Bronzlaşma
Bronzlaşma, güneşten (ya da solaryum) kaynaklanan ultraviyole ışık ile deri renginin (özellikle açık ciltlerin) doğal bir fizyolojik cevap ile kararmasıdır. Güneşte fazla kalmak ile güneşlenilen bölgede güneş yanığı da oluşabilir.
Derinin koyulaşması, ultraviyole ışığa maruz bırakılan deri hücreleri içine melanin pigmentinin salınımı veya miktarının artması ile olur. Melanin, melanosit denen hücrelerce üretilir ve vücudu fazla güneş ışınlarından korurur.
Ultraviyole türleri ve etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bronzalaşmaya neden olan ultraviyole frekansları genellikle UVA ve UVB olarak ayrılır.
UVB
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yeni melaninin yapımını uyarır ve cilte salınımını sağlar.
- DNA bantlarına ciddi hasar verir.
- Ben oluşmasına ve bazı cilt kanseri tiplerine (melenoma haric) neden olur.
- Cildin yaşlanmasına neden olur (UVA'den çok daha az olmak üzere)
- D Vitamininin oluşumunu uyararak, hastalıklara ve ironik olarak cilt ve diğer kanserlere karşı korur.
- UVA'dan daha kolay güneş yanığına yol açar, ancak ölçülü dozu sağlıklı olabilir.
- Hemen hemen tüm güneş koruyucuları ile engellenir.
- Melanositlerde daha önceden üretilmiş olan melaninin salınımı sağlar.
- Cildin hızlı yaşlanmasına neden olur.
- UVB'ye kıyasla daha az kansere neden olduğu düşünülmekle birlikte diğer cilt kanserlerinden daha tehlikeli olan melanoma neden olur.
- Birçok güneş koruyucu tarafından engellenememektedir ancak giysi ile bir miktar engellenebilir.
- UVB'ye kıyasla sezon ve gün boyu daha istikrarlı bir seviyede bulunur.
Yararları
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsanların istatistik olarak yeterli güneş ışığı alamaya bağlı D vitamini eksikliği yüzünden, melonomların açtığı sorunlara kıyasla çok daha fazla sorun yaşadığı bilinmektedir. Ancak açık ciltlilerin günde bir-iki dakika yaz güneşine maruz kalmaları ve kısında D vitamini ekli süt ya da vitamin almaları ile bu durum önlenebilir.
Güneş ışığı, insan psikolojisi üzerindeki olumlu etkileri vardır. Güneş ışığının az olduğu kış dönemlerinde intihar sıklığı da artmaktadır.
Güneş ışığı kısa dönemlde akneleri iyileştirmeyi ya da gizlemeyi sağlasa da araştırmalar uzun süreli maruz kalmalarda akneyi şiddetlendirmektedir.
Ayrıca fototerapi maddesine bakınız.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- History of Suntanning 22 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- BBC info page on tanning 21 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Calculate how long sunscreen protects you
- Alternative tanning methods 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
