Pinta Adası kaplumbağası
| Pinta Adası kaplumbağası | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 2006'da Charles Darwin Araştırma İstasyonu'nda Yalnız George | |||||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||||
 Tükenmiş (IUCN 3.1) | |||||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||||
| helonoidis niger abingdonii | |||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||||
Pinta Adası kaplumbağası (Chelonoidis abingdonii), Ekvador’un Galápagos Adaları’na özgü dev kaplumbağa türlerinden biridir. Bu tür, 2012'de son bireyin ölümüyle resmi olarak nesli tükenmiş (EX) olarak ilan edilmiştir. Yalnız George (Lonesome George), bu türün son bireyi olarak bilim ve koruma dünyasında simgeleşmiştir. Tür, hem ekolojik hem de biyolojik açıdan önemli bir role sahipti ve doğal dünya üzerindeki insan etkilerinin trajik bir sembolü olarak hatırlanmaktadır.[1][2][3]
Fiziksel ve Ekolojik Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Chelonoidis abingdonii, Galápagos Adaları'nın Pinta Adası'na özgü endemik bir dev kaplumbağa türüydü. Bu tür, dev kaplumbağaların tipik özelliklerini taşısa da, habitatına özgü farklı fiziksel ve ekolojik adaptasyonlarla dikkat çekmekteydi. Büyük bir kabuğa ve güçlü uzuvlara sahip olan Chelonoidis abingdonii, uzun yaşam döngüsü ve çevresel dayanıklılığı ile ekosisteminde kilit bir rol üstlenmiştir. Ancak, türün soyunun tükenmesiyle birlikte yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda ekolojik bir boşluk da meydana gelmiştir.[4]
Fiziksel özellikleri incelendiğinde, Chelonoidis abingdonii'nin kabuğunun diğer Galápagos kaplumbağalarından daha ince ve uzun olduğu görülmektedir. Bu özellik, Pinta Adası’nın kuru ve çalılık ekosistemine uyum sağlamalarını mümkün kılmıştır. Ağırlıkları genellikle 180 kilogram civarında olan bu kaplumbağalar, uzunluk açısından 1.2 metreye kadar ulaşabilmekteydi. Çoğu dev kaplumbağa gibi Chelonoidis abingdonii'nin de yaşam süresi oldukça uzundu. Bireylerin 100 yıldan fazla yaşadığı kesin olarak bilinmekte olup, bazı örneklerin 150 yıldan fazla hayatta kaldığı tahmin edilmektedir. Bu uzun yaşam döngüsü, türün neslinin devamlılığını sağlayacak yavaş ancak istikrarlı bir üreme stratejisini desteklemiştir.
Chelonoidis abingdonii, yalnızca fiziksel büyüklüğüyle değil, ekosistemde oynadığı hayati rolle de öne çıkmıştır. Bu tür, Galápagos ekosisteminde "mühendis tür" olarak kabul edilmekteydi. Beslenme davranışları sırasında, farklı bitki türlerinin tohumlarını geniş bir alana yayarak bitki örtüsünün yenilenmesine ve sürekliliğine katkıda bulunmuştur. Çoğunlukla otlar, yapraklar ve kaktüslerle beslenen Chelonoidis abingdonii, tohum taşıma yoluyla adanın ekosistemini desteklemiş ve biyolojik çeşitliliğin korunmasında kilit bir rol oynamıştır.
Bununla birlikte, bu türün otçul alışkanlıkları yalnızca bitki örtüsünün dağılımını değil, aynı zamanda habitat şekillenmesini de doğrudan etkilemiştir. Beslenme sırasında çalılıkları ve yoğun bitki örtüsünü kontrol altında tutarak, diğer canlıların hareket alanlarını ve yaşam koşullarını iyileştirmiştir. Bu durum, adadaki ekosistemin dengelenmesine ve sürdürülebilir bir çevre yapısının oluşmasına doğrudan katkı sağlamıştır.
Chelonoidis abingdonii'nin tükenişi, ekosistem açısından bir dönüm noktası olarak değerlendirilmelidir. Bu türün kaybı, yalnızca bir canlı türünün yok oluşu anlamına gelmemekte, aynı zamanda Pinta Adası'nın ekolojik dengesinde büyük bir değişime işaret etmektedir. Türün soyunun tükenmesiyle, tohum dağılımı ve habitat düzenlenmesi gibi işlevlerin kesintiye uğraması, adanın biyolojik çeşitliliğinde kalıcı etkiler bırakmıştır.
Türün Soyunun Tükeniş Nedenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Chelonoidis abingdonii türünün soyunun tükenişi, insan etkisinin ve ekosistemlerin kırılganlığının trajik bir örneğidir. Tür, öncelikle Pinta Adası'na insanların getirdiği keçiler nedeniyle ciddi habitat kaybı yaşamıştır. Keçiler, adanın doğal bitki örtüsünü tahrip ederek kaplumbağaların temel besin kaynaklarını yok etmiş ve yaşam alanlarını büyük ölçüde bozmuştur.[5][6] Ayrıca, 18. ve 19. yüzyıllarda denizciler ve balina avcıları tarafından kaplumbağaların yiyecek ve su kaynağı olarak aşırı şekilde avlanması, nüfusu hızla azalmasına neden olmuştur. Üreme popülasyonunun küçülmesi ve izolasyon, genetik çeşitliliğin azalmasına ve tükeniş sürecinin hızlanmasına yol açmıştır.[7][8] Yalnız George'un keşfi bu türün son bireyi olduğunu gösterdiğinde, insan faaliyetlerinin türlerin yok oluşundaki yıkıcı etkisi daha net bir şekilde ortaya çıkmıştır. Bu hikâye, habitat koruma ve biyolojik çeşitlilik yönetiminin hayati önemini bir kez daha vurgulamaktadır.[9]
Koruma Çabaları ve Yalnız George
[değiştir | kaynağı değiştir]1971 yılında bir bilimsel keşif sırasında, Pinta Adası'nda hayatta kalan son birey olan Yalnız George bulundu. George, Charles Darwin Araştırma İstasyonu'na taşınarak koruma altına alındı. George ile genetik olarak en yakın türler olan Chelonoidis hoodensis dişileriyle çiftleştirme denemeleri yapılsa da döllenmiş yumurta üretimi sağlanamadı.[1][8][9]
Ölümü: 24 Haziran 2012'de, tahmini 100 yaşında olan Yalnız George öldü. Bu tarihte Chelonoidis abingdonii türü resmen nesli tükenmiş olarak ilan edildi. George'un kalıntıları koruma bilincini artırmak için mumyalanarak sergilenmektedir.[4][10][11][12]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Edwards, Danielle L.; Benavides, Edgar; Garrick, Ryan C.; Gibbs, James P.; Russello, Michael A.; Dion, Kirstin B.; Hyseni, Chaz; Flanagan, Joseph P.; Tapia, Washington; Caccone, Adalgisa (Ocak 2013). "The genetic legacy of Lonesome George survives: Giant tortoises with Pinta Island ancestry identified in Galápagos". Biological Conservation. 157: 225-228. doi:10.1016/j.biocon.2012.10.014. ISSN 0006-3207.
- ^ Lovich, Jeff; Pritchard, Peter C. H. (1 Ağustos 1997). "The Galápagos Tortoises: Nomenclatural and Survival Status". Copeia. 1997 (3): 638. doi:10.2307/1447576. ISSN 0045-8511.
- ^ Jackson, Peter F.R. (Ocak 1974). "New lease of life for Darwin's giant tortoises, Galápagos Islands". Biological Conservation. 6 (1): 63-64. doi:10.1016/0006-3207(74)90049-4. ISSN 0006-3207.
- ^ a b "Chelonoidis abingdonii: Cayot, L.J., Gibbs, J.P., Tapia, W. & Caccone, A." IUCN Red List of Threatened Species. 11 Ağustos 2015. 24 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2024.
- ^ Gibbs, James P.; Marquez, Cruz; Sterling, Eleanor J. (10 Eylül 2007). "The Role of Endangered Species Reintroduction in Ecosystem Restoration: Tortoise–Cactus Interactions on Española Island, Galápagos". Restoration Ecology. 16 (1): 88-93. doi:10.1111/j.1526-100x.2007.00265.x. ISSN 1061-2971.
- ^ Snell, Howard L.; Fritts, Thomas H. (Aralık 1983). "The Significance of Diurnal Terrestrial Emergence of Green Turtles (Chelonia mydas) in the Galapagos Archipelago". Biotropica. 15 (4): 285. doi:10.2307/2387653. ISSN 0006-3606.
- ^ Pritchard, R E (1 Ocak 1996). "Lady Mary Wroth". doi:10.1515/9780585159041.
- ^ a b Cain, Joe (Ekim 2006). "Book Review: Lonesome George: The Life and Loves of a Conservation Icon". Public Understanding of Science. 15 (4): 499-501. doi:10.1177/0963662506071192. ISSN 0963-6625.
- ^ a b De Roy, Tui (29 Kasım 2022). A Pocket Guide to Birds of Galápagos. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-23364-2.
- ^ "Chelonoidis abingdonii: Cayot, L.J., Gibbs, J.P., Tapia, W. & Caccone, A." IUCN Red List of Threatened Species. 11 Ağustos 2015. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2024.
- ^ "Home". Galápagos Conservancy (İngilizce). 22 Nisan 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2024.
- ^ "Home". Charles Darwin Foundation (İngilizce). 13 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2024.