Francisco Ferrer
Francisco Ferrer | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 14 Ocak 1859 Alella, Barselona, İspanya |
| Ölüm | 13 Ekim 1909 (50 yaşında) Barselona, İspanya |
| Tanınma nedeni | Ferrer hareketi |
| İmza | |
 | |
Francesc Ferrer ve Guardia (14 Ocak 1859, Alella - 13 Ekim 1909, Barselona), daha çok Francisco Ferrer ismiyle bilinir. Barselona ve çevresindeki laik, özel, özgürlükçü okullar ağının arkasındaki İspanyol radikal özgür düşünceyi savunan, anarşist ve eğitimciydi. Barselona'daki bir isyanın ardından idam edilmesi, Ferrer'i yoldaşları tarafından şehit statüsüne getirdi. Onun modeline göre okullar kuran ve onun eğitim yaklaşımını destekleyen uluslararası Ferrer hareketi radikaller ve libeteryenizm hareketini büyüttü.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ferrer, Barselona yakınlarındaki bir çiftlikte büyüdü ve burada cumhuriyetçi ve din karşıtı görüşler geliştirdi. Bir tren makinisti olarak, Fransa'da sürgünde bulunan cumhuriyetçi lider Manuel Ruiz Zorrilla için mesaj iletti. 1885'teki başarısız cumhuriyetçi ayaklanmadan sonra Ferrer ailesiyle birlikte Paris'e taşındı ve burada 16 yıl kaldı. Ferrer anarşizmi ve eğitimi incelemeye başladı. Yüzyılın başında Ferrer, Paul Robin'in Prévost yetimhanesi okulundan esinlenerek özgürlükçü bir eğitim kurumu açmaya karar vermiştir. Parisli öğretmeninden kalan büyük bir miras, bunun için gerekli kaynakları sağlamıştı.
Ferrer, 1901 yılında Barselona'ya döndükten sonra, İspanyol okullarındaki dini dogma ve zorunlu derslere bir alternatif olarak seküler, özgürlükçü bir müfredat sunmayı amaçlayan Barselona Modern Okulu'nu Escuela Moderna'yı kurdu. Ferrer'in pedagojisi 18. yüzyıl rasyonalizmi ve 19. yüzyıl romantizmi geleneğinden ödünç alınmıştır. Çocukların uygunluk, düzenleme ve disiplin yerine özgürce hareket etmeleri gerektiğine inanıyordu. Okulunda cezalardan, ödüllerden ve sınavlardan kaçındı ayrıca akademik çalışma yerine pratik deneyimi teşvik etmeyi tercih etti. Okulda yetişkinler için dersler, öğretmen yetiştiren bir okul ve ders kitapları ile okulun dergisini basan liberal bir matbaa bulunuyordu. Okulun yaklaşık 120 şubesi İspanya'nın dört bir tarafına yayıldı. Ferrer'in yükselişindeki hız, okulu isyancı faaliyetlerin paravanı olarak gören İspanyol kilise ve devlet yetkililerini endişelendirdi. Ferrer, 1906'da İspanyol Kralı XIII. Alfonso'ya düzenlenen suikast girişimiyle bağlantılı olarak tutuklandı; bu girişim, okulun kapatılması için bahane olarak kullanıldı, ancak bir yıl sonra uluslararası baskı altında Ferrer serbest bırakıldı. Ferrer, İspanyol devrim mücadelesinin savunucusu olarak Avrupa'yı dolaştı, özgürlükçü bir eğitimi savunma örgütü kurdu ve matbaasını yeniden açtı.
1909'un ortalarında Ferrer tutuklandı ve Barselona'nın Trajik Hafta olarak bilinen bir haftalık ayaklanmayı düzenlemekle suçlandı. Ferrer'in olaya karışması muhtemelen meslektaşları tarafından söylendiği kadar suçsuz olmamakla birlikte, suçlandığı gibi olayların planlayıcısı da olmamıştır. [1] Bir kanguru mahkemesi tarafından göstermelik bir duruşma olarak hatırlanan sonraki dava, Ferrer'in idam edilmesiyle sonuçlandı[2] ve Ferrer'in öldüğü sırada masum olduğuna yaygın olarak inanıldığından uluslararası tepkiyi geliştirdi. Üç kıtada yazılarla, anıtlarla ve gösterilerle belirgin bir şekilde anıldı. Protesto, eğitim konusundaki fikirlerini yaymak için bir harekete dönüştü ve onun adını taşıyan Modern Okullar Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'da filizlendi, Brezilya ve Asya'ya kadar ulaştı.
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Ferrer'in idamı, özgür düşünce [1] ve rasyonel eğitim davası uğruna "şehitlik" [3] olarak bilinmeye başlandı. [4] Ferrer'in öldüğü sırada masum olduğuna inanılıyordu. [3] Onun infazı dünya çapında protestolara ve öfkeye yol açtı. [1] [4] Anarşizmin ötesinde, toplumun her kesiminden liberaller Ferrer'i kindar bir kilise ve gelenekçi bir devletin gizli işbirliğinin şehidi olarak görüyorlardı. [1] Avrupa'nın büyük şehirlerinin çoğunda Amerika, Avrupa ve Asya'daki yüzlerce mitingde aynı anda protestolar düzenlendi. 15.000 kişilik bir kalabalık Paris'in İspanyol büyükelçiliğine akın etti ve Milano Katedrali'ne anarşist siyah bayrak çekildi. [1] Anarşistler Kropotkin, Errico Malatesta ve Tarrida'nın yanı sıra George Bernard Shaw, HG Wells ve Arthur Conan Doyle'un da aralarında bulunduğu İngiliz aydınları bu olaya öfke kustu. [1] Ferrer'in ölümü The New York Times'ın ilk sayfasından birçok kitaba kadar geniş bir şekilde ele alındı. [3]
Dünya çapındaki protesto, onun onuruna Ferrer eğitim hareketine dönüştü. [3] Onun idam edilmesi, Ferrer'in en ünlü özgürlükçü eğitimci olarak ününü hızlandırdı. [1] Rasyonalist eğitim hareketinin dünya çapında yayılması konusundaki eserleri birçok dile çevrildi. [1] New Jersey, Stelton'daki uzun ömürlü okul da dahil olmak üzere Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Modern Okullar açıldı, ancak çoğu 1920'lerin ortasını geçemedi. [4] Onun adını taşıyan okullar Arjantin, Brezilya, Çin, Japonya, Meksika, Polonya ve Yugoslavya'ya kadar uzandı. Onun yöntemleri Gustav Landauer (1919 Bavyera Devrimi ) ve Nestor Makhno (1917 Rus Devrimi ) tarafından benimsendi. [1]
Gruplar, Avrupa çapında Ferrer adına halka açık anıtlar dikti. Brüksel, 1910 yılının ortalarında Grand-Place'de Ferrer için mermer bir anma töreni düzenledi ve ayrıca 1911 yılında Ferrer'in aydınlanma meşalesini tutan çıplak bir adamdan yapılmış ilk heykelini dikti. Bu heykel 1915 yılında Alman işgali sırasında yıkılmış ve 1926 yılında uluslararası özgür düşünce hareketi tarafından onarılmıştır. Fransa ve İtalya'daki kamusal alanlarda Ferrer'in adı saygı amacıyla anılmaya başlamıştır.. [1]
Ferrer'in idamının uluslararası etkisi, İspanyol yönetiminin çöküşüne yol açtı.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j Avrich 1980.
- ^ * Holguin, Sandie Eleanor (2002). Creating Spaniards: Culture and National Identity in Republican Spain. University of Wisconsin Press. s. 29. ISBN 978-0-299-17634-1. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2018.
- Avrich 1980, s. 32.
- Cooke, Bill (28 Haziran 2010). A Rebel to His Last Breath: Joseph Mccabe and Rationalism. Prometheus Books. s. 217. ISBN 978-1-61592-749-4.
- Hughes, Robert (2011). Barcelona. Knopf Doubleday. s. 523. ISBN 978-0-307-76461-4.
- Tusell, Javier; García Queipo de Llano, Genoveva (2002) [2001]. Alfonso XIII. El rey polémico (2ª bas.). Madrid: Taurus. ss. 185-186. ISBN 978-84-306-0449-4.
- ^ a b c d Veysey 1973.
- ^ a b c Fidler 1985.
- ^ Buffery, Helena; Marcer, Elisenda (2010). "Ferrer i Guàrdia, Francesc (1859–1909)". Historical Dictionary of the Catalans. Historical Dictionaries of Peoples and Cultures. Scarecrow Press. s. 169. ISBN 978-0-8108-5483-3.
- Avrich, Paul (1980). "The Martyrdom of Ferrer". The Modern School Movement: Anarchism and Education in the United States. Princeton: Princeton University Press. ss. 3-33. ISBN 978-0-691-04669-3. OCLC 489692159. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: October 17, 2017.
- Fidler, Geoffrey C. (1985). "The Escuela Moderna Movement of Francisco Ferrer: 'Por la Verdad y la Justicia'". History of Education Quarterly. 25 (1/2). ss. 103-132. doi:10.2307/368893. ISSN 0018-2680. JSTOR 368893.
- Veysey, Laurence (1973). "The Ferrer Colony and Modern School". The Communal Experience: Anarchist and Mystical Counter-Cultures in America. New York: Harper & Row. ss. 77-177. ISBN 978-0-06-014501-9. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2018.
- Avilés Farré, Juan (2006). Francisco Ferrer y Guardia: pedagogo, anarquista y mártir. Marcial Pons Ediciones de Historia. ISBN 9788496467194.
- Martínez Olmedilla, Augusto (1960). Cien años y un día. Londra: Aguilar.
Siyaset serisi | ||
| Gelenekler |  | |
| Anarşistler | Adolph Fischer (1858–1887) • Aleksandros Grigoropulos (1993–2008) • Alexander Berkman (1870–1936) • Alfredo M. Bonanno (1937– ) • Anselmo Lorenzo (1841–1914) • Auguste Vaillant (1861–1894) • Benjamin Tucker (1854–1939) • Bhagat Singh (1907–1931) • Sacco ve Vanzetti (1888–1927) • Buenaventura Durruti (1896–1936) • Carlo Cafiero (1846–1892) • Carlo Giuliani (1978–2001) • Colin Ward (1924–2010) • Daniel Guérin (1904–1988) • Dyer Lum (1839–1893) • Edward Abbey (1927–1989) • Élisée Reclus (1830–1905) • Émile Armand (1872–1963) • Emile Henry (1872–1894) • Émile Pouget (1860–1931) • Emma Goldman (1869–1940) • Errico Malatesta (1853–1932) • Ettore Aguggini (1902–1929) • Fernand Pelloutier (1867–1901) • Ferdinando Nicola Sacco (1891–1927) • Francisco Ascaso Abadía (1901–1936) • Gaetano Bresci (1869–1901) • Gün Zileli (1946– ) • Henry David Thoreau (1817–1862) • Jacques Ellul (1912–1994) • Jaroslav Hašek (1883–1923) • Johann Joseph Most(1846–1906) • John Zerzan (1943– ) • Joseph Déjacque (1821–1864) • Juan García Oliver (1901–1980) • Jules Bonnot (1876–1912) • Karim Landais (1980–2005) • Leon Czolgosz (1873–1901) • Lev Tolstoy (1828–1910) • Lucy Parsons (1853–1942) • Luigi Fabbri (1877–1935) • Luigi Galleani (1861–1931) • Lysander Spooner (1808–1887) • Marius Jacob (1879–1954) • Max Stirner (1806–1856) • Mikhail Bakunin (1814–1876) • Murray Bookchin (1921–2006) • Murray Rothbard (1926–1995) • Nestor Mahno (1888–1934) • Noam Chomsky (1928– ) • Paul Avrich (1931– 2006) • Pyotr Kropotkin (1842–1921) • Pierre-Joseph Proudhon (1809–1865) • Ravachol (1859–1892) • Sante Geronimo Caserio (1873–1894) • Sébastien Faure (1858–1942) • Ugo Fedeli (1898–1964) • Volin (1882–1945) • Voltairine de Cleyre (1866–1912) • William Godwin (1756–1836) | |
| Tarihte anarşizm | ||
| Anarşist teori | ||
| Kültür ve anarşizm | ||
| Ülkelere göre anarşizm | ||
