Balıkesir Han
.jpg) | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Mimari tarz | Bizans mimarisi, Osmanlı mimarisi, Türkiye mimarisi |
| Konum | Alemdar, Fatih, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°00′37″K 28°58′36″D / 41.01028°K 28.97667°D |
| Açılış | 11. yüzyıl |
| Teknik ayrıntılar | |
| Kat sayısı | 4 |
| Zemin alanı | 152 m² |
Balıkesir Han, İstanbul'un Fatih ilçesine bağlı Alemdar mahallesinde bulunan 11. yüzyıl'dan kalma tarihi bina. Roma sarnıcı üzerine inşa edilen bina, Bizans, Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet döneminin mimari özelliklerini taşımaktadır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İmparatorluk başkenti Konstantinopolis ve sınırlarını oluşturan tarihi yarımada coğrafi koşullar nedeniyle su kaynaklarına neredeyse sahip olmayan bir bölge idi. Yoğun nüfusu ve sürekli su arzı nedeniyle çeşitli dönemler boyunca şehre su sağlamak ve yağmur sularını toplamak için su yolları yapıldı ve şehrin farklı yerlerine sarnıçlar inşa edildi. İstanbul'da 180'e yakın açık ve kapalı sarnıç olduğu tahmin edilmektedir.[2]
Yapının bulunduğu bölge de Roma İmparatorluğu ve Bizans döneminde bir ticaret merkezi konumundaydı. Kapalıçarşı'nın devamında kalan yapının bulunduğu bölgedeki esnafın su ihtiyacı için sarnıç inşa edildiği düşünülmektedir.[3] Yapının en alt katmanındaki sarnıcın Roma İmparatorluğu döneminden kalma yaklaşık 1800 yıllık olduğu düşünülmektedir.[4] Farklı dönemlerde meydana gelen depremler ve daha sonra şehrin yükselerek kot farkının artmasıyla sarnıçlara ait sütunlar toprağa gömüldü. Osmanlı İmparatorluğu döneminde inşa edilen kat daha sonraki yıllarda toprak altında kalmayı sürdürdü.[3]
Karakteristik özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapının alt kısmı Bizans dönemine ait granit (kolon)sütunların ve kemerlerin bir yapının cephesine veya sarnıca ait olduğu düşünülmektedir.[5] Osmanlı döneminde onarımlardan geçtiği tahmin edilen yapının orta kısmı horasan harcından inşa edilerek komşu olan Şengül Hamamı'na bağlanmaktadır. 20. yüzyılın başında yapılan ilavelerle üst kısımdaki iki kat eklendi ve günümüze kadar üç dönemden izler taşıyan bir yapı haline geldi.[6]
Şu anda özel mülkiyette olan bina otopark olarak kullanılmaktadır.[7] Binanın bulunduğu çevrede birçok Bizans yapısı yer alırken, restoratör ve mimar Olcay Aydemir binanın altyapısının sarnıç olabileceğini ve kiliseden dönüştürülen Zeyrek Camii, Eski İmaret Camii ve Fethiye Camii'nin temellerinde de sarnıçlara rastlandığını ifade etti. Aydemir, yapılacak malzeme analiziyle yapının daha erken dönemlere de tarihlenebileceğini ekledi ve binanın korunmadığı takdirde, deprem, herhangi bir yer hareketi veya su ile ilgili problemlerde yıkılabileceğini söyledi.[6]
Bina 2019 yılında 1 milyon 750 bin dolara satışa çıkarıldı.[3][8] Binanın sahibi Ömer Civan, binanın ailesinden kendisine miras kaldığını ve ortak olan ağabeyinin ölmesi nedeniyle satmak istediğini ve yapının 152 m² ve 4 katlı olduğunu ifade etti.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Araf Atılgan (2 Aralık 2021). "BİZANS, ROMA, OSMANLI, CUMHURİYET İZİ TAŞIYAN YAPI / Arif Atılgan". mimdap.org. Erişim tarihi: 18 Ocak 2025.
- ^ Ali Kerim, Veli Süme (28 Aralık 2018). İstanbul’un Eski Su Kaynakları; Sarnıçlar. Türk Hidrolik Dergisi. DergiPark. s. 3. ISSN 2636-8382. 30 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2025.
- ^ a b c "Üç imparatorluk gören bina satışa çıkarıldı". Millî Gazete. 20 Aralık 2019. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2025.
- ^ Akomolafe, Deji (17 Ekim 2024). "The Living History of Istanbul: A Building on Alaykoskü Street". History (İngilizce). Erişim tarihi: 24 Mart 2025.
- ^ "This Istanbul house was built in four historical eras". Big Think (İngilizce). 18 Temmuz 2024. 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2025.
- ^ a b İrem Demir (5 Aralık 2023). "İstanbul'da 11. yüzyıldan kalma bina üç dönemin izlerini taşıyor". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 18 Ocak 2025.
- ^ "Bir bina üç dönem". Vega Dergi. 6 Aralık 2023. 4 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2025.
- ^ a b "Üç imparatorluğun izlerini taşıyan bina satışa çıkarıldı". DHA. Posta. 20 Aralık 2019. 7 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Balıkesir Han ile ilgili coğrafi veriler
| Otorite kontrolü |
|
|---|