Belçika mavisi (sığır)

Belçika mavisi.

Sezaryen izleri görülebilen bir Belçika mavisi.

Belçika Mavisi, Belçika orjinli bir ırkdır. Belçika mavisinin heykelimsi, yoğun kaslı görüntüsü, çift kaslı olarak da bilinir. Çift kaslı fenotipi kalıtsal bir durumdur ve kas hücrelerinin hacminin artışı yerine (hypertrophy) kas hücrelerinin (iplikçiklerinin) sayısının artması sonucu (hyperplasia) oluşur. Bu kalıtsal durum “Piedmontese” türü sığırlarda da bulunur. Her iki türdeki sığırların da yemi kasa çevirmede üstün yetenekleri vardır bu da bu tür sığırların etlerinin yağ oranın düşük olmasını sağlar. Belçika mavisi ismini türün tipik gri-mavi alaca görüntüsünden almış olmasına rağmen kılları beyazdan siyaha kadar farklılık gösterebilir.

Tarihi

Görünümü ilk olarak 1807'de bir çiftlik hayvanları gözlemcisi olan George Culley tarafından belgelenmiştir. Bu tür 19. yüzyılda Belçika'nın merkezi ve kuzeyinde yerel türlerin İngiltere kökenli Shorthorn sığırları ile melezleştirilmesi sonucu elde edilmiştir. Melezlemede Charolais sığırlarının da kullanılmış olması bir ihtimaldir. Belçika mavisi ilk olarak sütçü-etçi melez ırk olarak kullanılmıştır. Modern etçi tür 1950'de Liège ilinde suni tohumlama merkezinde çalışan Professor Hanset tarafından geliştirilmiştir. Türün karakterik (çift kaslılık) mutasyonu düz hat yetiştirme (linebreeding) ile artık ırkın sabit bir özelliği haline gelene kadar sağlanmıştır.

Tür Özellikleri

Belçika mavisinin myostatin (“myo” = kas ve “statin” = dur anlamında) proteinini kodlayan geninde doğal mutasyonu vardır. Myostatin kas gelişimini sınırlayıcı etki gösteren bir proteindir. Bu mutasyon aynı zamanda yağ depolanmasını etkilediği için bu tür sığırların etleri oldukça yağsız olur. Kesilmiş myostatin geni normal kapasitede çalışamaz ve sonucunda hayvanda hızlanmış bir kas gelişimi görülür. Kas artışı başlıca hayvanın kas hücrelerinin (iplikçiklerinin) hipertrofiden hiperplasiye fizyolojik olarak değişimi ile olur. Bu tip gelişme (hiperplazi) anne hamileyken fetusta görülür ve bu yüzden yavru normalden yaklaşık iki kat fazla kas hücresine sahip olarak doğar. Ayrıca yavrunun doğum ağırlığı normal sığırların yavrularının doğum ağırlığından oldukça fazladır.

Belçika mavisi sığırlarının yemi ete dönüştürme oranı diğer sığırlara göre yüksektir. Bu oranın yüksek olmasında kilo alımında artmış protein ve azalmış yağ kompozisyonunun gerçekleşmesidir. Ancak kemik yapıları ve ağırlıkları diğer sığırlarla aynı olduğundan diğer sığırlara oranla daha yüksek bir kas/kemik oranına sahiptirler. Diğer sığırlara oranla yaklaşık %20 daha fazla bir kas verimine sahiptirler. Bu ırkın yüksek kas verimi için, bu değişmiş kilo alma kompozisyounu dengelemek üzere daha fazla protein ağırlıklı bir diyet gereklidir. Besi bitimi sırasında bu tür yüksek enerjili yemlere ihtiyaç duyar ve eğer yüksek lif içeren diyet sunulursa istenilen besi performansını gösteremez.

Çift kaslı bu ırkın değeri üstün karkas özelliğindedir. Ancak düşük yağ oranı yüzünden etin mermerleşmesi (tekstürü) de azalır ve bu etin yumuşaklığın da azalmasına neden olur. Diğer taraftan Belçika Mavisi'nin etinin yumuşaklığında bir değişiklik olmadığını çünkü çok sayıda ve kısa (ufak) kas liflerinden oluştuğunu savunanlar da vardır. Belçika Mavisi'nin etinin kollajen miktarı da düşüktür bu da amino asitlerin verimini arttırarak protein kalitesini yükseltir.

Tür Sorunları

Yeni doğan buzağının çok büyük olmasından dolayı sezaryen operasyonu bu tür için rutin olarak yapılmaktadır. Ayrıca diğer etçi, sütçü veya kombine türlerle melezleme yapıldığında da doğum kanalının darlığından dolayı zor doğum görülebilir.

Verimi

Belçika Mavisi'ni yetiştirmenin karlı olup olmadığı doğum sırasında yaşanan sıkıntılar ve konsantre yemlere olan metabolik ihtiyaçtan dolayı tartışılır durumdadır. Ancak değerli etlerin yüksek oranı, etin yapısı gibi nedenlerle çift kaslı hayvanların karkas değerleri arttırılabilir. Yağ depolamasındaki yavaşlık çoğu zaman kesimi geciktirir bu da bakım giderlerinin artışına neden olur. Belçika Mavisi sığırları yoğun şekilde bakım ve yönetim istediğinden zor koşullarda yetişemezler. Bu gibi nedenlerden dolayı bu türün genel verimi ekonomik olarak halen belirsizdir.

Kaynakça

• Cheville, Norman F. (1999), Introduction to veterinary pathology, Wiley-Blackwell, ISBN 978-0-8138-2496-3, 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi26 Kasım 2013. 

Dış bağlantılar

• The Belgian Blue Herdbook 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.