Cephalaspis
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Cephalaspis | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Yaşam restorasyonu | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||
| †Cephalaspis lyelli Agassiz, 1835 | |||||||||||||
Cephalaspis ("kafa kalkanı" anlamına gelir), soyu tükenmiş osteostracan agnathan omurgalılarının monotipik bir cinsidir. Geç Silüriyen ve erken Devoniyen'in haliçlerinde yaşayan alabalık büyüklüğünde bir yırtıcı balıktı.
Açıklama
[değiştir | kaynağı değiştir]Akrabaları gibi, Cephalaspis de muhtemelen yırtıcı placodermlere ve eurypteridlere karşı savunmak ve kalsiyumdan fakir tatlı su ortamlarında metabolik işlevler için bir kalsiyum kaynağı olarak hizmet etmek için ağır zırhlıydı. Kafa kalkanının kenarı ve merkezi boyunca, çamurda solucanlar ve diğer yuva yapan organizmaları algılamak için kullanılan duyusal yamalar vardı.[kaynak belirtilmeli]
Diyet
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağzı, başının hemen altında yer aldığı için Cephalaspis'in, ağır zırhlı bir yayın balığı veya mersin balığına benzeyen, alttan beslenen bir hayvan olduğu düşünülüyordu. Sabana benzeyen kafasını sağa sola hareket ettirebilirdi, kolayca kum ve tozu suya karıştırırdı, bu sayede avının saklandığı yerleri ortaya çıkardı, çamur ve alglere gizlenmiş solucanları veya kabukluları kazar ve ayrıca döküntüleri elerdi (çene eksikliğinden ve ısırma yetersizliğinden kaynaklanmaktadır).[2]
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Cephalaspis cinsi, Agassiz tarafından 1835'te C. lyelli, C. rostratus, C. lewisi ve C. lloydi adlı dört tür için adlandırıldığından beri uzun süredir çöp sepeti taksonu olarak kullanılmaktadır.[3] Daha sonra, son üç türün, heterostracan Pteraspis rostratus olarak tanımlanan türün olanın parçaları olduğu belirlendi. Adını Sir Charles Lyell'den alan C. lyelli[3] cinsin tip türü olarak kalacaktı. Diğer araştırmacılar, 2009'da Sansom Osteostraci yeniden değerlendirene ve yalnızca C. lyelli'nin Cephalaspis içine güvenilir bir şekilde yerleştirilebileceğini ve muhtemelen diğer tüm türlerin nihayetinde yeniden incelenmesi ve diğer cinslere yerleştirilmesi gerekeceğini belirleyene kadar onlarca yıl boyunca benzer görünümlü osteostracanları cinse eklemeye devam edeceklerdi.[4] Aynı 2009 çalışmasında Sansom, Cephalaspis sensu stricto'nun kornuat osteostrakanların kardeş taksonu olduğunu da belirlemiştir.[4]
Dahil edilen türler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Cephalaspis'e dahil edilen türlerin listesi aşağıdadır; büyük olasılıkla cinse ait değildir, ancak resmi olarak taşınmamıştır.[5][6]
- †Cephalaspis lyelli (Agassiz, 1835) (tip tür)
- †"Cephalaspis" aarhusi (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" agassizi (Lankester, 1868)
- †"Cephalaspis" brevirostris (Denison, 1952)
- †"Cephalaspis" broughi (Wangsjö, 1952)
- †Cephalaspis cradleyensis (Stensiö, 1932)
- †"Cephalaspis" dissimulata (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" doryphorus (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" fletti (Stensiö, 1932)
- †"Cephalaspis" fraticornis (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" hyperboreus (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" lankestri (Stensiö, 1932)
- †"Cephalaspis" lornensis (Traquair, 1899)
- †"Cephalaspis" microlepidota (Balabai, 1962)
- †"Cephalaspis" novaescotiae (Denison, 1955)
- †"Cephalaspis" platycephalus (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" producta (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" recticornis (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" spinifer (Stensiö, 1923)
- †"Cephalaspis" tenuicornis (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" verrulosa (Wangsjö, 1952)
- †"Cephalaspis" websteri (Stensiö, 1932)
- †"Cephalaspis" whitbachensis (Stensiö, 1932)
- †"Cephalaspis" wyomingensis (Denison, 1952)
Yeniden atanan Cephalaspis türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- †Cephalaspis corystis (Wangsjö, 1952) = Machairaspis corystis
- †Cephalaspis excellens (Wangsjö, 1952) = Waengsjoeaspis excellens
- †Cephalaspis elegans (Balabai, 1962)[7] = Zychaspis siemiradzkii[8]
- †Cephalaspis hastata (Wangsjö, 1952) = Machairaspis hastata
- †Cephalaspis hoeli (Stensiö, 1927) = Mimetaspis hoeli
- †Cephalaspis ibex (Wangsjö, 1952) = Machairaspis ibex
- †Cephalaspis jarviki (Wangsjö, 1952) = Diademaspis jarviki
- †Cephalaspis magnifica (Traquair, 1893) = Trewinia magnifica
- †Cephalaspis microtuberculata (Obruchev, 1961) = Escuminaspis laticeps
- †Cephalaspis pagei (Lankester, 1868) = Janaspis pagei
- †Cephalaspis patteni (Robertson, 1936) = Levesquaspis patteni
- †Cephalaspis powriei (Lankester, 1868) = Janaspis powriei
- †Cephalaspis rosamundae (Roberts, 1937) = Escuminaspis laticeps
- †Cephalaspis rostrata (Agassiz, 1835) = Pteraspis rostrata
- †Cephalaspis salweyi (Egerton, 1857) = Zenaspis salweyi
- †Cephalaspis utahensis (Branson & Mehl, 1931) = Camptaspis utahensis
Bir zamanlar Cephalaspis'e atanan diğer çeşitli türler
[değiştir | kaynağı değiştir]- †Cephalaspis abergavenniensis (White, 1963)
- †Cephalaspis acuticornis (Stensiö, 1927)
- †Cephalaspis billcrofti (White & Toombs, 1983)
- †Cephalaspis campbelltonensis (Whiteaves, 1881)
- †Cephalaspis cocculi (MacGillivray, 1921)
- †Cephalaspis cwmmillensis (White & Toombs, 1983)
- †Cephalaspis dawsoni (Lankester, 1870)
- †Cephalaspis djurinensis (Balabai, 1962)
- †Cephalaspis grabrielsei (Dineley & Loeffler, ?)
- †Cephalaspis isachseni (Stensiö, 1927)
- †Cephalaspis jexi (Traquair, 1893)
- †Cephalaspis peninsula (Pageau, 1969)
- †Cephalaspis schrenckii (Pander, ?)
- †Cephalaspis sp. "Forfar" (Trewin & Davidson, 1996)
- †Cephalaspis syndenhami (Pageau, 1969)
- †Cephalaspis traquairi (Stensio, ?)
- †Cephalaspis uternaria (?)
- †Cephalaspis vogti (Stensiö, 1927)
- †Cephalaspis watneliei (Stensiö, 1927)
- †Cephalaspis westolli (Russell, 1954)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Cephalaspis". paleobiodb.org. 31 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- ^ The complete guide to prehistoric life. Buffalo, N.Y.: Firefly Books. 2005. s. 23. ISBN 978-1-55407-181-4.
- ^ a b White, E. I. "On Cephalaspis lyelli Agassiz." Palaeontology 1.2 (1958): 99-105.
- ^ a b Sansom, Robert S. "Phylogeny, classification and character polarity of the Osteostraci (Vertebrata)." Journal of Systematic Palaeontology 7.1 (2009): 95-115.
- ^ "Appendix" (PDF). Patterns of diversification in osteostracan evolution (M.S. tez). Uppsala University.
- ^ cephalaspidomorphi 11 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at users.atw.hu/fishindex
- ^ On the cephalaspid fauna of the Podolian plateau. PP Balabai - aukovi zapysky Naukovo-pryodo-znavcogomuzeâ AN URSR, L'vov, 1962
- ^ Preliminary description of Lower Devonian Osteostraci from Podolia (Ukrainian S.S.R.). P Janvier, Bulletin of the British Museum (Natural History) Geology 38(5) pages 309--334 (1985)
- Janvier, P (1996) Erken Omurgalılar Oxford University Press;
- Donoghue ve Smith (2001) Turinia pagei'nin anatomisi (Powrie) ve Thelodonti'nin filogenetik durumu, Transactions of the Royal Society of Edinburgh: Earth Sciences, 92, s. 15-37
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Paleos'ta
- "Fossilworks: Cephalaspis". fossilworks.org. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.