Bahri Dede
Bahri Dede veya Bahri Baba (ö. 1566, Bursa), 16. yüzyılda Bursa'da yaşamış bir mutasavvıf ve şair.
Devrin divan şairlerinden Hayalî'nin "Bilmezler” redifli gazelinin matla beyti olan ve Türk edebiyatının en çok bilinen beyitleri arasında yer alan şu meşhur beyiti söyleyip Hayali'ye hediye eden kişi olarak bilinir: "Cihân-ârâ cihân içindedir ârâyı bilmezler / Şu mâhîler ki deryâ içredir deryâyı bilmezler"
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğum tarihi bilinmez; doğum yeri kimi kaynaklarda Edirne, kimilerinde Bursa olarak belirtilmiştir.[1] Zamanın alimlerinden ilim öğrendi. Melami meşrep bir Nakşibendi idi.[2] İlk olarak Koğacı (Kovacı) Dede Dergâhı'nda vaaz etti. Daha sonra Bursa'daki Muradiye tekkesine tayin edildi, 1566'da ölümüne kadar bu görevi sürdürdü. Nevizâde'ye göre "duası makbul bir mutasavvıf" idi.[3]
Bahrî mahlası ile şiirler yazdı. Kaynaklarda eserlerinden söz edilmemiştir.[2] Devrin divan şairlerinden Hayalî Bey'in kendisini ziyaret ettiği, ziyaret esnasında Hayâlî'nin arzusu üzerine şu beyiti söyleyip Hayâlî Bey'e verdiği, onun da bu beyti beş beyitlik gazele dönüştürdüğünü anlatılır:[3]
"Cihân-ârâ cihân içindedir ârâyı bilmezler / Şu mâhîler ki deryâ içredir deryâyı bilmezler"
Kanuni Sultan Süleyman'ın Zigetvar seferine çıkmadan önce Bahri Dede'nin de duasını isteyip, orduya davet ettiği ve kendisine bir kese altın hediye ettiği anlatılır.[4] Bu davete uyup sefere katılan Bahri Dede, rivayete göre kalenin fethedileceğini müjdelemiş ve zafer için çok dua etmiştir. Kalenin fethi ile sonuçlanan bu seferde padişah hastalanıp öldü. Seferden sonra Bursa'ya dönen Bahri Baba'nın altınları iade ettiği anlatılır. Bahri Dede, seferden hemen sonra 1566'da Bursa'da ölmüş ve tekkesinin yakınında defnedilmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kılıç, Filiz. "BAHRÎ, Şeyh Bahrî Dede". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 18 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2025.
- ^ a b Yiğiterol, Ömer Faruk (2023). "Türk tasavvuf şiirinde Nakşî gelenek". Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü doktora tezi.
- ^ a b Güleç, İsmail (23 Aralık 2022). "Ârâyı Bilmek mi Arayabilmek mi?". Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. 3 (2): 25-40. ISSN 2757-5551.
- ^ "Bahri Dede". ehlisunnetbuyukleri.com. 6 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2025.