Fatih Akın
Fatih Akın | |
|---|---|
 Fatih Akın (2024) | |
| Doğum | 25 Ağustos 1973 Hamburg, Almanya |
| Vatandaşlık | Türkiye Almanya |
| Meslek | Yönetmen, senarist, yapımcı, oyuncu |
| Etkin yıllar | 1995-günümüz |
| Evlilik | Monique Obermüller (e. 2004) |
| Çocuk(lar) | 2 |
Fatih Akın (d. 25 Ağustos 1973, Hamburg), Türk-Alman yönetmen,[1][2] senarist, yapımcı ve oyuncudur.[3][4][5]
Hayatı ve kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Fatih Akın, 25 Ağustos 1973'te Hamburg'da Türk,[6] göçmen bir ailenin ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi.[7] Aslen Zonguldak'ın Çaycuma ilçesindendir. Babası ve annesi fabrikada işçi olarak çalışıyordu. Ebeveynleri işteyken ağabeyi Cem Akın ve Fatih Akın'a Alman komşuları Lutz ve Bayan Meyer baktı.[8]
Fatih Akın, henüz 12 yaşında kendi parasını kazanmaya başlar. Babası Mustafa Enver Akın'ın çalıştığı temizlik firmasında başlayan çalışma serüveni, 16 yaşına kadar çeşitli üretim bantlarında aldığı görevlerle devam eder. Lise yıllarında iyi denilebilecek bir öğrenci olmasa da yine de okulla ve Almancayla arası hep iyidir. Annesi Hadiye Akın'ın yazdırdığı halk oyunları kursu onun hayatında siyasi farkındalık yaratır. Burada çeşitli kavramlarla tanışır:[9]
Annem tamamen apolitikti ve "Pazar günleri folklor kursları varmış, 14 yaşındaki oğlumu oraya yazdırayım bari" diye düşünmüştü. Birden Sünni, tutucu bir Müslüman olarak kendimi, yaşları 14 ile 20 arasında değişen, tamamı solcu olan, Kürt, Alevi, Şii Müslümanların arasında buluverdim. Aleviliğin ne olduğundan haberim bile yoktu.[10]
“Bir yerlere ‘ait olmak’ gerektiğine” inanan Akın,[11] Türk Boys çetesine kabul edilir. Tüm çete üyelerinin gerçek suçlara karışmasıyla Akın, bir başka çeteye, Home Boys’a katılır. Çetelerden ağabeyi Cem Akın sayesinde kurtulan Fatih Akın, bu dönemde sigara ve esrar içmeye başlar.[9] Liseyi annesinin zoruyla bitirir. Bir metot oyuncusu olmak isteyen Akın, okulun tiyatro kolu aracılıyla Thalia Tiyatrosunun bir gençlik projesi olan Thalia Buluşmaları’na katılır. Çeşitli film ve dizilerde rol alır. 1994 yılında girdiği Hamburg Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Görsel İletişim Bölümünden 2000 yılında mezun olur.[12] Hamburg Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde eğitim gördüğü sıralarda Wüste Film şirketiyle çalışmaya başlar, 1995’de ilk kısa filmi “Sensin”i yazıp yönetir. Bu filmle Hamburg Uluslararası Kısa Film Festivali’nde izleyici ödülünü kazanır.[1] Bunu takiben, ikinci kısa metraj filmi ise 1996 yılında Türkiye’de çektiği “Ot”(Getürkt) olur. 17 Mart 1997’de Lünen Sinema Festivali’nde gösterilen film, birincilik ödülünü kazanır. Fatih Akın, 1998 yapımı ilk uzun metraj filmine “Kısa ve Acısız” (Kurz und Schmerzlos) adını verir.[13]
Fatih Akın, 12 Şubat 2004’te Berlin Film Festivali’ndeki ilk gösterimi yapılan “Duvara Karşı” filmi ile dünya çapında bilinirlik kazandı.[14] Akın, bu filmle Metin Erksan’ın “Susuz Yaz” filminden tam 40 yıl sonra “Altın Ayı” ödülünü kazanan ikinci Türk yönetmen olarak tarihe geçti.[1] Mayıs 2005’te Cannes Film Festivali’nde jüri üyesi olarak yer aldı. Ekim 2005’te, öğrenim gördüğü Hamburg Güzel Sanatlar Yüksekokulunda konuk profesör oldu. 20 Temmuz 2006 günü Bremen’de “Yaşamın Kıyısında” filminin çekimlerine başladı. 23 Mayıs 2007’de Cannes’da filmin ilk gösterimi gerçekleştirildi. 4 Nisan 2008’de Aachen’da “Karl Madalyası”nı da kazandı. 15 Şubat 2010’da Fransız kültür bakanı “Sanat ve Edebiyat Şövalyesi Ödülü”nü verdi. Eylül 2010’da Venedik Film Festivali’nde jüri üyeliği yaptı. 4 Ekim 2010’da Christian Wulff tarafından “Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı”nı aldı.[14]
Filmografi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Filmler | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Yıl | Başlık | Olarak | Notlar | |||
| Yönetmen | Senarist | Yapımcı | Oyuncu | |||
| 1994 | Das Ende | Evet | Kısa film | |||
| 1995 | Sensin – Du bist es! | Evet | Evet | Kısa film | ||
| 1996 | Getürkt | Evet | Evet | Kısa film | ||
| 1998 | Kısa ve Acısız | Evet | Evet | Uzun metraj | ||
| 1999 | Black Souls | Evet | Uzun metraj | |||
| 2000 | Temmuz'da | Evet | Evet | Uzun metraj | ||
| 2001 | Wir haben vergessen zurückzukehren | Evet | Evet | Belgesel | ||
| 2002 | Solino | Evet | Uzun metraj | |||
| 2004 | Duvara Karşı | Evet | Evet | Evet | Uzun metraj | |
| Europäische Visionen (Die alten bösen Lieder) | Evet | Evet | Evet | Uzun metraj | ||
| 2005 | İstanbul Hatırası: Köprüyü Geçmek | Evet | Evet | Evet | Belgesel | |
| Kebab Connection | Evet | Uzun metraj | ||||
| 2006 | Takva | Evet | Uzun metraj | |||
| 2007 | Yaşamın Kıyısında | Evet | Evet | Evet | Uzun metraj | |
| 2008 | Chiko | Evet | Uzun metraj | |||
| 1 1/2 Ritter – Auf der Suche nach der hinreißenden Herzelinde | Evet | Uzun metraj | ||||
| 2009 | Aşka Ruhunu Kat | Evet | Evet | Evet | Uzun metraj | |
| Min Dît | Evet | Uzun metraj | ||||
| New York I Love You | Evet | Evet | Uzun metraj | |||
| Der Name Murat Kurnaz (Deutschland 09) | Evet | Evet | Kısa film | |||
| 2012 | Garbage in The Garden of Eden | Evet | Evet | Belgesel | ||
| 2014 | Kesik | Evet | Evet | Evet | Uzun metraj | |
| 2016 | Tschick | Evet | Evet | Uzun metraj | ||
| 2017 | Paramparça | Evet | Evet | Evet | Uzun metraj | |
| 2019 | Altın Eldiven | Evet | Evet | Evet | Uzun metraj | |
Ödüllerinden Bazıları
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1998: Bavyera Film Ödülleri, En İyi Genç Yönetmen (Kısa ve Acısız)
- 1998: Locarno Film Festivali, Bronz Leopar (Kısa ve Acısız)
- 2004: Berlin Film Festivali, Altın Ayı (Duvara Karşı)
- 2004: Avrupa Film Ödülleri, En İyi Film, İzleyici Ödülü (Duvara Karşı)
- 2007: 44. Altın Portakal Film Festivali, En İyi Yönetmen Ödülü (Yaşamın Kıyısında)
- 2007: Bavyera Film Ödülleri, En İyi Yönetmen (Yaşamın Kıyısında)
- 2007: Avrupa Sineması LUX Ödülü (Yaşamın Kıyısında)
- 2007: Cannes Film Festivali, En İyi Senaryo (Yaşamın Kıyısında)
- 2014: Douglas - Sirk Ödülü[15]
- 2010: Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı[16]
- 2018: Altın Küre Ödülleri, En İyi Yabancı Dilde Film (Paramparça)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Eryılmaz, Recep (2012). "GÖÇMEN BİR YÖNETMENİN OBJEKTİFİNDEN SILA OLGUSU: FATİH AKIN SİNEMASI ÜZERİNE BAĞLAMSAL BİR İNCELEME". Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (2). ss. 4-5.
- ^ Aytemiz, Pelin (2019). "THE UNCANNY HOMES OF FATİH AKIN'S HEAD-ON". Sinecine: Sinema Araştırmaları Dergisi. 7 (1). s. 46.
- ^ Kalpaklı, Fatma (Ocak 2019). "Xenophobia in Aus Dem Nichts". III. International Germany-Turkey Relations Symposium Proceedings Book. Würzburg: IKG Yayınevi. ss. 250-258. ISBN 978-3-00-061968-7.
- ^ Karabağ, Çağla (2009). "Intercultural Encounters in Fatih Akın's Films". Klaus Roth, Robert Hayden (Ed.). Migration In, From, and to Southeastern Europe: Historical and cultural aspects. LIT Verlag. s. 181.
- ^ Hıdıroğlu, İrfan; Yıldırım, Elif (2018). "Fatih Akın Filmlerinde Geleneksel Simgelerin Temsili". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 22 (3). ss. 1381-1382.
- ^ Özgür, Özlem; Yıldız, Sevil (2020). "Aksanlı Sinemanın İzleklerinden Hukuk Mücadelesi ve Adalet Arayışına Keskin Bir Manevra: Paramparça Filmi Üzerine Alımlama Çalışması". Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. Cilt 34. s. 404. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi8 Şubat 2024.
- ^ Kulish, Nicholas (6 Ocak 2008). "A hand that links Germans and Turks". The New York Times (İngilizce). 17 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Akın, Fatih; Töteberg, Michael; Behrens, Volker; Tut, Barış (2013). Sinema, Benim Memleketim. 1. baskı. İstanbul: Doğan kitap. ss. 1-13. ISBN 978-605-09-1417-7.
- ^ a b Yıldırım 2015, s. 69
- ^ Akin, Fatih; Töteberg, Michael; Behrens, Volker; Tut, Barış (2013). Fatih Akın, sinema, benim memleketim: filmlerimin öyküsü. 1. baskı. İstanbul: Doğan kitap. s. 24. ISBN 978-605-09-1417-7.
- ^ Akin, Fatih; Töteberg, Michael; Behrens, Volker; Tut, Barış (2013). Fatih Akın, sinema, benim memleketim: filmlerimin öyküsü. 1. baskı. İstanbul: Doğan kitap. s. 25. ISBN 978-605-09-1417-7.
- ^ Terzi, Şermin (30 Eylül 2012). "İntikam değil bir inat filmi". Hürriyet. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2015.
- ^ Yıldırım 2015, s. 70
- ^ a b Yıldırım 2015, s. 71
- ^ "Fatih Akın'a ödül". NTVMSNBC.com. 28 Eylül 2014. 28 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2014.
- ^ "Orden für Riemann und Akin". bz-berlin.de. 4 Ekim 2010. 29 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2018. (Almanca)
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yıldırım, Elif (2015), "Bir auteur yönetmen olarak Fatih Akın sineması", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Fatih Akın
- SinemaTürk'te Fatih Akın
- "Fatih Akın". TSA. 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2023.
- Beyazperde'de Fatih Akın
- Sinemalar.com'te Fatih Akın
- Altın Portakal En İyi Yönetmen Ödülü sahipleri
- Yaşayan insanlar
- 1973 doğumlular
- Alman senaristler
- Alman film yönetmenleri
- Alman film yapımcıları
- Türk asıllı Almanlar
- Hamburg doğumlular
- Ankara Uluslararası Film Festivali Ödülü sahibi senaristler
- En İyi Yönetmen Alman Film Ödülü sahipleri
- Cannes Film Festivali En İyi Senaryo Ödülü sahipleri