.[7] Cenazesi 7 Temmuz 1993'te Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
Ölümünün ardından eşi Refika Bezirci'nin hazırladığı Bir Ben miyim Unutmayan?, Atilla Birkiye'nin hazırladığı Asım Bezirci’ye Saygı / Ağlatmayın Beni Derdim Büyüktür ve Adnan Özyalçıner'in hazırladığı Edebiyatın Kırk Ayaklı Karıncası Asım Bezirci kitapları yayımlandı.[8]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çok Kapılı Oda (1961)
- Edip Cansever (1961)
- Günlerin Götürdüğü Getirdiği (1962)
- Bilimden Yana Sosyalizme Doğru (1963)
- Abdülhak Hamit ve Târık yahut Endülüs Fethi (1966)
- Okudukça (1967)
- Orhan Veli Kanık (1967)
- Ahmet Haşim (1967)
- Nurullah Ataç (1968)
- Dünden Bugüne Türk Şiiri (1968)
- Metin Eloğlu (1971)
- On Şair On Şiir (1971)
- Seçme Romanlar (Refika Taner'le birlikte, 1973)
- İkinci Yeni Olayı (1974)
- Sabahattin Ali (1974)
- Nâzım Hikmet ve Seçme Romanlar (1975)
- Orhan Kemal (Hikmet Altınkaynak'la birlikte, 1977)
- Halk, Sosyalizm, Kültür ve Edebiyat (1979)
- 1950 Sonrasında Hikayecilerimiz (1980)
- Seçme Hikayeler (Refika Taner'le birlikte, 1981)
- Pir Sultan (1986)
- Halkımızın Diliyle Barış Şiirleri (1986)
- Şairlerimizin Diliyle Barış (1987)
- Rıfat Ilgaz (1988)
- Deyimlerimizin Sözlüğü (1990)
- Temele Gül Dikenler (1993)
- Güle Dil Verenler (1993)
Çevirileri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Halkın Ekmeği (Bertolt Brecht) (A. Kadir ile birlikte)
- Demokrasi, Barış, Sosyalizm (Jean Jaurès)
- Seçmeler (Jean Jaurès)
- Seçme Şiirler (Paul Éluard) (A. Kadir ile birlikte)
- Asıl Adalet (Paul Éluard)
- Varoluşçuluk (Jean-Paul Sartre)
- Sosyalist Açıdan Toplum, Sanat, Eleştiri (Georgi Plehanov)
- Sosyalizm ve Edebiyat (Anatol Lunaçarski)
- Felsefe Bilim ve Din (Marcel Cachin ve Rene Maublanc)
- Pyrrhus ile Cineas (Simone de Beauvoir)
- Diderot (Andre Cresson)
- Yeni Roman (Alain Robbe-Grillet)
- Üç Hikâye (Gustave Flaubert)
- Belâlı Yer (E. Caldwell) (H.L. Ak ile birlikte)
- Edebiyat Üstüne (Alain)
- Dünyada Sendikacılık (G Lefranc)
- Özgürlük Sorunları (R Maublanc) (Vedat Günyol ile birlikte)
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1963 - Otağ dergisi okurlarınca yaşayan eleştirmenlerin en beğenileni seçildi.
- 1968 - Yeni Dergi okurlarınca yaşayan eleştirmenlerin en beğenileni seçildi.
- 1989 - Ferit Oğuz Bayır Düşün ve Sanat Ödülü (Rıfat Ilgaz kitabı ile)[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f Asım Bezirci[ölü/kırık bağlantı], Türkiye Kültür Portalı. 13 Mart 2012 tarihinde erişildi.
- ^ Sözlüğü, Türk Edebiyatı İsimler. "Asım Bezirci". teis.yesevi.edu.tr. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
- ^ "Demokrat Parti İktidarında Sosyalist Sol'un İcrası: Vatan Partisi Deneyimi (1954-1957)" (PDF). 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
- ^ "Edebiyat eleştirisi deyince..." Cumhuriyet. 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "Bir barış mücadelecisi: Ali Taygun". 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "Edebiyatın kırk ayaklı karıncası: Asım Bezirci". 25 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "Sivas 1993: Madımak Oteli'nde ne oldu?". BBC Türkçe. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ "Sivas Katliamı deyince… Öner Yağcı'nın yazısı..." Cumhuriyet. 7 Ocak 2021. 14 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2023.
- ^ "Asım Bezirci". 26 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
- 1927 doğumlular
- 1993'te ölenler
- Erzincan ili doğumlu yazarlar
- Türk siyasi yazarlar
- 20. yüzyıl Türk yazarları
- Türk sosyalistler
- Türk Marksistler
- Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilenler
- İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde öğrenim görenler
- Türk cinayet kurbanları
- Sivas ilinde ölenler
- Madımak Katliamı kurbanları
- Türk erkek çekiç atıcılar
- Türk eleştirmenler