Frederick Law Olmsted
Frederick Law Olmsted | |
|---|---|
 Amerikalı peyzaj mimarı | |
| Doğum | 26 Nisan 1822 Kansas, Connecticut |
| Ölüm | 28 Ağustos 1903 (81 yaşında) Hartford, Connecticut |
| İmza | |
 | |
Frederick Law Olmsted (FLO), (d. 26 Nisan 1822, Kansas - ö. 28 Ağustos 1903, Hartford) ABD'nin ilk peyzaj mimarıdır. Gerçekleştirdiği çok sayıda çalışmanın arasından Central Park, Prospect Park, Emerald Necklace ve Beyaz Saray en önemlileri olarak sayılabilir.
Hayatı ve kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD'nin ilk peyzaj mimarı ve kent plancısının 26 Nisan 1822'de Hartford'da doğduğu yıllarda kentsel açık alanlara evlerden kolayca ulaşılabiliyor, kırsal alanların sesleri ve kokuları kent içine nüfuz edebiliyordu.
İşte böyle bir ortamda büyüyen Olmsted Yale Üniversitesi’nde topoğrafya mühendisliği eğitimi almaya başladı fakat geçirdiği bir zehirlenme sonucu görmesi ve eğitimi olumsuz etkilendi. Yale’i bırakıp kendisini Çin’e kadar sürükleyen bir ticaret macerasına atıldı. 1844-1847 yılları arasında çiftçilik ile uğraşan Olmsted 1848 yılında gazeteciliğe başladı. 1850 yılında, Avrupa’ya yaptığı gezilerinden notlarla başladığı yazın hayatı 1857 yılına kadar gazetecilikle beraber devam etti. 1853 yılında New York Times’ın taşra muhabirliğine getirilen Olmsted kölelik sistemini incelemek için Güney’e seyahatlerde bulundu. Bu seyahatlerini anlattığı kitaplarında kölelik karşıtı düşünceler dikkati çekiyor, köle işçinin maliyetinin serbest bir işçiye göre daha fazla olduğunu matematiksel olarak kanıtlıyordu. İç Savaş sırasında yazdığı Cotton Kingdom (Pamuk Krallığı) kölelik sistemi üzerine yazılmış en önemli yazınlardan birisi olarak değerlendirilmektedir.
1857 yılında New York'ta oluşturulması düşünülen parkın projesini hazırlayan Egbert Viele için arazinin topoğrafik keşfini yapmak üzere işe alındı. Viele’ nin projesi beğenilmeyince park için bir yarışma açılmasına karar verildi. Calvert Vaux (İngiliz mimar) ile birlikte yarışmaya katılmaya karar veren Olmsted'in ortağıyla birlikte hazırladığı proje 33 proje arasından birinci seçildi ve Olmsted şef-mühendis olarak Central Park'ta işe başladı. İşte bu noktadan sonra ABD'nin ve Kanada'nın çeşitli yerlerinde yüzlerce projeye imza atan Olmsted, peyzaj mimarlığının yanı sıra Amerikan Sağlık Komisyonu Genel Sekreterliği, New York Kent Komisyonu üyeliği, şehir plancılığı ve proje yöneticiliği de yapmıştır. 1893 yılında düzenlenen Kolomb Dünya Fuarı'nın da çevre düzenlemesinde görev aldı.[1]
Olmsted, ortağı Vaux ile birlikte peyzaj mimarlığı kavramını ortaya koymuş ve içeriğini şekillendirmiştir. Vaux'un mimarlıktan gelen sanatçı kişiliğinin yanına sahip olduğu sosyal reformist görüşleri koyarak devrimci, toplum yapısını geliştirmeyi amaçlayan, demokrasiyi yaşam ortamları içine sokmaya çalışan, doğaya saygılı bir meslek disiplini yaratmıştır. İşte bu nedenle, peyzaj mimarlığı meslek disiplininin babası olarak kabul edilmektedir.
Olmsted, peyzajları zihinde ve uzayda ardışık, doğal ve kültürel süreçlerin bir araya geldiği (getirdiği) alanlar olarak görmüştür[kaynak belirtilmeli]. Onun ilgisini çeken fiziksel bir peyzajdan daha ziyade peyzajın sosyal yönüdür. Kendisini Amerikan toplum yapısını geliştirmeye adamış, çalışmalarıyla değişik altyapıya sahip kitlelerin bir arada, sağlıklı, huzurlu ve estetik bir çevrede yaşamalarını sağlamaya çalışmıştır. Endüstri devriminin sosyal yapıda açtığı yaraları sarmak için çaba göstermiş, gittikçe bozulan kent ekosistemlerini onarmaya çalışmıştır.
Cotton Kingdom'ın Giriş Bölümü
| “ | Sıradağlar, vadiler ve Amerika’nın coşkun nehirleri, hepsi kuzey-güney istikametinde, doğu-batı değil. Keyfi politik bir hat kuzey tarafını güney tarafından ayırabilir, ama böyle bir hat doğada mevcut değil: sosyal olarak mevcut olamaz. Sular tepeden aşağıya doğru aktığı sürece alışveriş, sevgi, kan bağı, dostluk kuzeyden güneye akacak... | „ |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kolomb Dünya Fuarı (Ana Yayıncılık bas.). AnaBritannica - 13. Cilt. s. 461.
