Cevdet Dermenci
| Cevdet Umeroviç Dermendzi | |
|---|---|
| Lakabı | Grigori İvanoviç |
| Doğum | Джевдет Умерович Дерменджи 27 Ağustos 1918 Kikeneiz, Kırım, Yalta |
| Ölüm | 12 Mart 1985 (66 yaşında) Orenburg, Rusya SFSC, Sovyetler Birliği |
| Bağlılığı | Sovyetler Birliği |
| Rütbesi | Yüzbaşı |
| Birimi | Kızıl Ordu |
| Ödülleri | |
| Sonraki işi | Ziraat mühendisi |
Cevdet Umeroviç Dermendzi (Rusça: Джевдет Умерович Дерменджи; 1918 - 1985), Kızıl Ordu'da Kırım Tatarı kökenli yüzbaşı rütbeli bir tabur komutanıdır. Birliğine ilk kez komuta etmeye başladığında, çıkarma grubuyla Dinyeper nehrini ikinci geçişi sırasında gösterdiği cesaretten dolayı Sovyetler Birliği Kahramanı unvanına aday gösterildi, ancak yalnızca Lenin Nişanı ile ödüllendirildi.[1][2]
Askerî kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Nazi Almanyası, Barbarossa Harekâtı'nda Sovyetler Birliği'nin önemli bir bölümünü işgal ettikten kısa bir süre sonra, Dermendzi 3 Temmuz'da Simferopol askerî kayıt ofisi tarafından Kızıl Ordu'ya alındı. O yıl Komünist Parti'ye kabul edildikten sonra, 5 Kasım 1942'de bir hafif makineli tüfek şirketinin siyasi işlerinden sorumlu komutan yardımcılığına atanmadan önce kısaca 1180. Piyade Alayı'na atandı. O yıl boyunca savaşta üç kez yaralandı ve 26 Aralık 1942'de ilk askeri ödülüne aday gösterildi - 1943'te verilen Kızıl Bayrak Nişanı. Daha sonra, Dinyeper'ı geçerken emrindeki birime - 112. özel tanksavar taburu - liderlik ederken gösterdiği cesaretten dolayı, Suvorov Nişanı'na aday gösterildi, daha sonra ödülü Aleksandr Nevski Nişanı olarak değiştirildi.[1]
26 Eylül 1943'te emrindeki taburun ikinci kez nehri geçmesine önderlik ettiği muharebedeki gayretinden dolayı, 31 Ekim 1943'te Sovyetler Birliği Kahramanı unvanına aday gösterildi; düşman topçusu, makineli tüfek ateşi ve havan toplarından oluşan bir engelle karşı karşıya kalmasına rağmen, taburunun nehrin sağ kıyısına ulaşan ilk çıkarma grubu olması için mücadele etti. Bu muharebede Dermendzi, el bombaları atarak ve yakın mesafeli çatışmalara girerek düşman siperlerine saldırmada önderlik etti, Mihver kuvvetlerini geri çekilmeye zorladı ve çıkarma grubunun bölgede bir köprübaşı kurmasına izin verdi. Dört gün boyunca düşman tanklarının ve piyadelerinin tekrarlanan karşı saldırılarını savuşturdular ve ek dost birliklerin nehri geçip bölgede yerleşmelerini sağladılar. Savaşta yaralanmasına rağmen, görevi yerine getirmek için taburuna komuta etmeye devam etti. Bu savaştaki eylemlerinden dolayı, Kızıl Ordu'nun savaşta öne çıkan diğer 28 üyesiyle birlikte Sovyetler Birliği Kahramanı unvanına aday gösterildi, ancak listedeki 29 kişiden bu unvanı almayan tek kişi Dermendzi oldu. 22 Şubat 1944'te onun yerine sadece Lenin Nişanı verildi. Dinyeper için kazanılan savaştan sonra, Güney Besarabya'nın kurtuluşu sırasındaki etkinliği ve liderliği nedeniyle övüldüğü 1120. Savaş boyunca Stalingrad, Odessa, Kantemirovka, Zaporozhye, Manganets, Nikopol (Niğbolu), Nikolaev, Bender ve Varna[3] dahil olmak üzere birçok büyük şehir için yapılan muharebelere katıldı ve en az beş kez yaralandı.[2][4]
Savaş sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaştan sonra Kırım'dan 1944'te gerçekleştirilen sürgün sonucu Volga bölgesindeki Orenburg'da hayatına devam etti. Burada ziraat mühendisi ve bir devlet çiftliğinin yöneticisi oldu. Daha sonra, bilim derecesi adayı olarak tezini SSCB Bilimler Akademisi karşısında başarıyla savundu.[3] Ayrıca bölgesel yürütme komitesinin bir birimine başkanlık etti. Geri dönüş hakkını kazanamadan önce 1985 yılında Orenburg'da öldü. Nedenini sormasına rağmen, Sovyetler Birliği Kahramanı adaylığının neden reddedildiğine dair resmî bir açıklama alamadı.[5][6][7]
Aldığı ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]- Lenin Nişanı (22 Şubat 1944)
- İki Kızıl Bayrak Nişanı (13 Mart 1943 ve 31 Ekim 1943)
- Aleksandr Nevski Nişanı (15 Ekim 1943)
- 1. sınıf Vatanseverlik Savaşı Nişanı (14 Eylül 1944)
- Sefer ve jübile madalyaları
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Къараманлар ольмейлер: Къырымтатарлар Экинджи Дюнья дженкинде (Kırım Tatarcası). Къырым девлет окъув-педагогика нешрияты. 2007. s. 58. ISBN 978-966-2930-18-4. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021.
- ^ a b Война…Судьбы…Память…Песни… [Savaş... Kader... Hatıra... Şarkılar...]. Kazan: Idel-Press. 2015. s. 203. ISBN 978-5-85247-796-5. OCLC 949268869.
- ^ a b "Cevdet Dermendzi" (Rusça). Ana-Yurt. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021.
- ^ "Капитан Дерменджи был представлен к званию Героя СССР за форсирование Днепра". Милли Фирка (Rusça). 30 Haziran 2015. 13 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2021.
- ^ "Дерменджи Джевдет Умерович". Мы вас помним (Rusça). 26 Nisan 2018. 28 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2021.
- ^ Kurtseitov (2018). "Крымские татары - герои Советского Союза: хронология представлений, награждений и замены высшей награды орденами СССР". Вопросы крымскотатарской филологии, истории и культуры. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi31 Mayıs 2021.
- ^ Удобрение капусты и безрассадный способ ее возделывания в Оренбургской области - Дерменджи Джевдет Умерович (Rusça). 1971. 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021.