Ege Ernart
Ege Ernart | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 6 Mart 1937 Muğla, Türkiye |
| Ölüm | 21 Ocak 2002 (64 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Akciğer kanseri |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Reklamcı, tiyatro ve sinema oyuncusu, dramaturg ve şair |
Ege Ernart (6 Mart 1937, Muğla - 21 Ocak 2002, İstanbul), Türk reklamcı, tiyatro ve sinema oyuncusu, dramaturg ve şair.
Biyografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]6 Mart 1937'de İstanbul'da doğdu. 1959'da Galatasaray Lisesi'nden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi'nin felsefe bölümüne kaydoldu. Lise yıllarından başlayarak şiir, tiyatro, oyunculuk, yönetmenlik ve felsefeyle ilgilendi. Şiirleri önce okul dergisinde ardından zamanın gözde edebiyat dergileri olan Seçilmiş Hikâyeler, Dost, Pazar Postası ve Şairler Yaprağı'nda yayımlandı. Hiçbir zaman kitaplaştırmadığı şiirlerinden bir seçkiye vefatından sonra yayımlanan, Kemal Sezer imzalı Ege Ernart: Bir Öncü Reklamcı ve Sıradışı Yaşamı başlıklı biyografi kitabında yer verildi.[1]
Tiyatro kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ege Ernart, Galatasaray Lisesi'nde Erol Günaydın, Asaf Çiğiltepe, Bilge Zobu, Ergun Köknar, Duygu Sağıroğlu ve Çetin İpekkaya gibi ileride tiyatroyu meslek olarak seçecek isimlerle okudu.[2] Üniversitedeyken farklı tiyatrolarda profesyonel olarak sahneye çıktı. 1963 yılında Arena Tiyatrosu'nda sahnelenen Jaroslav Hašek'in Aslan Asker Şvayk adlı oyunundaki Rahip Katz rolüyle adından söz ettirdi. Bu roldeki başarısı nedeniyle Topkapı filminin hazırlıkları için Türkiye'ye gelmiş olan Amerikalı yönetmen Jules Dassin'in dikkatini çekti. Ernart, bu filmde Topkapı Müzesi'nde bir soygun planlayan uluslararası çetenin peşine düşen Türk istihbarat şefi Binbaşı Ali Tufan rolünü canlandırdı. Çekimler için dokuz ay boyunca Jules Dassin'le beraber Paris'te bulunan Ernart'ın Sorbonne'da felsefe eğitimine devam etme planı gerçekleşmedi.
Türkiye'ye dönüşünde Çetin İpekkaya ile birlikte Kadıköy Tiyatrosu'nu kurdu. Kadıköy Tiyatrosu'ndan ayrıldıktan sonra bir süre Gen-Ar Tiyatrosu'nda yönetmen ve oyuncu olarak çalıştı. Burada Jean Genet'in Hizmetçiler oyununu sahneye koydu.[3] Bu dönemde Tehlikeli Adımlar, Vurguncular ve Fakir ve Mağrur adlı filmlerde de oynadı.
1969 yılında Güngör Dilmen'in yazdığı ve Engin Cezzar'ın sahneye koyduğu İttihat ve Terakki oyunundaki Abdülhamit rolüyle tiyatroya veda etti.
Reklamcılık kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1968 yılında Manajans'ta metin yazarı olarak başladığı reklamcılık mesleğindeki başarılarıyla Türk reklamcılığına damga vurdu. Ferit Edgü'yle birlikte bugün kullanılan reklam dilinin temellerini attılar. Eli Acıman'ın da desteğiyle konuşma diline yakın arı bir Türkçenin reklamverenler tarafından kabul görmesini ve yerleşmesini sağladılar. Devrik tümce kullanarak yeni ifade imkanlarının yolunu açtılar.[4] İzmir Tolga dildeki yaratılan farklılığı şöyle bir örnekle canlandırır: "Daha önceki dil 'Elinize alacağınız Aga radyo etraftaki bütün komşularınızın nazarı dikkatini celbedecetir,' gibiydi. Böyle bir dilden, anlaşılır ve yeniliği nedeniyle taze bir dil yarattılar. (...) Sonra, cümle yapılarında devrik cümle dikkat çeker. Devrik ve yarım cümle. Yani cümle devrilmesi bazen ciddi dil ekonomisi sağlayan bir şey. 'Daha rahat bir hayat için' mesela Aygaz'lar falan."[5]
Ernart yazar ve sanatçıların reklamcılık alanında çalışmaya başlamasının da önünü açtı. Bu isimler arasında Ersin Salman, Hulki Aktunç, Vural Sözer, Duygu Asena, Onat Kutlar, Yılmaz Gruda, Necati Tosuner ve Egemen Berköz de bulunmaktadır.
1971 yılında Manajans'tan ayrıldı ve bir yıl sonra Ferit Edgü ve Affan Başak ile birlikte kendi reklam ajansı Ajans Maya'yı kurdu. 1974 yılında Maya ve Grafika ajansları birleşerek Türkiye'deki ilk ajans birleşmesini gerçekleştirdiler. Ernart 1976'da Grafika Maya'dan ayrılarak Ajans Konsey'i kurdu.
Kariyeri boyunca İzocam, Tofaş, Beymen, Shell gibi pek çok önemli kampanyaya imza attı, E.C.A. için Bay Elmor karakterini yarattı.
1979 yılında bağımsız (freelance) reklam yazarlığı ve yönetmenliğine başladı. Bu Türk reklamcılık tarihinde ilk kez oluyordu. "Hükümet deviren kampanya olarak nitelenen" TÜSİAD kampanyasını ve ardından Anavatan Partisi'nin 1983 ve 1984 seçim kampanyalarını hazırladı. Turgut Özal'ın "İcraatın İçinden" programlarını yaptı, 70 bölümün metinlerini bizzat kaleme aldı.
21 Ocak 2002'de akciğer kanseri nedeniyle öldü.[6][7]
"Ege Ernart: Bir "Öncü Reklamcı" ve Sıradışı Yaşamı" adlı kitabın arka kapağında onun için şunlar yazmaktadır:
Önüne geçilmez bir merak, acele yaşanan soluk soluğa bir yaşam.. Beyoğlu'nun en ucuz meyhanelerinde vatmanlarla ve hamallarla söyleşilen geceler...Korkunç bir kültür birikimi, tokat gibi şiirler. Avangard tiyatronun başkaldırı simgelerinden, Rahip Katz ve Abdülhamit rollerinin unutulmaz oyuncusu..Zamana ve mekana bağlanmadan yaşayan anarşist bir ruh..
Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Zilli Zarife" - Seyircilerin arasında oturan bir sivil polis
- "Aslan Asker Şvayk" - Sarhoş papaz Katz (Arena Tiyatrosu) (1963)
- "Übü" (Arena Tiyatrosu)
- "Kayıp Mektup" (Arena Tiyatrosu) (1963)
- "Konserve Asker" (Özel Kadıköy Tiyatrosu) - (1964) Çevirmen: Halit Akçatepe
- "Hizmetçiler" - Sahneye koyan Ege Ernart (Gen-Ar Tiyatrosu) (1965)
- "Albay ve Ben" (Özel Kadıköy Tiyatrosu) (1965)
- "Ah Biz Eşekler" - (Gen-Ar Tiyatrosu) (1966) Eser: Aziz Nesin
- "Kır At" - Hem oyuncu hem sahneye koyan (Gen-Ar Tiyatrosu) (1968)
- "İttihat ve Terakki" - Abdülhamit (Dormen Tiyatrosu ve Gülriz Sururi Engin Cezzar Topluluğu ortak yapımı) (1969)[2]
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1964 - Topkapı - Binbaşı Ali Tufan
- 1965 - Tehlikeli Adımlar - Abdi
- 1966 - Vurguncular
- 1966 - Fakir ve Mağrur - Engin
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kemal Sezer (2003). "Ege Ernart: Bir "Öncü Reklamcı" ve Sıradışı Yaşamı". Reklamcılık Vakfı Yayınları. ss. 104-105, 121-135.
- ^ a b "Milliyet Gazete Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2010.
- ^ Kemal Sezer (2003). Ege Ernart: Bir "Öncü Reklamcı" ve Sıradışı Yaşamı. Reklamcılık Vakfı Yayınları. s. 42.
- ^ Nil Baransel (2003). Eli Acıman: Sevmediği Sözcük Reklam Aşık Olduğu Mesleği Reklamcılık!. Doğan Kitap. s. 115.
- ^ Kemal Sezer (2003). Ege Ernart: Bir "Öncü Reklamcı" ve Sıradışı Yaşamı. Reklamcılık Vakfı Yayınları. ss. 54-55.
- ^ "Ege Ernart". reklamaemekverenler.blogspot.com. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2010.
- ^ "Ege Ernart'ı anarken". radikal.com.tr. 23 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2010.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Ege Ernart
- SinemaTürk'te Ege Ernart
- "Ege Ernart" ın biyografisi 19 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Radikal.com.tr'de Ülkü Tamer'in yazısı23 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- sabah.com.tr'de Ülkü Tamer'in yazısı 21 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.