Athenaeus

Naucratisli Athenaios, (Grekçe: Ἀθήναιος ὁ Nαυκρατίτης, Athēnaios ho Naukratitēs veya Nαυκράτιος, Naukratios; Latince: Athenaeus Naucratita) MS 2. yüzyılın sonu ve 3. yüzyılın başlarında yaşamış antik Grek retorikçi ve gramercidir. Suda, onun yalnızca Marcus Aurelius döneminde yaşadığını söyler; ancak 192 yılında ölen Commodus'tan bahsettiği küçümseme, onun Marcus Aurelius'dan sonra da yaşadığını ima eder. Adrantus'un çağdaşıydı.^[1]

Athanasios, kendisinin Arhippos ve diğer mizah şairlerinin bahsettiği bir balık türü olan thratta ve Suriye krallarının tarihi üzerine bir incelemenin yazarı olduğunu belirtmektedir. Her iki eser de kaybolmuştur. Eserlerinden yalnızca on beş ciltlik Deipnosophistae büyük ölçüde günümüze ulaşmıştır.

Deipnosophistae

'Akşam sofrası filozofları' anlamına gelen Deipnosophistae, on beş kitap olarak günümüze ulaşmıştır. İlk iki kitap ve üçüncü, on birinci ve on beşinci kitapların bazı kısımları yalnızca özet olarak günümüze ulaşmıştır, ancak bunun dışında eser tamamlanmış gibi görünmektedir. Ünlü aşçılar, yemek, ama aynı zamanda müzik, şarkılar, danslar, felsefe, oyunlar, fahişeler ve lüks hakkında yorumlar içeren muazzam bir bilgi deposudur. Athenaios, 800'e yakın yazar ve 2.500 ayrı eserden söz eder; karakterlerinden biri (tarihsel yazarın kendisiyle özdeşleştirilmemesi gerekir) yalnızca Atina Orta Komedyası'nın 800 oyununu okuduğu ile övünür. Athenaios olmasaydı antik dünya hakkında pek çok değerli bilgi kaybolacak ve Arkhestratos gibi pek çok antik Yunan yazarı neredeyse hiç bilinmeyecekti. Örneğin, XIII. Kitap, klasik ve Helenistik Yunan'da cinselliğin incelenmesi için önemli bir kaynaktır ve Theognetos'un eserinin nadir bir parçası 3.63'te günümüze ulaşmıştır.

Deipnosophistae, Athenaios adlı bir kişinin, zengin bir kitap koleksiyoncusu ve sanat koruyucusu olan Larensius'un (Latince: Larensis [de]) evinde verilen bir ziyafete ilişkin arkadaşı Timokrates'e verdiği bir anlatıdır. Dolayısıyla Platon tarzında bir diyalog içinde diyalogdur bu, ancak konuşma muazzam bir uzunluğa ulaşır. Tartışılan konular genellikle akşam yemeği sırasında ortaya çıkar, ama her türden edebi ve tarihi meseleyi, hatta anlaşılması zor dilbilgisi noktalarını da kapsar. Konukların ezbere söyledikleri söylenir. Deipnosophistae'de korunan malzemenin gerçek kaynakları hâlâ belirsizliğini korumaktadır, ancak büyük olasılıkla çoğu erken dönem bilim insanlarından ikinci elden gelmektedir.

Adı geçen yirmi dört misafirin^[2] arasında Galen ve Ulpian adlı kişiler de vardır, ancak bunların hepsi muhtemelen kurgusal kişiler ve çoğunluğu sohbete katılmamaktadırlar. Eğer Ulpian karakteri ünlü hukukçuyla aynıysa, Deipnosophistae muhtemelen 223'teki ölümünden sonra yazılmıştır; ancak hukukçu Praetorian muhafızları tarafından öldürülmüştür, oysa Athenaios'taki Ulpian doğal bir ölümle ölmüştür.

Yukarıda belirtilen boşluklarla birlikte metnin tam versiyonu, geleneksel olarak A olarak adlandırılan tek bir el yazmasında korunmuştur. Metnin özetlenmiş versiyonu ise geleneksel olarak C ve E olarak bilinen iki el yazmasında korunmuştur. Metnin standart versiyonu Kaibel'in Teubner'idir. Standart numaralandırma büyük ölçüde Casaubon'dan alınmıştır.

Ansiklopedist ve yazar Sir Thomas Browne, Athanasios^[3] üzerine kısa bir deneme yazmıştır ve bu deneme, Klasik bilgin Isaac Casaubon tarafından 1612'de yayınlanmasının ardından 17. yüzyılda bilginler arasında Âlimlerin Ziyafeti eserine olan ilginin yeniden canlandığını yansıtmaktadır.

Kaynakça

^ Smith, William (1867), "Adrantus", Smith, William (Ed.), Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1, Boston, s. 20, 18 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi10 Mayıs 2016
^ Kaibel, Georg (1890). Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV, Vol. 3. Leipzig: Teubner. ss. 561-564.
^ Sir Thomas Browne, From a Reading of Athenaeus

Konuyla ilgili yayınlar

David Braund and John Wilkins (eds.), Athenaeus and his world: reading Greek culture in the Roman Empire, Exeter: University of Exeter Press, 2000. 0-85989-661-7.
Christian Jacob, The Web of Athenaeus, (Hellenic studies, 61), Washington, DC: Center for Hellenic Studies at Harvard University, 2013.

Dış bağlantılar

Vikisöz'de Athenaeus ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

Digital Athenaeus Project - University of Leipzig
Digital Athenaeus - Casaubon-Kaibel reference converter
Athenæus çalışmaları – Gutenberg Projesi
Internet Archive'daki Athenaeus tarafından oluşturulan ya da hakkındaki eserler
Athenaeus çalışmaları (kamu malı sesli kitaplar)
The Deipnosophists, translated by C. D. Yonge, at The Literature Collection
The Deipnosophists, translation of books 11–15 with links to Greek original, at attalus.org
The Deipnosophists, translated up to Book 9 with links to complete Greek original, at LacusCurtius
The Deipnosophists, open source XML version by the University of Leipzig, at Open Greek & Latin Project

[1] Smith, William (1867), "Adrantus", Smith, William (Ed.), Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1, Boston, s. 20, 18 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi10 Mayıs 2016

[2] Kaibel, Georg (1890). Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV, Vol. 3. Leipzig: Teubner. ss. 561-564.

[3] Sir Thomas Browne, From a Reading of Athenaeus

[1]

[2]

[3]