Erkan Yücel
Erkan Yücel | |
|---|---|
| Doğum | 13 Mart 1944 Ankara, Türkiye |
| Ölüm | 9 Eylül 1985 (41 yaşında) Selçuk, İzmir, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Trafik kazası |
| Meslek | Oyuncu |
| Etkin yıllar | 1964-1985 |
Erkan Yücel, (13 Mart 1944, Ankara - 9 Eylül 1985, İzmir), Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Liseyi yarıda bırakıp tiyatroya başlayan sanatçı, ilk olarak Ankara Deneme Sahnesi'nde çalıştı. Bir yandan halkevlerinin tiyatro kurslarına devam etti. 1962 ve 63 yıllarında, iki kez konservatuvara başvurmasına karşın, "ağız yapısı uygun değil" gerekçesiyle okula kabul edilmedi. Daha sonradan Devlet Tiyatroları'ndan gelen oyunculuk teklifini de o kabul etmedi. Deneme Sahnesi'nden sonra yeni kurulan Ankara Sanat Tiyatrosu'na girdi. Ayak Bacak Fabrikası ve Klimanjaro'ya Tek Başına Tırmanmak başlıklı oyunları ile dünya çapında tanındı. 12 Mart'ta sergiledikleri Hitler Rejimi'nin Korku ve Sefaleti oyunu nedeniyle sıkıyönetim tarafından tutuklanarak yargılandı ve 15 yıl ağır hapis cezasına mahkûm edildi. İki yıl yatıp çıktı. işkence gördüğü söylenmektedir. İdeolojik farklılaşma nedeniyle Ankara Sanat Tiyatrosu'ndan ayrılarak önce Devrimci Ankara Sanat Tiyatrosu'nu, sonra da Halk Oyuncuları'nı kurarak Anadolu'nun birçok yerinde turnelere çıktı. Aynı dönemde sinemada da rol aldı. Yücel, 1975 yılında San Remo Film Festivali'nde Endişe filmindeki performansıyla en iyi erkek oyuncu ödülünü alarak uluslararası alanda ödül alan ilk Türk sinema oyuncusu oldu.[2]
12 Eylül Darbesi'nde de baskılarla karşı karşıya kaldı. İzmir turnesinde sıkıyönetim komutanlığı oyunu izin verdi, ama Erkan Yücel'in sahneye çıkmasını yasakladı. 12 Eylül'den sonra da pasaport verilmeyip yurt dışına çıkışı yasaklandı. Tiyatro çalışmalarına Devrimci Ankara Sanat Tiyatrosu'nun ardından kurduğu Ankara Halk Tiyatrosu'nda devam etti. Ankara'da yerleşik bir sahne kurdu. Politik oyunların yanı sıra çocuk oyunları da hazırladı. 9 Eylül 1985 yılında film çekimi için gittiği İzmir yolunda geçirdiği bir trafik kazası sonucu 41 yaşında hayatını kaybetti.[3]
Erkan Yücel, toplumcu bir sanat anlayışını savundu. Aydınlık çevresinde yer aldı, Türkiye İhtilalci İşçi Köylü Partisi ve Türkiye İşçi Köylü Partisi saflarında mücadele etti. Oğlunun adını, Doğu Perinçek'e ithafen Doğu koydu. Traktör römorkunda tiyatro geliştirdi, köy köy dolaşarak halka gösteriler sundu. Yücel ayrıca, Sarper Özsan yönetimindeki Aydınlık Korosu'nda da seslendirme görevinde bulunmuştur.
Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fehim Paşa Konağı, Turgut Özakman
- Ayak Bacak Fabrikası, Sermet Çağan - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1964
- Sultan Gelin, Cahit Atay - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1964
- Yosma, Ruzante - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1964
- Bozuk Düzen, Güner Sümer - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1965
- Keloğlan, Birkan Özdemir - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1965
- Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Hüseyin Rahmi Gürpınar - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1965
- Aymazoğlu ile Kundakçılar, Max Frisch - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1965
- 72. Koğuş, Orhan Kemal - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1966
- Alice Harikalar Diyarında, Lewis Carrol - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1966
- Durdurun Dünyayı İnecek Var, Anthony Newley ve Leslie Bricusse - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1966
- Pazar Gezintisi, George Mitchele - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1966
- Zenginin Maceraları, Tunca Yönder ve Birkan Özdemir - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1966
- Mayın, Fikret Otyam - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1967
- Müfettiş, Nikolay Gogol - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1967
- Sarıpınar 1914, Reşat Nuri Güntekin - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1967
- Eskici Dükkanı, Orhan Kemal - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1968
- Simavnalı Şeyh Bedreddin, Orhan Asena - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1968
- Victor Ya Da Çocukların İktidarı, Roger Vitrac - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1968
- Linç, Kerim Korcan - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1969
- Sınırdaki Ev, Slawomir Mrozek - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1969
- Tozlu Çizmeler, İsmet Küntay - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1969
- Birinci Kurtuluştan, Ergin Orbey - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1970
- Hamdi, Mehmet Keskinoğlu - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1970
- Nafile Dünya, Oktay Arayıcı - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1970
- Ana, Maksim Gorki - Ankara Sanat Tiyatrosu, 1974
Filmografi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1974: Endişe
- 1979: Bir Ceza Avukatının Anıları - Çekiç ve Titreşim (TV filmi)
- 1979: Bir Ceza Avukatının Anıları: Emekli Başkan
- 1979: Bereketli Topraklar Üzerinde
- 1979: Yorgun Savaşçı (TV dizisi)
- 1983: Hakkâri'de Bir Mevsim
- 1984: O'na Çirkin Kral Derlerdi
- 1987: Yılmaz Güney: His Life, His Films
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1968: Sanat Sevenler Derneği - Övgüye Değer Görülenler - "Sarıpınar 1914"deki oyunuyla
- 1971: Sanat Sevenler Derneği - Övgüye Değer Görülenler - "Linç" ve "Birinci Kurtuluştan"daki oyunlarıyla
- 1972: Sanat Sevenler Derneği - Övgüye Değer Görülenler - "Nafile Dünya" ve "3. Reich'in Korku ve Sefaleti"ndeki oyunuyla
- 1975: 12. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Endişe
- 1975: San Remo Film Şenliği - En iyi erkek oyuncu
- 1980: Sanat Sevenler Derneği - En iyi erkek oyuncu - "Müfettişler Müfettişi" ve "Düş ve Gerçek"teki başarılarıyla
- 1985: Sanat Kurumu - Seçici Kurul Özel Ödülü
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Erkan Yücel". TSA. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ frtkyrtr (10 Eylül 2013). "Erkan Yücel'i Ölümünün 28. Yıldönümünde Anılıyor". Mimesis Sahne Sanatları Portali. 16 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.
- ^ "Erkan Yücel'in emekçileri". www.aydinlik.com.tr. 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Beyazperde'de Erkan Yücel 17 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ekşi Sözlük'de Erkan Yücel
- IMDb'de Erkan Yücel
- SinemaTürk'te Erkan Yücel 31 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sinemalar.com'da Erkan Yücel 24 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TSA'de Erkan Yücel 24 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Altın Portakal Ödülü sahibi oyuncular
- Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu Ödülü sahipleri
- Türk erkek tiyatro oyuncuları
- Türk erkek sinema oyuncuları
- 1944 doğumlular
- Ankara ili doğumlu erkek oyuncular
- 1985'te ölenler
- İzmir ilinde trafik kazasında ölenler
- Türk Marksistler
- Aydınlık çevresi
- Trafik kazasında ölen oyuncular
- Ankara Sanat Tiyatrosu sanatçıları