Fleming 1
| Salma bulutsusu | |
|---|---|
| Gezegenimsi bulutsu | |
 ESO tarafından görüntülenen Fleming 1 | |
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |
| Takımyıldız | Erboğa |
| Sağ açıklık (α) | 11sa 28d 36,22s[1] |
| Dik açıklık (δ) | -52° 56′ 04,11″[1] |
| Görünür büyüklük (V) | 12,20[1] |
| Görünür boyutlar (V) | 1,3′ × 0,5′ (merkezi kısım) |
| Özellikler | |
| Uzaklık | 2.400 pc (7.800 ly) |
| Yarıçap (r) | 1,4 pc |
| Dikkate değer özellikler | Merkezinde ikili yıldız bulunan sıra dışı bir gezegenimsi bulutsu |
| Katalog belirtmeleri | |
PN 290.5+07.9 • G290.5+07.9 • ESO 170-6[1] | |
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |
| Ayrıca bakınız: Bulutsu listeleri | |
Fleming 1, Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 2.400 parsek (7.800 ly) uzaklıkta bulunan sıra dışı bir gezegenimsi bulutsudur. 1910 yılında Williamina Fleming tarafından keşfedildi.[2] 2,8 parsekten daha fazla bir alana yayılan ve üzerinde çok sayıda düğüm bulunan simetrik bir çift kutuplu jete sahiptir. Jetler ve düğümler bulutsunun merkezinden dışarı doğru hareket eder ve muhtemelen 10.000 ila 16.000 yıl önce fırlatılmışlardır.[3] Bulutsunun en iç kısmı kelebek şeklindedir ve soluk bir hale içine gömülüdür. Kelebeğin kanatları, eksenleri görüş hattına göre 50° eğik olacak şekilde jetler yönünde uzanır. "Kelebeğin" bel kısmı, içteki parlak elipsi oluşturan genişleyen bir sıcak gaz halkasıyla çevrilidir.[4] Fleming 1 muhtemelen 5.000 yıl yaşındadır.[3]
Diğer gezegenimsi bulutsular gibi Fleming 1 de yaşlı bir asimptotik dev kol (AGB) yıldızının hidrojen zengini dış zarfını kaybederek geride sıcak bir çekirdek (genç bir beyaz cüce) –yani bulutsunun merkezi yıldızını– bırakmasıyla oluşmuştur. Fleming 1'in merkezindeki yıldız 80.000 ± 15.000 K sıcaklığa ve 0,56+0,3-0,04M☉ kütleye sahiptir.[3]
Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) tarafından yapılan gözlemler, merkezi yıldızın aslında 1,1953 ± 0,0002 günlük bir periyoda sahip, çift dejenere (iki beyaz cüceden oluşan) ikili yıldız sistemi olduğunu göstermiştir. Yoldaş yıldız muhtemelen kütlesi 0,64 ila 0,7 M☉ arasında olan daha yaşlı bir beyaz cücedir. Sıcaklığı yaklaşık 120.000 K'dir ve bulutsuyu iyonize etmek için gereken yüksek enerjili fotonların büyük kısmını sağlar. Jetlerin, muhtemelen AGB yıldızından gelen maddenin bu beyaz cüce üzerine yığılması sonucunda oluştuğu düşünülmektedir. Bu yığılma, yalpalayan (presesyon yapan) bir yığılma diskinin oluşumuna yol açmıştır ve bu disk de kendi dönme ekseni boyunca madde püskürterek jetlerin ve düğümlerin oluşmasına neden olmuştur. Geçmişteki yığılma olayları ikinci beyaz cücenin yüksek sıcaklığını da açıklamaktadır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d "PN Fg 1". SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2025.
- ^ Fleming, Williamina; Pickering, Edward C. (31 Mart 1910). "Stars Having Peculiar Spectra. 38 New Variable Stars". Harvard College Observatory Circular. 158: 1-3. Bibcode:1910HarCi.158....1F.
- ^ a b c d Boffin, H. M. J.; Miszalski, B.; Rauch, T.; Jones, D.; Corradi, R. L. M.; Napiwotzki, R.; Day-Jones, A. C.; Koppen, J. (2012). "An Interacting Binary System Powers Precessing Outflows of an Evolved Star". Science. 338 (6108): 773-775. arXiv:1211.2200
. Bibcode:2012Sci...338..773B. doi:10.1126/science.1225386. PMID 23139326.
- ^ Palmer, J.W.; Lopez, J.A.; Meaburn, J.; Lloyd, H.M. (1996). "The kinematics and morphology of the planetary nebula Fleming 1. Bullets, jets and an expanding ring". Astronomy and Astrophysics. 307: 225-236. Bibcode:1996A&A...307..225P.
