Bar Konfederasyonu
| Bar Konfederasyonu | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Polonya-Rus savaşları | |||||||||
 | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Rusya  Lehistan-Litvanya Birliği (kraliyet tacı alayları) |
Lehistan-Litvanya Birliği (Bar Konfederasyonu)  Fransa (1770'den itibaren) | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Ivan Weymarn Aleksandr Bibikov Aleksandr Suvorov Ivan Karpovich Elmpt |
Karol Radziwiłł Casimir Pulaski Michał Jan Pac Count Benyovszky Charles François Dumouriez | ||||||||
Bar Konfederasyonu (Lehçe: Konfederacja barska; 1768-1772), 1768'de Podolya'daki (şimdiki Ukrayna) Bar kalesinde, Lehistan-Litvanya Birliği'nin iç ve dış bağımsızlığını Rus siyasi etkisine ve Kral II. Stanisław August Poniatowski ile Leh birliğinin zengin kodamanlarının gücünü sınırlamaya çalışan Polonyalı reformculara karşı savunmak için kurulan bir Lehistan-Litvanya soyluları (szlachta) birliğiydi.[1]
Bar Konfederasyonu'nun kurucuları arasında Kamieniec Piskoposu Adam Stanisław Krasiński, Karol Stanisław Radziwiłł, Casimir Pulaski, babası ve kardeşleri ile Michał Hieronim Krasiński yer alıyordu. Kuruluş, bir iç savaşa yol açmış ve Lehistan-Litvanya Birliği'nin ilk kez parçalanmasına sebep olmuştur.[1] Maurice Benyovszky, Roma Katolik Fransa ve Avusturya tarafından desteklenen Avrupa Bar Konfederasyonu'nun en tanınmış gönüllüsüydü. Bazı tarihçiler Bar Konfederasyonunu Polonya'nın ilk ayaklanması olarak kabul etmektedir.[2][3]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Polonya dışında
[değiştir | kaynağı değiştir]Yedi Yıl Savaşları'nın (1756-1763) sonunda, önce Avusturya ve Fransa ile müttefik olan Rusya, Prusya'yı desteklemeye karar vermiş ve Prusyalıların (Büyük Britanya ile müttefik) Avusturyalılara (Fransa ile müttefik) karşı zafer kazanmasına izin vermişti.
11 Nisan 1764'te Prusya kralı II. Friedrich ile Rus çariçesi II. Katerina arasında, III. August'un ölümünden (Ekim 1763) sonra Polonya'nın gelecekteki kralı olarak Stanislaus Poniatowski'yi (II. Katerina'nın eski sevgilisi) seçen yeni bir antlaşma imzalandı.
Ne Fransa ne de Avusturya bu aday karşısında sessiz kalmakla yetindi ve Stanislas Ekim 1764'te Leh kralı seçildi.
Polonya içerisinde
[değiştir | kaynağı değiştir]18. yüzyılın başlarında Lehistan-Litvanya Birliği büyük bir Avrupa gücü statüsünden bir uydu devleti statüsüne gerilemişti; Rus çarı "serbest" seçimler sırasında Lehistan-Litvanya hükümdarlarını etkin bir şekilde seçiyor ve Lehistan-Litvanya'nın iç siyasetinin büyük kısmının yönünü belirliyordu; örneğin, adını gayri resmi olarak oturumlara başkanlık eden Rus büyükelçisinden alan Repnin Sejm (1767-1768) gibi.[4][5]
Bu oturum sırasında Lehistan-Litvanya parlamentosu Ruslar tarafından talep edilen kararları kabul etmek zorunda kaldı. Muhafazakar soyluların çoğu bu yabancı müdahaleye, Kral Stanislaus Augustus yönetimindeki hükûmetin algılanan zayıflığına ve özellikle Katolik olmayanları güçlendiren hükümlere ve szlachta'nın Altın Özgürlüğü'nü tehdit ettiğini düşündükleri diğer tüm reformlara öfke duyuyordu.[6][7][8]
Daha sonraları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bar Konfederasyonu dönemine kadar, konfederasyonlar Avrupa'da - özellikle de dış güçlerin yardımıyla faaliyet gösterenler - vatansever olmayan düşmanlar olarak görülmekteydi.[9] Ancak 1770'lerde, Rus İmparatorluk Ordusu'nun teorik olarak bağımsız olan Lehistan-Litvanya Birliği'nin üzerine yürüdüğü ve yabancı güçlerin Sejm'i Lehistan-Litvanya'nın birinci bölünmesini kabul etmeye zorladığı dönemde, konfederasyonlar anavatanlarına sadık kalanların sonuncusu olan sürgündeki Leh askerler imajını yaratmaya başladılar; bu imaj sonraki iki yüzyılda Leh Lejyonlarının ve sürgündeki diğer güçlerin kurulmasına yol açacaktı.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Confederation of Bar". Encyclopædia Britannica. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2010.
Its activities precipitated a civil war, foreign intervention, and the First Partition of Poland.
- ^ Deck-Partyka, Alicja (2006). Poland, a Unique Country & Its People. Bloomington: AuthorHouse. s. 35. ISBN 978-1-4259-1838-5.
- ^ Konopczyński, Władysław (1991) [1938]. Konfederacja barska (Lehçe). 2. Varşova: Volumen. ss. 733-734. ISBN 83-85218-06-8.
- ^ Lukowski, Jerzy; Zawadzki, Hubert (2001). A Concise History of Poland. Cambridge University Press. s. 84. ISBN 978-0-521-55917-1. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2024.
- ^ Scott, H. M. (2001). The Emergence of the Eastern Powers, 1756-1775. Cambridge University Press. ss. 181-182. ISBN 978-0-521-79269-1. 6 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2024.
- ^ Jędruch, Jacek (1998). Constitutions, Elections, and Legislatures of Poland, 1493–1977: A Guide to their History. EJJ Books. ss. 159-160. ISBN 978-0-7818-0637-4. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2024.
- ^ "Barska Konfederacja". WIEM Encyklopedia (Lehçe). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2011.
- ^ Cf. Wikisource 30 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Urbankowskipl, Bohdan (1997). Józef Piłsudski: marzyciel i strateg [Józef Piłsudski: Dreamer and Strategist] (Lehçe). Varşova: Wydawnictwo ALFA. s. 155. ISBN 978-83-7001-914-3.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bain, Robert Nisbet (1911). "Bar, Confederation of". Encyclopædia Britannica. 3 (11. bas.). s. 378.- Aleksander Kraushar, Książę Repnin i Polska w pierwszem czteroleciu panowania Stanisława Augusta (1764–1768), (Prince Repin and Poland in the first four years of rule of Stanislaw August (1764–1768))
- 2nd edition, corrected and expanded. vols. 1–2, Kraków 1898, G. Gebethner i Sp.
- Revised edition, Warszawa: Gebethner i Wolff; Kraków: G. Gebethner i Spółka, 1900.
- F. A. Thesby de Belcour, The Confederates of Bar (in Polish) (Cracow, 1895)
- Charles Francois Dumouriez, Fransızca: Mémoires et correspondance (Paris, 1834).
- Radom i Bar 1767–1768: dziennik wojennych działań jenerał-majora Piotra Kreczetnikowa w Polsce w r. 1767 i 1768 korpusem dowodzącego i jego wojenno-polityczną korespondencyą z księciem Mikołajem Repninem Poznań 1874
