Atikhisar Kalesi
 Atikhisar Kalesi | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Kale |
| Konum | Kayadere |
| Şehir | Çanakkale |
| Ülke |  Türkiye |
| Koordinatlar | 40°07′07″K 26°31′46″D / 40.11861°K 26.52944°D |
Atikhisar Kalesi veya Gavurhisar Kalesi,[1][2] Türkiye'nin Çanakkale ilinin merkez ilçesi yakınlarında yer alan, antik dönemden kalma olduğu düşünülen tarihi bir kaledir. Kale, Atikhisar Barajı’nın kuzeydoğusunda, Kayadere köyü yakınlarında yer alır. Bölge, hem doğal zenginliği hem de arkeolojik potansiyeli nedeniyle önem taşımaktadır.
Konum ve Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Atikhisar Kalesi, Çanakkale merkeze yaklaşık 8 kilometre uzaklıktadır. Kalenin bulunduğu alan, Atikhisar Vadisi olarak bilinen bölgede yer alır. Bu vadi, Atikhisar Barajı’nı da içine alan geniş bir ekosistemin parçasıdır ve aynı zamanda Çanakkale’nin ana içme suyu kaynağını barındırır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Bölge MÖ 6.yüzyıldan beri kesintisiz olarak iskan görmüştür.[3] Kalenin yapım tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, bölgedeki kalıntılar göz önüne alındığında yapının Geç Antik Çağ ya da Bizans Dönemi'ne ait olduğu düşünülmektedir.[4] Kalede kullanılan taş işçiliği ve konumlandırma, stratejik bir savunma amacı taşıdığını göstermektedir. Kale, antik çağlardan bu yana Troas Bölgesi içinde kalan önemli geçiş yollarına hâkim bir konumdadır.
Antik kaynaklar kalenin bulunduğu alanın Abydos toprakları içinde bulunan “Cremaste” yerleşmesi olduğunu belirtmektedirler.[2]
Mimari Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüzde kalenin büyük bölümü harabe halindedir. Ancak bazı sur kalıntıları, burç temelleri ve duvar parçaları hâlâ ayakta durmaktadır. Yapının, doğal kayalıklar üzerine inşa edilmesi ve çevresinin hâkim noktalardan seçilmesi, savunma mimarisi açısından dikkate değerdir. Bölgede ayrıca bazı seramik parçalar ve küçük mimari bloklara da rastlanmıştır.
Arkeolojik Durum
[değiştir | kaynağı değiştir]Atikhisar Kalesi, henüz sistematik bir kazıya konu olmamıştır. Ancak Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) tarafından yapılan yüzey araştırmalarında kaleye dair ilk veriler toplanmıştır.[5] Alanın arkeolojik sit alanı olarak tescillenmesi için çalışmalar yürütülmektedir.
Koruma ve Güncel Durum
[değiştir | kaynağı değiştir]Kale kalıntıları, barajın korunması ve çevredeki ormanlık alanın doğal sit alanı olması nedeniyle büyük ölçüde bozulmadan kalmıştır. Ancak yapı, tanıtım eksikliği ve arkeolojik koruma olmaması nedeniyle kamuoyunda fazla bilinmemektedir.
Çanakkale'de 22 Ağustos 2023 tarihinde çıkan ve 48 saat sonra kontrol altına alınabilen orman yangınında etkilenen 12 köy ile birlikte kale de hasar görmüştür.[6]
Son yıllarda yapılan bazı doğa yürüyüşleri ve kültürel etkinliklerle tanıtımı artmıştır.[7][8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Castles.nl - Atikhisar Castle". www.castles.nl. 7 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2025.
- ^ a b "T.C. Çanakkale Valiliği - Atikhisar Kalesi". www.canakkale.gov.tr. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2025.
- ^ "Kültür Envanteri - Atikhisar Kalesi". kulturenvanteri.com (İngilizce). 14 Kasım 2019. 6 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2025.
- ^ Aybek, S. (2010). Troas Bölgesi Geç Antik Çağ Kale ve Yerleşimleri. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
- ^ Uysal, Ü., & Aybek, S. (2015). "Çanakkale Yüzey Araştırmaları 2012–2014". Kazı Sonuçları Toplantısı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- ^ "2 bin 500 yıllık Atikhisar Kalesi orman yangınlarında yandı". Kültür Sanat Servisi. GazeteDuvar. 26 Ağustos 2023. 22 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2025.
- ^ Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2023). "Çanakkale’de Arkeolojik Alanlar Raporu". Erişim adresi: [1] 30 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Atikhisar Vadisi ve Çevresi", Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, 2021.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
