Desenli zeminler
Toprak malzeme tarafından oluşturulan ayrı ve genellikle simetrik ve geometrik şekillerin olduğu periglasyal bölgelerdir. Genellikle Antarktika gibi kutup bölgelerinde görülmesine rağmen her yerde bulunabilir. Desenli zemin ile ilgili geometrik şekiller ve desenler genellikle sanatsal insan kreasyonlar olarak yanıltmaktadırlar. Desenli zemin oluşumu uzun yıllar boyunca bilim insanlarını şaşırtmış ama son 20 yıl içinde bilgisayar tarafından oluşturulan jeolojik modellerin tanıtımı bilim insanları için bu özelliklerin oluşumu hakkında bilgi edinmelerini sağladı. Desenli zemin; ince taneli ve gözenekli topraklar ıslak durumdayken donması ve daha sonra çözünmesiyle oluşur.
Desenli zemin türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Desenli zemin çeşitli biçimlerde bulunabilir. Tipik olarak, belirli bir alanda desenli zemin tipi yerel toprakta mevcut büyük taşlar miktarı ve donma-çözülme döngüleri sıklığı ile ilgilidir.
Çokgenler
[değiştir | kaynağı değiştir]Mevsimsel olaylardan etkilenen permafrost alanlar veya bölgelerde don çokgenler oluşturabilir. Donmuş malzeme mekanik çözünmeye uğrarken dairesel şekiller oluşturur. Dairesel şekiller oluşturan malzemeler genellikle çok ufak parçalara ayrılır. Çokgenler genellikle Kanada'nın Kuzey kesimlerinde, Boreal ormanları yakınlarında görülmektedir.
Daireler
[değiştir | kaynağı değiştir]Buzulların aşındırdığı çökellerin büyük taşlar ile çevrili bir daire oluşabilir. Genellikle bu daireler birkaç santimetre veya birkaç metre çapında boyutları değişebilir. Aşınıma uğramamış diğer büyük taşlar benzer daireleri taşlardan daha çok bitkilerden daireler oluşturur.
Adımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Adımlar; daireler ve çokgenler gibi aynı oluşum süreçlerine sahiptirler. Desenli zemin büyük taşlar veya genellikle bitki örtüsü tarafında aşınmış veya aşınmamış malzemeden oluşabilir. Eğim aşağı bir teras benzerliği gösterebilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Easterbrook, Don J. (1999). Surface processes and landforms (2nd ed.). Prentice Hall. pp. 418–422. ISBN 978-0-13-860958-0.
- Perkins, S. (17 May 2003). "Patterns from Nowhere; Natural Forces Bring Order to Untouched Ground". Science News 163 (20): 314.
- Ólafur, Ingólfsson (2006). "Glacial Geology Photos". Retrieved March 4, 2007. Professor Ólafur has posted an incredible gallery of glacial geology photos including some which are used in this article.
- Kessler MA, Werner BT (January 2003). "Self-organization of sorted patterned ground". Science 299 (5605): 380–3. doi:10.1126/science.1077309. PMID 12532013.
- Marchant, D.R.; Lewis, A.R.; Phillips, W.M.; Moore, E.J.; Souchez, R.A.; Denton, G.H.; Sugden, D.E.; Potter Jr., N.; Landis, G.P. (2002). "Formation of Patterned Ground and Sublimation Till over Miocene Glacier Ice in Beacon Valley, Southern Victoria Land, Antarctica". Geological Society of America Bulletin 114 (6): 718–730. doi:10.1130/0016-7606(2002)/114<0718:FOPGAS>/2.0.CO;2.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]SAÜ Coğrafya Bölümü Vikipedi Uygulamaları 26 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.