Dsungaripteridae
| Dsungaripteridler | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Dsungaripterus weii'nin restore edilmiş iskeleti | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||
| †Dsungaripterus weii Young, 1964 | |||||||||||||
| Cinsler | |||||||||||||
Dsungaripteridae, Pterodactyloidea alt takımından bir teruzor familyasıdır.[6] İyi karasal yeteneklere ve iç ortamlar için bilenmiş uçuşa sahip sağlam teruzorlardı.[7]
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]1964'te Young, yakın zamanda bulunan Çin cinsi Dsungaripterus'u yerleştirmek için bir familya yarattı. Daha sonra Noripterus da familyaya atandı.
2003 yılında, Alexander Kellner bir klad olarak kesin tanımı verdi:[8] grup, Dsungaripterus, Noripterus ve “Phobetor” un en son ortak atalarından ve tüm soyundan oluşuyordu. Sinapomorflar olarak sonraki altı özelliği verdi: kafatasının yukarısına yerleştirilmiş nispeten küçük bir göz yuvası; göz yuvasının altında bir açıklık; burun açıklığının önünde başlayan ve göz yuvalarının arkasında biten burun boyunca yüksek bir çıkıntı; maksilla aşağı ve geriye doğru uzanır; çenelerin ilk kısmında diş olmaması; üst çenenin arkasındaki dişler en büyüğüdür; dişler geniş oval bir tabana sahiptir. Kellner, Dsungaripterus'un kendisi hariç, grubun tüm üyelerinin parçalı kalıntılardan bilindiğine dikkat çekti, bu nedenle tüm üyelerde yalnızca son karakteristik kesin olarak belirlenebildi.[8]
Ayrıca Domeykodactylus ve Lonchognathosaurus da gruba atandı. Bunlar düz dişleriyle öğüttükleri sert kabuklu canlıları yemeye adapte olmuş orta boy formlardır.
Aynı yıl, David Unwin biraz farklı bir tanım verdi: Dsungaripterus weii ve Noripterus complicidens'in son ortak atası ve tüm torunları.[9]
Bilinen Dsungaripteridler, Geç Jura'dan Kretase'ye (Hotriviyen) kadar uzanır. Grup, Dsungaripteroidea sensu Unwin'e aittir ve muhtemelen Azhdarchoidea ile nispeten yakından ilişkilidir. Unwin'e göre Germanodactylus, grubun kardeş taksonudur, ancak yalnızca bu sonuca sahiptir. Brian Andres tarafından 2008'de yapılan bir analize göre, Dsungaripteridae, onları Azhdarchoidea'nın üyeleri yapan Tapejaridae ile yakından ilişkilidir.[10]
Bu gruba atfedilen bilinen en eski fosiller, Domeykodactylus ceciliae, Şili'nin Erken Kretase dönemine aittir.[11] Bilinen son dsungaripteroid türü, yaklaşık 112 milyon yıl önce Çin'' Sincan kentindeki Albiyen yaşlı Alt Kretase Lianmuqin Formasyonundan gelen Lonchognathosaurus acutirostris'tir.[12]
Dsungaripterus'un, damağının son incelemeleri bir azhdarchoid olduğunu doğrulamaktadır.[13]
Soy ağacı
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıda Andres ve meslektaşları tarafından 2014 yılında sunulan bir filogenetik analizin sonuçlarını gösteren bir kladogram bulunmaktadır. Thalassodrominae alt familyasının kardeş taksonu olan Dsungaripteromorpha (Azhdarchoidea içindeki bir alt grup) içinde Dsungaripteridae'yi buldular. Bulunan Dsungaripteridae, Dsungaripterinae ve Noripterinae (yalnızca Noripterus cinsinden oluşur) olarak adlandırılan iki alt aileden oluşur. Onların kladogramı aşağıda gösterilmiştir.[14]
| Dsungaripteromorpha |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2019'da bu kez Kellner ve meslektaşları tarafından farklı bir topoloji yayınlandı. Bu çalışmada, Dsungaripteridae, Azhdarchoidea dışında, daha büyük grup Tapejaroidea içinde tanımlanmıştır. Analizin kladogramı aşağıda gösterilmiştir.[15]
| Tapejaroidea |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Dsungaripteridae: Age range and collections". paleobiodb.org. 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2021.
- ^ Unwin, David M.; Heinrich, Wolf-Dieter (1999). "On a pterosaur jaw from the Upper Jurassic of Tendaguru (Tanzania)". Mitteilungen aus dem Museum für Naturkunde in Berlin, Geowissenschaftliche Reihe. Cilt 2. ss. 121-134.
- ^ Jaime A. Headden and Hebert B.N. Campos (2014). "An unusual edentulous pterosaur from the Early Cretaceous Romualdo Formation of Brazil". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology. in press (7). ss. 1-12. doi:10.1080/08912963.2014.904302.
- ^ Bonaparte, J.F., and Sanchez, T.M. (1975). Restos de un pterosaurio Puntanipterus globosus de la formación La Cruz provincia San Luis, Argentina. Actas Primo Congresso Argentino de Paleontologia e Biostratigraphica 2:105-113. [Spanish]
- ^ "Dsungaripteridae: Classification". Paleobiology Database.
- ^ The Pterosaurs: From Deep Time. New York: Pi Press. 2006. s. 273. ISBN 0-13-146308-X.
- ^ Witton, Mark (2013).
- ^ a b Kellner, A.W.A., 2003.
- ^ Unwin, D. M., (2003).
- ^ Andres (2008). "A new pterosaur from the Liaoning Province of China, the phylogeny of the Pterodactyloidea, and convergence in their cervical vertebrae". Palaeontology. 51 (2): 453-469. doi:10.1111/j.1475-4983.2008.00761.x.
- ^ D. M. Martill, E. Frey, G. C. Diaz and C. M. Bell. 2000.
- ^ Maisch (2004). "A new dsungaripteroid pterosaur from the Lower Cretaceous of the southern Junggar Basin, north-west China". Cretaceous Research. 25 (5): 625-634. doi:10.1016/j.cretres.2004.06.002.
- ^ Chen (1 Nisan 2020). "New anatomical information on Dsungaripterus weii Young, 1964 with focus on the palatal region". PeerJ. 8: e8741. doi:10.7717/peerj.8741. 2 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi27 Ekim 2021 – peerj.com vasıtasıyla.
- ^ Andres (2014). "The Earliest Pterodactyloid and the Origin of the Group". Current Biology. 24 (9): 1011-6. doi:10.1016/j.cub.2014.03.030. PMID 24768054.
- ^ Kellner (19 Ağustos 2019). "A new toothless pterosaur (Pterodactyloidea) from Southern Brazil with insights into the paleoecology of a Cretaceous desert". Anais da Academia Brasileira de Ciências (İngilizce). 91 (suppl 2): e20190768. doi:10.1590/0001-3765201920190768. ISSN 0001-3765. PMID 31432888.