Beppo Levi
Beppo Levi | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 14 Mayıs 1875 Torino, İtalya |
| Ölüm | 28 Ağustos 1961 (86 yaşında) Rosario, Arjantin |
| Mezun olduğu okul(lar) | Torino Üniversitesi |
| Tanınma nedeni | |
| Ödüller |
|
| Kariyeri | |
| Dalları | |
| Çalıştığı kurumlar | |
| Doktora danışmanı | Corrado Segre |
Beppo Levi (14 Mayıs 1875 – 28 Ağustos 1961), İtalyan matematikçi. Matematik, fizik, tarih, felsefe ve pedagoji alanlarında üst düzey akademik makaleler ve kitaplar yayınladı. Levi, Bologna Bilimler Akademisi ve Accademia dei Lincei üyesiydi. Eugenio Elia Levi'nin ağabeyiydi.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Beppo Levi, 14 Mayıs 1875'te İtalya'nın Torino kentinde Yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğdu.[1] Levi, 1896 yılında 21 yaşındayken Corrado Segre danışmanlığında Torino Üniversitesi'nden matematik alanında doktora derecesi aldı.[1][2] Üç ay sonra Torino Üniversitesi'nde yardımcı doçent olarak atandı ve kısa bir süre sonra tam zamanlı akademisyen oldu.[1] Levi, 1901'de Piacenza Üniversitesi'nde, 1906'da Cagliari Üniversitesi'nde, 1910'da Parma Üniversitesi'nde ve son olarak 1928'de Bologna Üniversitesi'nde profesör olarak atandı.[1] Son atamasını takip eden yıllarda Benito Mussolini'nin gücü ve İtalya'da antisemitizmin yükselişi görüldü ve Levi, Yahudi olduğu için kısa süre sonra Bologna Üniversitesi'ndeki görevinden atıldı.[1] O dönemde, Avrupa'daki pek çok Yahudi gibi, o da Arjantin'e göç etti.
Arjantin'de yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Levi, Universidad Nacional del Litoral 'de (bugünkü adıyla Rosario Ulusal Üniversitesi) dekanlık yapan mühendis Cortés Plá'nın daveti nedeniyle Arjantin'i seçti. Cortés Plá, Levi'yi yakın zamanda oluşturulan matematik ensitüsünün (Instituto de Matemática'nın) başına geçmesi için Rosario'ya davet etmişti. Levi, 1939'dan 1961'deki ölümüne kadar çalışmalarının çoğunu burada yaptı.
Levi, Rosario'da yaşarken Luis Santaló, Simón Rubinstein, Juan Olguín, Enrique Ferrari, Fernando ve Enrique Gaspar, Mario Castagnino ve Edmundo Rofman'ın da aralarında bulunduğu bir grup matematikçiye katıldı. 1940 yılında Levi, Arjantin'deki ilk matematik dergisi olan Mathematicae Notae'yi kurdu. 1956 yılında Feltrinelli Ödülü'ne layık görüldü.[1]
28 Ağustos 1961'de Arjantin'in Rosario kentinde öldü ve oradaki Yahudi mezarlığına gömüldü.[1]
Matematiksel katkılar
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk çalışmalarında cebirsel eğriler ve yüzeyler üzerindeki tekillikleri inceledi. Özellikle, cebirsel yüzeylerdeki tekilliklerin çözünürlüğüne yönelik bir prosedürün sonlu sayıda adımda sonlandığına dair (bazıları tarafından da sorgulanan) bir kanıt sundu. Daha sonra, Beppo Levi önsavı başta olma üzere Lebesgue integralleriyle ilgili bazı temel sonuçları kanıtladı.
Ayrıca eliptik eğrilerin aritmetiğini de inceledi. Bunları yalnızca üzerinde değil, aynı zamanda üzerinde de izomorfizma açısından sınıflandırdı. Daha sonra, üzerindeki eliptik bir eğrinin üzerindeki rasyonel burulma noktalarının alt grubunu inceledi ve belirli grupların gerçekleştirilebilir olduğunu ve diğerlerinin ise gerçekleştirilemez olduğunu kanıtladı. Esasen, rasyonel sayılar üzerindeki eliptik eğriler için burulma hipotezini formüle etti ve olasılıkların tam bir listesini sağladı. Bu hipotez yaklaşık 60 yıl sonra Andrew Ogg tarafından bağımsız olarak formüle edildi ve sonunda 1973'te Barry Mazur tarafından kanıtlandı.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i Schappacher, Norbert; Schoof, René (1996), "Beppo Levi and the arithmetic of elliptic curves" (PDF), The Mathematical Intelligencer, 18 (1), ss. 57-69, doi:10.1007/bf03024818, MR 1381581, Zbl 0849.01036, 6 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)27 Kasım 2024
- ^ Mathematics Genealogy Project'te Beppo Levi
