Kafatası - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Yapı
    • 1.1 İnsanlarda
    • 1.2 Diğer omurgalılarda
  • 2 Kaynakça
  • 3 Dış bağlantılar

Kafatası

  • Afrikaans
  • Aragonés
  • العربية
  • ܐܪܡܝܐ
  • الدارجة
  • مصرى
  • Asturianu
  • Авар
  • Azərbaycanca
  • تۆرکجه
  • Žemaitėška
  • Беларуская
  • Беларуская (тарашкевіца)
  • Български
  • বাংলা
  • Brezhoneg
  • Bosanski
  • Català
  • Нохчийн
  • کوردی
  • Čeština
  • Чӑвашла
  • Cymraeg
  • Dansk
  • Deutsch
  • ދިވެހިބަސް
  • Ελληνικά
  • English
  • Esperanto
  • Español
  • Eesti
  • Euskara
  • فارسی
  • Suomi
  • Français
  • Frysk
  • Gaeilge
  • Galego
  • Avañe'ẽ
  • עברית
  • हिन्दी
  • Hrvatski
  • Magyar
  • Հայերեն
  • İnterlingua
  • Bahasa Indonesia
  • Ido
  • Íslenska
  • İtaliano
  • 日本語
  • Jawa
  • Taqbaylit
  • Қазақша
  • ಕನ್ನಡ
  • 한국어
  • کٲشُر
  • Kurdî
  • Коми
  • Latina
  • Lëtzebuergesch
  • Лакку
  • Lingua Franca Nova
  • Limburgs
  • Lingála
  • Lietuvių
  • Latviešu
  • Мокшень
  • Олык марий
  • മലയാളം
  • मराठी
  • Bahasa Melayu
  • Nederlands
  • Norsk nynorsk
  • Norsk bokmål
  • Nouormand
  • Occitan
  • Ирон
  • ਪੰਜਾਬੀ
  • Pangasinan
  • Polski
  • پنجابی
  • Português
  • Runa Simi
  • İkirundi
  • Română
  • Русский
  • संस्कृतम्
  • Sicilianu
  • Srpskohrvatski / српскохрватски
  • සිංහල
  • Simple English
  • Slovenčina
  • Slovenščina
  • ChiShona
  • Shqip
  • Српски / srpski
  • Sunda
  • Svenska
  • Kiswahili
  • தமிழ்
  • తెలుగు
  • ไทย
  • Tagalog
  • ChiTumbuka
  • ئۇيغۇرچە / Uyghurche
  • Українська
  • Oʻzbekcha / ўзбекча
  • Tiếng Việt
  • West-Vlams
  • Winaray
  • 吴语
  • 中文
  • 閩南語 / Bân-lâm-gí
  • 粵語
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kafatası
SistemAksiyel iskelet
Arterinternal karotid arter, eksternal karotid arter, right common carotid artery
Tanımlayıcılar
JSTORskull
Microsoft Academic2779300802
MeSHD012886
FMA54964

Kafatası, omurgalılarda başı oluşturan kemik bir yapıdır. Yüzün yapılarını destekler ve beyin için koruyucu bir boşluk sağlar.[1] Kafatası iki bölümden oluşur: kranyum ve mandibula. İnsanlarda bu iki kısım, nörokranyum ve en büyük kemiği olarak mandibulayı içeren viscerocranium'dur (yüz iskeleti). Kafatası, iskeletin en ön kısmını oluşturur ve bir sefalizasyon ürünüdür - beyni ve gözler, kulaklar, burun ve ağız gibi çeşitli duyusal yapıları barındırır.[2] İnsanlarda bu duyusal yapılar yüz iskeletinin bir parçasıdır.

Kafatasının işlevleri arasında beynin korunması, stereoskopik görüşe izin vermek için gözler arasındaki mesafenin sabitlenmesi ve seslerin yönünün ve mesafesinin sesin lokalize edilmesini sağlamak için kulakların konumunun sabitlenmesi yer alır. Boynuzlu toynaklılar (toynaklı memeliler) gibi bazı hayvanlarda, kafatası, boynuzlar için binek (ön kemikte) sağlayarak savunma işlevi görür.

Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde bulunan kafatası.

Kafatası bir dizi kaynaşmış yassı kemikten oluşur ve birçok foramen, fossa, süreç ve birkaç boşluk veya sinüs içeriri. Zoolojide kafatasında fenestrae adı verilen açıklıklar vardır.

Yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnsanlarda

[değiştir | kaynağı değiştir]
Önden insan kafatası
Yetişkin insan kafatası

İnsan kafatası, insan iskeletinde başı oluşturan kemik yapısıdır. Yüzün yapılarını destekler ve beyin için bir boşluk oluşturur. Diğer omurgalıların kafatasları gibi, beyni yaralanmalardan korur.[3]

Kafatası, üç parçadan oluşur, farklı embriyolojik kökenli- neurocranium, ameliyat dikiş iplikleri ve Yüz iskeleti (aynı zamanda membranöz Viscerocranium olarak adlandırılır). Neurocranium (veya beyin kılıfı), beyni ve beyin sapını çevreleyen ve barındıran koruyucu kraniyal boşluğu oluşturur.[4] Kafatası kemiklerinin üst kısımları kalvariyi (kafatası) oluşturur. Membranöz viscerocranium, mandibulayı içerir.

Dikişler, nörokranyumun kemikleri arasındaki oldukça sert eklemlerdir.

Yüz iskeleti, yüzü destekleyen kemiklerden oluşur.

Diğer omurgalılarda

[değiştir | kaynağı değiştir]
Spinosaurus kafatası şeması
Dinozor Massospondylus'un kafatasındaki pencere duvarları

Temporal fenestra, temporal kemikte bilateral simetrik delikler (fenestrae) ile karakterize edilen çeşitli amniyot tiplerinin kafataslarının anatomik özellikleridir. Belirli bir hayvanın soyuna bağlı olarak, postorbital ve skuamozal kemiklerin üstünde veya altında iki ya da bir çift temporal fenestra bulunabilir veya hiçbir çift temporal fenestra bulunmayabilir. Üst temporal fenestra, supratemporal fenestra olarak da bilinir ve alt temporal fenestra, infratemporal fenestra olarak da bilinir. Temporal fenestranın varlığı ve morfolojisi, memelilerin bir parçası olduğu sinapsidlerin taksonomik sınıflandırması için kritik öneme sahiptir.

Fizyolojik spekülasyon, bunu metabolik hızlardaki artış ve çene kaslarındaki artışla ilişkilendirir. Karboniferin önceki amniyotlarında temporal fenestra yoktu ama iki daha gruba evrimleştiler: sinapsidler (sürüngenler memeli benzeri) ve diapsidler (çoğu sürüngenler ve daha sonra kuşlar). Zaman geçtikçe, diapsidlerin ve sinapsidlerin temporal fenestraları daha güçlü ısırıklar ve daha fazla çene kası yapmak için daha fazla değişikliğe uğradı ve büyüdü. Diapsid olan dinozorların geniş gelişmiş açıklıkları vardır ve onların soyundan gelen kuşlar, geliştirilmiş temporal fenestralara sahiptir. Sinapsid olan memeliler, göz çukurlarının arkasında yer alan kafatasında bir fenestral açıklığa sahiptir.

Şempanze kafatası
Tiktaalik kafatası, lob yüzgeçli balıklar ve erken tetrapodlar arası geçişi simgeleyen, soyu tükenmiş bir cins

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "skull". Merriam-Webster Dictionary. 17 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Cephalization: Biology". Encyclopædia Britannica. 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2016. 
  3. ^ Anatomy Coloring Workbook (İngilizce). The Princeton Review. 2003. ss. 22-25. ISBN 9780375763427. 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2021. 
  4. ^ Comprehensive and Clinical Anatomy of the Middle Ear (İngilizce). Springer. 2019. s. 2. ISBN 9783030153632. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2021. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Kafatası Modülü (California Eyalet Üniversitesi Antoloji Bölümü)
  • Kafatası Anatomisi Eğitimi. (GateWay Topluluk Koleji)
  • Kuş Kafatası Koleksiyonu 21 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Çok geniş kafatasları koleksiyonuna sahip kuş kafatası veritabanı (Wageningen Tarım Üniversitesi)
  • İnsan kafatası tabanı 23 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
  • İnsan Kafatasları / Antropolojik Kafatasları / Omurgalıların Kafataslarının Karşılaştırılması (PDF; 502 kB)
  • g
  • t
  • d
İnsan vücudu
Baş
Kafatası · Kafa derisi · Alın · Göz · Kulak · Burun · Ağız · Köpek dişi · Dil · Diş · Yüz · Yanak · Çene · Dudak
Boyun
Âdem elması · Boğaz · Ense · Gırtlak
Gövde
Omuz · Omurga · Toraks · Sırt · Göğüs · Meme · Göğüs kafesi · Karın · Göbek · Karın boşluğu · Pelvis · Anüs
Üreme organları
Erkek
Penis · Testis · Testis torbası
Kadın
Klitoris · Vajina · Rahim · Yumurtalık
Uzuvlar
Kol
Dirsek · Ön kol · El bileği · El · Parmak (Başparmak / İşaret parmağı / Orta parmak / Yüzük parmağı / Serçe parmak)
Bacak
Kalça · Kıç · But · Diz · Baldır · Topuk · Ayak bileği · Ayak · Ayak parmağı
Cilt
Deri · Saç · Kıl · Tırnak
Sistem
Dolaşım sistemi · Sindirim sistemi · Solunum sistemi · Boşaltım sistemi · İnsan kas-iskelet sistemi · Sinir sistemi · Bağışıklık sistemi · Duyu sistemi · Örtü sistemi
 · Endokrin sistem · Brakial pleksus · Çevresel sinir sistemi · Otonom sinir sistemi · Lenfatik sistem · Üreme sistemi
İlgili
  • İnsan iskeleti
  • Organ sistemleri
  • Anatomi
  • Organeller
  • Kan
  • Saç
  • Sinir sistemi
  • Örtü sistemi
  • Sindirim sisteminin gelişimi
  • Endokrin sistemin gelişimi
  • Baş ve boyun gelişimi
  • Bütünsel geliştirme
  • Lenfatik organların gelişimi
  • Memeli dolaşım sisteminin gelişimi
  • Sinir sisteminin gelişimi
  • Solunum sisteminin gelişimi
  • Üreme sisteminin gelişimi
  • Üriner sistemin gelişimi
  • Embriyoloji
  • Ekstraembriyonik ve fetal membranlar
  • Organ sistemi gelişimi
  • Kulak anatomisi
  • Epitel serisi
  • Eril üreme sistemi
  • Kadın üreme organları
  • Burun anatomisi
  • Göz
  • Göz anatomisi
  • Diş anatomisi
  • Ağız anatomisi
  • g
  • t
  • d
İnsan iskeletindeki kemikler
Aksiyel iskelet
Kafatası
Nörokranyum
  • oksipital
  • parietal
  • frontal (alın)
  • temporal
  • sfenoid
  • etmoid
Yüz
  • nazal
  • maksilla (üst çene)
  • lakrimal (gözyaşı)
  • zygomatic (elmacık)
  • palatine (damak)
  • alt nazal konka
  • vomer
  • mandibula (alt çene)
  • hyoid (dil)
Kulak
  • kulak kemikleri
    • malleus (çekiç)
    • incus (örs)
    • stapes (üzengi)
Toraks
  • sternum
  • göğüs kafesi
    • kaburga
Omurga
  • omur
  • servikal
    • atlas
    • eksen
  • torasik
  • lumbar
  • sakrum
  • koksiks
Apendiküler iskelet
Omuz
  • klavikula (köprücük kemiği)
  • skapula (kürek kemiği)
Kol
  • humerus
  • ulna
  • radius
El
  • karpaller (scaphoid, lunatum, triquetrum, pisiform, trapezium, trapezoid, capitatum, hamatum)
  • metakarpaller
  • falankslar (proksimal, orta, distal)
Pelvis
  • ilium
  • iskium
  • pubis
Bacak
  • femur (uyluk)
  • patella (diz kapağı)
  • fibula (baldır)
  • tibia (kaval)
  • susamsı kemik
Ayak
  • tarsaller
    • calcaneus (topuk)
    • talus (aşık)
    • navicular
    • cuneiform
      • 1.
      • 2.
      • 3.
    • cuboid
  • metatarsaller
  • falankslar
    • proksimal
    • orta
    • distal
  • aksesuar
    • aksesuar naviküler
Diğer
  • İnsan vücudu
  • Organ sistemleri
  • Kan
  • Sinir sistemi
  • Anatomi
  • Organeller
  • Kemik ve kıkırdak
  • Alt ekstremite kemikleri
  • Gövde kemikleri
  • Üst ekstremite kemikleri
  • Bursa ve kılıflar
  • Kafatasının bileşik yapıları
  • Kranial lifli eklemler
  • Göz hareket kasları
  • Yüz kemikleri
  • Kafatası foraminaları
  • İnsan el kemikleri
  • Eklemler
  • Baş ve boyun eklemleri
  • Alt ekstremite eklemleri
  • Gövde ve pelvis eklemleri
  • Üst ekstremite eklemleri
  • Kas dokusu
  • Kafa kasları
  • Boyun kasları
  • Perine kasları
  • Karın kasları
  • Alt ekstremite kasları
  • Göğüs ve sırt kasları
  • Üst ekstremite kasları
  • :Kas sistemi
  • Nörokranyum
  • Pelvis
  • Pelvis görüntüsü
  • Kemik gelişimi
Taslak simgesiİnsan kas-iskelet sistemi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • BNF: cb11944099j (data)
  • GND: 4051938-7
  • LCCN: sh85123237
  • NDL: 00573153
  • NKC: ph122221
  • NLI: 987007548634405171
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kafatası&oldid=36455839" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Kas-iskelet sistemi taslakları
  • Kafa ve boyun
  • Kafa ve boyun kemikleri
  • Yassı kemikler
  • Omurgalı anatomisi
  • Kafatası
Gizli kategoriler:
  • Webarşiv şablonu wayback bağlantıları
  • Tüm taslak maddeler
  • BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • Sayfa en son 07.49, 29 Kasım 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Kafatası
Konu ekle