BEKRA Yönetmeliği
 | Bu maddenin konusunun kayda değerlik yönergelerini (kişiler, kitaplar, organizasyonlar ve şirketler, okullar, müzik, akademisyenler, web içeriği, filmler, tiyatro oyunları, TV programları) sağlayıp sağlamadığı belirsizdir.
Bağımsız ve güvenilir kaynaklar kullanarak maddeyi geliştirebilir ve kayda değer olduğunu ispat edebilirsiniz. Maddenin kayda değerliği kanıtlanamazsa Vikipedi'nin silme politikası gereğince hızlı silinmesi veya kayda değerliği tartışmalı ise silinmeye aday gösterilmesi yerinde olacaktır. Kaynak ara: "BEKRA Yönetmeliği" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR Bu madde Ekim 2025 tarihinden bu yana işaretli olarak durmaktadır. |
| BEKRA Yönetmeliği (Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik) | |
|---|---|
.jpg) BEKRA kapsamına giren tehlikeli kimyasal tesislerden tipik bir örnek. | |
| Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı | |
Tam ad
| |
| Mevzuat metni | Çevre Kanunu (2872) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331) |
| Bölgesel kapsam |  Türkiye |
| Kabul tarihi | 30 Aralık 2013 |
| Yürürlük tarihi | 30 Aralık 2013 |
| Değiştirdiği kanun(lar) | |
| Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik (2010) | |
| Durum: Yürürlükte | |
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik (kısaca BEKRA), Türkiye’de tehlikeli maddeleri bulunduran tesislerde meydana gelebilecek büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla çıkarılmış bir çevre ve iş güvenliği mevzuatıdır. Bu yönetmelik, Avrupa Birliği’nin Seveso III Direktifi (2012/18/AB) esas alınarak hazırlanmıştır ve Türkiye’de sanayi güvenliği alanında temel yasal çerçeveyi oluşturur.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye’de büyük endüstriyel kazaların yönetimine ilişkin ilk yasal düzenleme, 18 Ağustos 2010 tarihinde yürürlüğe giren “Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik” ile başlamıştır. Bu düzenleme, Avrupa Birliği uyum süreci kapsamında 30 Aralık 2013 tarihinde yayımlanan “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” ile yürürlükten kaldırılmış ve BEKRA adını almıştır.
2019 yılında yapılan değişiklikle yönetmelik, Seveso III Direktifi ile tam uyumlu hale getirilmiş ve uygulama yetkisi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında paylaşılmıştır.
Amaç ve kapsam
[değiştir | kaynağı değiştir]Yönetmeliğin temel amacı, tehlikeli maddelerin bulunduğu tesislerde büyük kazaların önlenmesini sağlamak, kazaların insan sağlığı ve çevre üzerindeki etkilerini azaltmak ve halkın bilgilendirilmesini güvence altına almaktır. BEKRA hükümleri, aşağıdaki faaliyetleri kapsar:
- Kimya endüstrisi
- Petrol rafinerisi ve yakıt depolama tesisleri
- Gübre ve pestisit üretimi
- Patlayıcı madde veya toksin içeren tesisler
BEKRA Bildirim Sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]BEKRA kapsamındaki tesisler, tehlikeli maddelerin miktar ve türlerine göre “alt seviyeli” ve “üst seviyeli” tesis olarak sınıflandırılır. İşletmeler, BEKRA Bildirim Sistemi (https://bekra.csb.gov.tr) üzerinden çevrimiçi beyan yapar. Bu beyanlar, tesisin risk sınıfının belirlenmesi ve denetim planlarının hazırlanması için kullanılır.
Güvenlik yükümlülükleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Güvenlik yönetim sistemi: Üst seviyeli tesislerde kazaların önlenmesi için yazılı ve düzenli olarak güncellenen bir sistemin kurulması zorunludur.
- Güvenlik raporu: Üst seviyeli tesisler, risk analizi, kaza senaryoları, önleme önlemleri ve acil durum planlarını içeren bir güvenlik raporu hazırlamakla yükümlüdür.
- Acil durum planı: Tesisler, hem iç hem dış acil durum planları hazırlar. Bu planlar düzenli olarak test edilir.
- Halkın bilgilendirilmesi: Üst seviyeli tesislerin yakınında yaşayan halk, olası tehlikeler ve korunma yolları hakkında bilgilendirilir.
Kurumsal yetki ve denetim
[değiştir | kaynağı değiştir]BEKRA yönetmeliğinin uygulanmasından iki bakanlık sorumludur:
- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı — çevresel etkilerin önlenmesi, bildirim sistemi ve kamu bilgilendirmesi.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı — iş sağlığı, güvenlik denetimleri ve acil durum planları.
Denetimler, bu iki bakanlık arasında iş birliğiyle yürütülür ve tehlike seviyesi yüksek tesisler düzenli olarak kontrol edilir.
Seveso Direktifleri ile ilişki
[değiştir | kaynağı değiştir]BEKRA yönetmeliği, Avrupa Birliği’nin Seveso Direktifleri esas alınarak hazırlanmıştır. Türkiye, bu düzenlemeyle birlikte AB’nin “büyük endüstriyel kazaların kontrolü” çerçevesine uyum sağlamış, Seveso tesislerine benzer bir sınıflandırma sistemini benimsemiştir.
Örnek uygulama
[değiştir | kaynağı değiştir]BEKRA kapsamına giren tesislerde meydana gelen olaylar, hem ulusal hem de uluslararası raporlama sistemlerine dahil edilir. Türkiye’de bu alandaki veriler, Ulusal Kaza Veri Tabanı’nda toplanmakta ve analiz edilmektedir.
İlgili mevzuatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Seveso Direktifleri (Avrupa Birliği)
- Çevre Kanunu (2872)
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331)
- AFAD düzenlemeleri
- Kimyasalların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Paketlenmesi Tüzüğü (CLP)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, BEKRA Rehber Dokümanı.
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik.
- İktisadi Kalkınma Vakfı, Türkiye’de Seveso Mevzuatı ve AB Uyum Süreci.
- Avrupa Komisyonu, Seveso III Direktifi (2012/18/AB).
- Erdoğan & Çakmak, “Büyük Endüstriyel Kazalara İlişkin Ulusal Kaza Veri Tabanı”, Hacettepe Üniversitesi Yayınları.