Belisarius
| Belisarius | |
|---|---|
 Ravenna'daki San Vitale Bazilikası mozaiklerinin ayrıntısı | |
| Doğum | 505 Germania (Günümüzde Sapareva Banya, Bulgaristan) Veya Germen (Günümüzde Çirmen, Yunanistan) |
| Ölüm | Mart 565 (64 Yaşında) Rufinianae, Kalkedon, Bitinya |
| Defin yeri | Saint Peter ve Saint Paul Kilisesi |
| Bağlılığı |  Bizans İmparatorluğu |
| Rütbesi | Magister militum |
| Çatışma/savaşları |
|
Flavius Belisarius (Yunanca: Φλάβιος Βελισάριος, 505, İllirya - Mart 565, Konstantinopolis (günümüzde İstanbul), İmparator I. Justinianus döneminde Doğu Roma İmparatorluğu başkomutanı (Magister Militum). Döneminin en büyük komutanı olarak kabul edilir. Dönemin önemli askerî seferlerinde orduları komuta etmiştir. Konstantinopolis'e yönelen Barbar akınları'nda, Sasani İmparatorluğu, Kuzey Afrika'daki Vandal Krallığı'na ve İtalya'daki Ostrogotlar Krallığı'na karşı yürütülen çatışmalara katılmıştır.
Askerî kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bilinen ilk komutanlık başarısı M.S. 530 yılında Sasani ordusuna karşı Dara'da (modern Nusaybin yakınları) Dara Muharebesi'nde kazandığı zaferdir. Ertesi yıl yenilgiye uğramasına karşın parlak bir askeri kariyer elde etmişti.
İmparatoriçe Theodora'nın çocukluk arkadaşı olan "Antonia" ile yaptığı evlilik, Bizans İmparatorluk sarayında etkin olmasını sağlamıştır.
M.S. 532'de ortaya çıkan Nika Ayaklanması'nin en son olarak bastırılması için Hipodrom'un iki kapısından birisini tutan birliğin komutanı olmuştur. Hipodromun iki kapısından çıkıp olay yerinden ayrılmak için harekete geçen halka kapıyı tutan ordu birlikleri saldırıp Hipodrom'da yaklaşık 30.000 kişinin ölümüne neden olmuşlardır.
M.S. 533 yılında küçük bir birliğin komutanı olarak Kuzey Afrika'da düzenlediği saldırılarla Vandal Krallığı'na ağır bir darbe indirmeyi başarmıştır.
M.S. 535 yılında İtalya'da hüküm süren Ostrogotlar Krallığı'nı savaş dışı ederek İtalya'yı yeniden Bizans İmparatorluğuna bağlama hedefiyle Gotlar Savaşı'nı başlatmak üzere İmparator I. Justinianus tarafından İtalya Seferi için komutan tayin edilmiştir. Belisarius, Sicilya'yı ele geçirdikten sonra İtalya topraklarında ilerleyerek Roma'yı ele geçirdi. 537-538 yıllarında kenti kuşatan Ostrogotlar karşısında kenti başarıyla savunmuştur. İtalya'daki durumları iyiden iyiye zora giren Ostrogotlar, imparatorları olması koşuluyla silah bırakmayı kabul etmişlerdir. Belisarius, teslimi kabul etmekle birlikte Ostrogotlar'ın imparatoru olmayı reddetmiştir. Ancak bu tavrı, hem Ostrogotlar'ın husumetine yol açmış hem de imparator I. Justinianus'un, ileride tahtına göz dikeceği endişesiyle ona karşı cephe almasına neden olmuştur.
Ostrogotlar Krallığı kralı olan Totila'nın tekrar Ostrogotları canlandırıp İtalya'yı geri almaya başlaması üzerine İtalya'dan geri çağrılan Belisarius, 549 yılında yine İtalya'da görevlendirildi. İmparator I. Justinianus, yeterli malzeme ve desteği sağlamadığından belirgin bir başarı gösterememiştir. Geri çağrılan Belisarius'un askeri kariyeri bu dönemde kesintiye uğramıştır.
Ancak 559 yılında Hun akınları dolayısıyla yeniden göreve getirilmiştir. Küçük birlikleriyle ustaca manevralar ve savaş hileleriyle Hun akınlarını püskürtmüş, bu tehdit geçtikten sonra yeniden ordudan ayrılmıştır.
Belisarius'un katibi Procopius'un Gizli Tarih kitabında anlatılana göre İmparatoriçe Theodora, generalin mallarına el koymuştur ve son yıllarını yoksul bir şekilde geçirmiştir.
Belisarius'un savaşlardaki belirli bir özelliği, düşmanına göre daha küçük bir kuvvetle bu savaşlara katılmış olmasıdır. Belisarius'un komutanlık tarzında en belirgin özellik ise, çoğunlukla taktik savunmayı seçmesidir.
Popüler kültürdeki yeri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mardi, Herman Melville romanı (1849)
- Count Belisarius, Robert Graves romanı (1938)
- Konstantiniyye Oteli, Zülfü Livaneli romanı (2015)
- İranlı müzisyen Farja Faraji'nin "Belisarius" adlı single'ı[1] (2023)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Belisarius - Epic Byzantine Music. Farya Faraji. YouTube. 19 Mart 2023. 24 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2025.
- Prokopius (Çev.: Orhan Duru) (2009, yeni baskı 2011), Bizans'ın Gizli Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. ISBN 9944884549
- Bury, J. B. (1923) History of the Later Roman Empire [1] 2 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce)
- Boss, R. Chapman, P. Garriock, (1993) Justinian's War: Belisarius, Narses and the Reconquest of the West, Montvert Publications, ISBN 1-874101-01-9.
- Teddy Brunius, (1971) The letter of Belisarius, Ekdosis Ellēnikēs Etaireias Aisthētikēs,
- Glanville Downey, (1960) Belisarius: Young general of Byzantium, Dutton,
- Percy Stickney Grant, (1907) The search of Belisarius; A Byzantine legend, Brentano's,
- Edward Gibbon, Chapter 41 online 10 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- Lord Mahon (Philip Henry Stanhope, 5th Earl Stanhope), (1848 Yeni ed. 2006)) The Life of Belisarius, Edición de 2006 Evolution Publishing, ISBN 1-889758-67-1. [2] 7 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
