Çift merkezli dörtgen - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Özel durumlar
  • 2 Tanımlama
  • 3 Çizim
  • 4 Alan
    • 4.1 Dört nicelik cinsinden formüller
    • 4.2 Üç nicelik cinsinden formüller
    • 4.3 Eşitsizlikler
  • 5 Açı formülleri
  • 6 İç yarıçap (inradius) ve dış yarıçap (circumradius)
    • 6.1 Eşitsizlikler
  • 7 İç teğet çemberin merkezi (incenter) ve çevrel çemberin merkezi (circumcenter) arasındaki uzunluk
    • 7.1 Fuss teoremi
    • 7.2 Carlitz özdeşliği
    • 7.3 Teğet uzunlukları ve kenarlar için eşitsizlikler
  • 8 İç teğet çemberin merkezinin diğer özellikleri
  • 9 Köşegenlerin özellikleri
  • 10 Bir çember üzerinde yer alan dört iç teğet çember merkezi
  • 11 Ayrıca bakınız
  • 12 Kaynakça

Çift merkezli dörtgen

  • العربية
  • English
  • Español
  • Suomi
  • Français
  • Magyar
  • 日本語
  • Македонски
  • Română
  • Русский
  • Slovenščina
  • Српски / srpski
  • தமிழ்
  • Українська
  • 中文
  • 粵語
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Fuss teoremi sayfasından yönlendirildi)
Çift merkezli dörtgenler A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD} ve E F G H {\displaystyle EFGH} {\displaystyle EFGH} için Poncelet doğal sonucu

Öklid geometrisinde, bir çift merkezli dörtgen, hem bir iç teğet çembere hem de çevrel çembere sahip olan bir dışbükey (konveks) dörtgendir. Bu çemberlerin çevreleri, yarıçapları ve merkezlerine sırasıyla iç çap (inradius) ve çevrel çap (circumradius), iç merkez (incenter) ve çevrel merkez (circumcenter) denir. Tanımdan, çift merkezli dörtgenlerin hem teğetler dörtgeninin hem de kirişler dörtgeninin tüm özelliklerine sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bu dörtgenler için diğer isimler kiriş-teğet dörtgeni[1] ve iç teğet ve dış teğet dörtgenidir. Ayrıca nadiren çift çemberli dörtgen[2] ve çift işaretlenmiş dörtgen olarak adlandırılmıştır.[3]

İç içe iki çember, çift merkezli bir dörtgenin iç teğet çemberi ve çevrel çemberiyse, çevrel çemberdeki her nokta, aynı iç teğet çembere ve çevrel çembere sahip çift merkezli bir dörtgenin tepe noktasıdır.[4] Bu, Fransız matematikçi Jean-Victor Poncelet (1788–1867) tarafından kanıtlanan Poncelet doğal sonucunun (porizminin) bir sonucudur.

Özel durumlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir dik deltoid

Çift merkezli dörtgenlerin örnekleri, kareler, dik deltoidler ve ikizkenar teğet yamuklardır.

Tanımlama

[değiştir | kaynağı değiştir]
Çift merkezli dörtgen A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD} ve temas dörtgen W X Y Z {\displaystyle WXYZ} {\displaystyle WXYZ}

Kenarları a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c}, d {\displaystyle d} {\displaystyle d} olan bir dışbükey dörtgen A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD}, ancak ve ancak karşı kenarlar teğetler dörtgeni için Pitot teoremini ve zıt açıların bütünler olduğu kirişler dörtgeni özelliğini sağlıyorsa çift merkezlidir; yani,

{ a + c = b + d A + C = B + D = π . {\displaystyle {\begin{cases}a+c=b+d\\A+C=B+D=\pi .\end{cases}}} {\displaystyle {\begin{cases}a+c=b+d\\A+C=B+D=\pi .\end{cases}}}

Diğer üç nitelendirme, teğetler dörtgenindeki iç teğet çemberin kenarlara teğet olduğu noktalarla ilgilidir. Çember, sırasıyla W {\displaystyle W} {\displaystyle W}, X {\displaystyle X} {\displaystyle X}, Y {\displaystyle Y} {\displaystyle Y}, Z {\displaystyle Z} {\displaystyle Z}'de A B {\displaystyle AB} {\displaystyle AB}, B C {\displaystyle BC} {\displaystyle BC}, C D {\displaystyle CD} {\displaystyle CD}, D A {\displaystyle DA} {\displaystyle DA} kenarlarına teğet ise, teğetler dörtgeni A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD} ancak ve ancak aşağıdaki üç koşuldan herhangi biri geçerliyse aynı zamanda kirişler dörtgenidir:[5]

  • W Y {\displaystyle WY} {\displaystyle WY}, X Z {\displaystyle XZ} {\displaystyle XZ}'ye diktir.
  • A W W B = D Y Y C {\displaystyle {\frac {AW}{WB}}={\frac {DY}{YC}}} {\displaystyle {\frac {AW}{WB}}={\frac {DY}{YC}}}
  • A C B D = A W + C Y B X + D Z {\displaystyle {\frac {AC}{BD}}={\frac {AW+CY}{BX+DZ}}} {\displaystyle {\frac {AC}{BD}}={\frac {AW+CY}{BX+DZ}}}

Bu üçünden ilki, temas dörtgeni WXYZ'nin bir ortodiyagonal dörtgen olduğu anlamına gelir.

E {\displaystyle E} {\displaystyle E}, F {\displaystyle F} {\displaystyle F}, G {\displaystyle G} {\displaystyle G}, H {\displaystyle H} {\displaystyle H} sırasıyla W X {\displaystyle WX} {\displaystyle WX}, X Y {\displaystyle XY} {\displaystyle XY}, Y Z {\displaystyle YZ} {\displaystyle YZ}, Z W {\displaystyle ZW} {\displaystyle ZW}'nin orta noktaları ise, teğetler dörtgeni A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD}, ancak ve ancak E F G H {\displaystyle EFGH} {\displaystyle EFGH} dörtgeni bir dikdörtgense aynı zamanda kirişler dörtgenidir.[5]

Başka bir nitelendirmeye göre, eğer I {\displaystyle I} {\displaystyle I}, karşıt kenarların uzantılarının J {\displaystyle J} {\displaystyle J} ve K {\displaystyle K} {\displaystyle K}'de kesiştiği bir teğetler dörtgenindeki iç teğet çemberin merkezi ise, o zaman dörtgen de, ancak ve ancak ∠ J I K {\displaystyle \angle JIK} {\displaystyle \angle JIK} bir dik açı ise kirişler dörtgenidir.[5]

Yine bir başka gerekli ve yeterli koşul, teğetler dörtgen A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD}'nin, ancak ve ancak Newton doğrusu, temas dörtgeni W X Y Z {\displaystyle WXYZ} {\displaystyle WXYZ}'nin Newton doğrusuna dik olması durumunda kirişler dörtgeni olmasıdır. (Bir dörtgenin Newton doğrusu, köşegenlerinin orta noktaları tarafından tanımlanan doğrudur.)[5]

Çizim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Temas dörtgeni W X Y Z {\displaystyle WXYZ} {\displaystyle WXYZ} ile çift merkezli dörtgen A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD}. Animasyon için buraya bakın.

Çift merkezli bir dörtgen oluşturmak için basit bir yöntem vardır:

Merkez I {\displaystyle I} {\displaystyle I} etrafında r {\displaystyle r} {\displaystyle r} yarıçaplı C r {\displaystyle C_{r}} {\displaystyle C_{r}} iç teğet çemberi ile başlar ve daha sonra  C r {\displaystyle C_{r}} {\displaystyle C_{r}} iç teğet çemberi içinde birbirine dik iki W Y {\displaystyle WY} {\displaystyle WY} ve X Z {\displaystyle XZ} {\displaystyle XZ} kirişleri çizilir. Kirişlerin uç noktalarında, iç teğet çembere a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c} ve d {\displaystyle d} {\displaystyle d} teğetleri çizilir. Bunlar, çift merkezli bir dörtgenin köşeleri olan dört A {\displaystyle A} {\displaystyle A}, B {\displaystyle B} {\displaystyle B}, C {\displaystyle C} {\displaystyle C} ve D {\displaystyle D} {\displaystyle D} noktasında kesişir.[6] Çevrel çemberi çizmek için, çift merkezli dörtgen sırasıyla a {\displaystyle a} {\displaystyle a} ve b {\displaystyle b} {\displaystyle b} kenarlarına iki dik açıortay p 1 {\displaystyle p_{1}} {\displaystyle p_{1}} ve p 2 {\displaystyle p_{2}} {\displaystyle p_{2}} çizilir. Dikey açıortaylar p 1 {\displaystyle p_{1}} {\displaystyle p_{1}} ve p 2 {\displaystyle p_{2}} {\displaystyle p_{2}}, çevrel çember C R {\displaystyle C_{R}} {\displaystyle C_{R}}'nin merkezi O {\displaystyle O} {\displaystyle O}'da iç teğet çember C r {\displaystyle C_{r}} {\displaystyle C_{r}}'nin merkezi I {\displaystyle I} {\displaystyle I} arasındaki x {\displaystyle x} {\displaystyle x} mesafede kesişir. Çevrel çember, merkez O {\displaystyle O} {\displaystyle O} etrafında çizilebilir.

Bu yapının geçerliliği, bir teğetler dörtgeni A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD}'de, temas dörtgeni W X Y Z {\displaystyle WXYZ} {\displaystyle WXYZ}'nin, ancak ve ancak teğetler dörtgeninin aynı zamanda kirişler dörtgeni olması durumunda dikey köşegenlere sahip olduğu nitelendirmesinden kaynaklanmaktadır.

Alan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dört nicelik cinsinden formüller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çift merkezli bir K {\displaystyle K} {\displaystyle K} dörtgeninin alanı, dörtgenin dört niceliğiyle (kenar uzunlukları) birkaç farklı şekilde ifade edilebilir. Kenarlar a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c}, d {\displaystyle d} {\displaystyle d} ise, alan:[7][8][9][10][11] K = a b c d . {\displaystyle \displaystyle K={\sqrt {abcd}}.} {\displaystyle \displaystyle K={\sqrt {abcd}}.}

Bu, Brahmagupta formülünün özel bir halidir. Ayrıca bir teğetler dörtgeninin alanı için trigonometrik formülden doğrudan türetilebilir. Tersinin geçerli olmadığına dikkat edin: Çift merkezli olmayan bazı dörtgenler de K = a b c d {\displaystyle \displaystyle K={\sqrt {abcd}}} {\displaystyle \displaystyle K={\sqrt {abcd}}} alanına sahiptir.[12] Böyle bir dörtgene bir örnek, kare olmayan bir dikdörtgendir.

Alan ayrıca teğet uzunlukları e {\displaystyle e} {\displaystyle e}, f {\displaystyle f} {\displaystyle f}, g {\displaystyle g} {\displaystyle g}, h {\displaystyle h} {\displaystyle h}[8] cinsinden de aşağıdaki şekilde ifade edilebilir: :p.128

K = e f g h 4 ( e + f + g + h ) . {\displaystyle K={\sqrt[{4}]{efgh}}(e+f+g+h).} {\displaystyle K={\sqrt[{4}]{efgh}}(e+f+g+h).}

İç teğet çemberin merkezi I {\displaystyle I} {\displaystyle I} olan çift merkezli dörtgen A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD}'nin alanı için bir formül aşağıdaki gibidir:[9] K = A I ⋅ C I + B I ⋅ D I . {\displaystyle K=AI\cdot CI+BI\cdot DI.} {\displaystyle K=AI\cdot CI+BI\cdot DI.}

Çift merkezli bir dörtgenin teğet kirişleri k {\displaystyle k} {\displaystyle k}, l {\displaystyle l} {\displaystyle l} ve köşegenleri p {\displaystyle p} {\displaystyle p}, q {\displaystyle q} {\displaystyle q} varsa, alanı aşağıdaki şekilde ifade edilebilir:[8] :p.129

K = k l p q k 2 + l 2 . {\displaystyle K={\frac {klpq}{k^{2}+l^{2}}}.} {\displaystyle K={\frac {klpq}{k^{2}+l^{2}}}.}

Eğer k {\displaystyle k} {\displaystyle k}, l {\displaystyle l} {\displaystyle l} teğet kirişleri ve m {\displaystyle m} {\displaystyle m}, n {\displaystyle n} {\displaystyle n} dörtgenin bimedyanlarıysa, alan aşağıdaki formül[9] kullanılarak hesaplanabilir.

K = | m 2 − n 2 k 2 − l 2 | k l {\displaystyle K=\left|{\frac {m^{2}-n^{2}}{k^{2}-l^{2}}}\right|kl} {\displaystyle K=\left|{\frac {m^{2}-n^{2}}{k^{2}-l^{2}}}\right|kl}

Dörtgen bir dik deltoid ise bu formül kullanılamaz, çünkü bu durumda payda sıfırdır.

M {\displaystyle M} {\displaystyle M} ve N {\displaystyle N} {\displaystyle N} köşegenlerin orta noktaları ve E {\displaystyle E} {\displaystyle E} ve karşıt kenarların uzantılarının kesişme noktaları ise, çift merkezli bir dörtgenin alanı şu şekilde verilir:

K = 2 M N ⋅ E I ⋅ F I E F {\displaystyle K={\frac {2MN\cdot EI\cdot FI}{EF}}} {\displaystyle K={\frac {2MN\cdot EI\cdot FI}{EF}}}

burada I {\displaystyle I} {\displaystyle I} iç teğet çemberin merkezidir.[9]

Üç nicelik cinsinden formüller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çift merkezli bir dörtgenin alanı, iki karşıt kenar ve köşegenler arasındaki θ {\displaystyle \theta } {\displaystyle \theta } açısı cinsinden ifade edilebilir.[9] K = a c tan ⁡ θ 2 = b d cot ⁡ θ 2 . {\displaystyle K=ac\tan {\frac {\theta }{2}}=bd\cot {\frac {\theta }{2}}.} {\displaystyle K=ac\tan {\frac {\theta }{2}}=bd\cot {\frac {\theta }{2}}.}

İki komşu açı ve iç teğet çemberin yarıçapı r {\displaystyle r} {\displaystyle r} cinsinden, alan[9] aşağıdaki formül ile verilmiştir.

K = 2 r 2 ( 1 sin ⁡ A + 1 sin ⁡ B ) . {\displaystyle K=2r^{2}\left({\frac {1}{\sin {A}}}+{\frac {1}{\sin {B}}}\right).} {\displaystyle K=2r^{2}\left({\frac {1}{\sin {A}}}+{\frac {1}{\sin {B}}}\right).}

Alan, çevrel çemberin yarıçapı R {\displaystyle R} {\displaystyle R} ve iç teğet çemberin yarıçapı r {\displaystyle r} {\displaystyle r} cinsinden aşağıdaki şekilde verilebilir.

K = r ( r + 4 R 2 + r 2 ) sin ⁡ θ {\displaystyle K=r(r+{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}})\sin \theta } {\displaystyle K=r(r+{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}})\sin \theta }

burada θ {\displaystyle \theta } {\displaystyle \theta }, köşegenler arasındaki açıdır.[13]

M {\displaystyle M} {\displaystyle M} ve N {\displaystyle N} {\displaystyle N} köşegenlerin orta noktaları ve E {\displaystyle E} {\displaystyle E} ve F {\displaystyle F} {\displaystyle F} karşıt kenarların uzantılarının kesişme noktaları ise, alan da şu şekilde ifade edilebilir:

K = 2 M N E Q ⋅ F Q {\displaystyle K=2MN{\sqrt {EQ\cdot FQ}}} {\displaystyle K=2MN{\sqrt {EQ\cdot FQ}}}

burada Q {\displaystyle Q} {\displaystyle Q}, iç teğet çemberin merkezinden geçen E F {\displaystyle EF} {\displaystyle EF} doğrusuna dik olan ayağıdır.[9]

Eşitsizlikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eğer r {\displaystyle r} {\displaystyle r} ve R {\displaystyle R} {\displaystyle R} sırasıyla iç teğet çemberin yarıçapı ve çevresel çemberin yarıçapı ise, K {\displaystyle K} {\displaystyle K} alanı aşağıdaki eşitsizlikleri sağlar:[14] 4 r 2 ≤ K ≤ 2 R 2 . {\displaystyle \displaystyle 4r^{2}\leq K\leq 2R^{2}.} {\displaystyle \displaystyle 4r^{2}\leq K\leq 2R^{2}.}

Sadece dörtgen bir kare ise her iki taraf için de eşitlik söz konusudur.

Alan için bir başka eşitsizlik ise[15] :p.39,#1203

K ≤ 4 3 r 4 R 2 + r 2 {\displaystyle K\leq {\tfrac {4}{3}}r{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}} {\displaystyle K\leq {\tfrac {4}{3}}r{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}}'dir.

burada r {\displaystyle r} {\displaystyle r} ve R {\displaystyle R} {\displaystyle R} sırasıyla iç teğet çemberin yarıçapı ve çevrel çemberin yarıçapıdır.

Alan için bir öncekinden daha keskin bir üst sınır veren benzer bir eşitsizlik ise:[13] K ≤ r ( r + 4 R 2 + r 2 ) {\displaystyle K\leq r(r+{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}})} {\displaystyle K\leq r(r+{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}})}'dir.

eşitlik ancak ve ancak dörtgen bir dik deltoid ise geçerlidir.

Ek olarak, a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c}, d {\displaystyle d} {\displaystyle d} ve yarı çevre s {\displaystyle s} {\displaystyle s} kenarları ile:

2 K ≤ s ≤ r + r 2 + 4 R 2 ; {\displaystyle 2{\sqrt {K}}\leq s\leq r+{\sqrt {r^{2}+4R^{2}}};} {\displaystyle 2{\sqrt {K}}\leq s\leq r+{\sqrt {r^{2}+4R^{2}}};}[15] :p.39,#1203
6 K ≤ a b + a c + a d + b c + b d + c d ≤ 4 r 2 + 4 R 2 + 4 r r 2 + 4 R 2 ; {\displaystyle 6K\leq ab+ac+ad+bc+bd+cd\leq 4r^{2}+4R^{2}+4r{\sqrt {r^{2}+4R^{2}}};} {\displaystyle 6K\leq ab+ac+ad+bc+bd+cd\leq 4r^{2}+4R^{2}+4r{\sqrt {r^{2}+4R^{2}}};}[15] :p.39,#1203
4 K r 2 ≤ a b c d ≤ 16 9 r 2 ( r 2 + 4 R 2 ) . {\displaystyle 4Kr^{2}\leq abcd\leq {\frac {16}{9}}r^{2}(r^{2}+4R^{2}).} {\displaystyle 4Kr^{2}\leq abcd\leq {\frac {16}{9}}r^{2}(r^{2}+4R^{2}).}[15] :p.39,#1203

Açı formülleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c}, d {\displaystyle d} {\displaystyle d} sırasıyla A B {\displaystyle AB} {\displaystyle AB}, B C {\displaystyle BC} {\displaystyle BC}, C D {\displaystyle CD} {\displaystyle CD}, D A {\displaystyle DA} {\displaystyle DA} çift merkezli dörtgenin kenarlarına karşılık gelen uzunluklar ise, A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD}tepe açıları tanjant fonksiyonu ile hesaplanabilir:[9] tan ⁡ A 2 = b c a d = cot ⁡ C 2 , {\displaystyle \tan {\frac {A}{2}}={\sqrt {\frac {bc}{ad}}}=\cot {\frac {C}{2}},} {\displaystyle \tan {\frac {A}{2}}={\sqrt {\frac {bc}{ad}}}=\cot {\frac {C}{2}},}

tan ⁡ B 2 = c d a b = cot ⁡ D 2 . {\displaystyle \tan {\frac {B}{2}}={\sqrt {\frac {cd}{ab}}}=\cot {\frac {D}{2}}.} {\displaystyle \tan {\frac {B}{2}}={\sqrt {\frac {cd}{ab}}}=\cot {\frac {D}{2}}.}

Aynı gösterimleri kullanarak, sinüs ve kosinüs fonksiyonları için aşağıdaki formüller geçerlidir:[16] sin ⁡ A 2 = b c a d + b c = cos ⁡ C 2 , {\displaystyle \sin {\frac {A}{2}}={\sqrt {\frac {bc}{ad+bc}}}=\cos {\frac {C}{2}},} {\displaystyle \sin {\frac {A}{2}}={\sqrt {\frac {bc}{ad+bc}}}=\cos {\frac {C}{2}},}

cos ⁡ A 2 = a d a d + b c = sin ⁡ C 2 , {\displaystyle \cos {\frac {A}{2}}={\sqrt {\frac {ad}{ad+bc}}}=\sin {\frac {C}{2}},} {\displaystyle \cos {\frac {A}{2}}={\sqrt {\frac {ad}{ad+bc}}}=\sin {\frac {C}{2}},}
sin ⁡ B 2 = c d a b + c d = cos ⁡ D 2 , {\displaystyle \sin {\frac {B}{2}}={\sqrt {\frac {cd}{ab+cd}}}=\cos {\frac {D}{2}},} {\displaystyle \sin {\frac {B}{2}}={\sqrt {\frac {cd}{ab+cd}}}=\cos {\frac {D}{2}},}
cos ⁡ B 2 = a b a b + c d = sin ⁡ D 2 . {\displaystyle \cos {\frac {B}{2}}={\sqrt {\frac {ab}{ab+cd}}}=\sin {\frac {D}{2}}.} {\displaystyle \cos {\frac {B}{2}}={\sqrt {\frac {ab}{ab+cd}}}=\sin {\frac {D}{2}}.}

Köşegenler arasındaki θ {\displaystyle \theta } {\displaystyle \theta } açısı aşağıdaki şekilde hesaplanabilir:[10]

tan ⁡ θ 2 = b d a c . {\displaystyle \displaystyle \tan {\frac {\theta }{2}}={\sqrt {\frac {bd}{ac}}}.} {\displaystyle \displaystyle \tan {\frac {\theta }{2}}={\sqrt {\frac {bd}{ac}}}.}

İç yarıçap (inradius) ve dış yarıçap (circumradius)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çift merkezli bir dörtgenin iç teğet çemberinin yarıçapı r {\displaystyle r} {\displaystyle r}, aşağıdaki ifadeye[7] göre a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c}, d {\displaystyle d} {\displaystyle d} kenarlarıyla belirlenir.

r = a b c d a + c = a b c d b + d . {\displaystyle \displaystyle r={\frac {\sqrt {abcd}}{a+c}}={\frac {\sqrt {abcd}}{b+d}}.} {\displaystyle \displaystyle r={\frac {\sqrt {abcd}}{a+c}}={\frac {\sqrt {abcd}}{b+d}}.}

Çevrel çemberin yarıçapı R {\displaystyle R} {\displaystyle R}, Parameshvara formülünün özel bir durumu olarak aşağıda verilmiştir.[7] R = 1 4 ( a b + c d ) ( a c + b d ) ( a d + b c ) a b c d . {\displaystyle \displaystyle R={\frac {1}{4}}{\sqrt {\frac {(ab+cd)(ac+bd)(ad+bc)}{abcd}}}.} {\displaystyle \displaystyle R={\frac {1}{4}}{\sqrt {\frac {(ab+cd)(ac+bd)(ad+bc)}{abcd}}}.}

İç teğet çemberin yarıçapı, aşağıdaki formüle göre ardışık teğet uzunlukları e {\displaystyle e} {\displaystyle e}, f {\displaystyle f} {\displaystyle f}, g {\displaystyle g} {\displaystyle g}, h {\displaystyle h} {\displaystyle h} cinsinden de ifade edilebilir:[17]:p. 41

r = e g = f h . {\displaystyle \displaystyle r={\sqrt {eg}}={\sqrt {fh}}.} {\displaystyle \displaystyle r={\sqrt {eg}}={\sqrt {fh}}.}

Bu iki formül gerçekte, iç teğet çemberinin yarıçapı r {\displaystyle r} {\displaystyle r} olan bir teğetler dörtgeninin kirişler dörtgeni olması için gerekli ve yeterli koşullardır.

Çift merkezli bir dörtgenin dört kenarı a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c}, d {\displaystyle d} {\displaystyle d}, dördüncü dereceden denklemin dört çözümüdür.

y 4 − 2 s y 3 + ( s 2 + 2 r 2 + 2 r 4 R 2 + r 2 ) y 2 − 2 r s ( 4 R 2 + r 2 + r ) y + r 2 s 2 = 0 {\displaystyle y^{4}-2sy^{3}+(s^{2}+2r^{2}+2r{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}})y^{2}-2rs({\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}+r)y+r^{2}s^{2}=0} {\displaystyle y^{4}-2sy^{3}+(s^{2}+2r^{2}+2r{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}})y^{2}-2rs({\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}+r)y+r^{2}s^{2}=0}

burada s {\displaystyle s} {\displaystyle s} yarı çevre, r {\displaystyle r} {\displaystyle r} ve R {\displaystyle R} {\displaystyle R} ise sırasıyla iç teğet çemberin yarıçapı ve çevrel çemberin yarıçapıdır.[18] :p. 754

Teğet uzunlukları e {\displaystyle e} {\displaystyle e}, f {\displaystyle f} {\displaystyle f}, g {\displaystyle g} {\displaystyle g}, h {\displaystyle h} {\displaystyle h} ve iç teğet çemberinin yarıçapı r {\displaystyle r} {\displaystyle r} olan çift merkezli bir dörtgen varsa, teğet uzunlukları e v {\displaystyle e^{v}} {\displaystyle e^{v}}, f v {\displaystyle f^{v}} {\displaystyle f^{v}}, g v {\displaystyle g^{v}} {\displaystyle g^{v}}, h v {\displaystyle h^{v}} {\displaystyle h^{v}} ve iç teğet çemberinin yarıçapı r v {\displaystyle r^{v}} {\displaystyle r^{v}} olan çift merkezli bir dörtgen vardır, burada v {\displaystyle v} {\displaystyle v} herhangi bir gerçel sayı olabilir.[19] :pp.9–10

Çift merkezli bir dörtgen, aynı kenar uzunluk dizisine sahip diğer herhangi bir teğetler dörtgenine göre daha büyük bir yarıçapa sahiptir.[20] :pp.392–393

Eşitsizlikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çevrel çemberin yarıçapı R {\displaystyle R} {\displaystyle R} ve iç teğet çemberin yarıçapı r {\displaystyle r} {\displaystyle r} aşağıdaki eşitsizliği sağlar:

R ≥ 2 r {\displaystyle R\geq {\sqrt {2}}r} {\displaystyle R\geq {\sqrt {2}}r}

Bu eşitsizlik, L. Fejes Tóth tarafından 1948'de kanıtlanmıştır.[19] Sadece iki çember eş merkezli olduğunda (birbirleriyle aynı merkeze sahip olduklarında) eşitlik geçerli olur; o zaman dörtgen bir karedir. Eşitsizlik, yukarıdaki alan için çifte eşitsizlik kullanılarak birkaç farklı şekilde kanıtlanabilir.

Önceki eşitsizliğin bir uzantısı[2][21]:p. 141

r 2 R ≤ 1 2 ( sin ⁡ A 2 cos ⁡ B 2 + sin ⁡ B 2 cos ⁡ C 2 + sin ⁡ C 2 cos ⁡ D 2 + sin ⁡ D 2 cos ⁡ A 2 ) ≤ 1 {\displaystyle {\frac {r{\sqrt {2}}}{R}}\leq {\frac {1}{2}}\left(\sin {\frac {A}{2}}\cos {\frac {B}{2}}+\sin {\frac {B}{2}}\cos {\frac {C}{2}}+\sin {\frac {C}{2}}\cos {\frac {D}{2}}+\sin {\frac {D}{2}}\cos {\frac {A}{2}}\right)\leq 1} {\displaystyle {\frac {r{\sqrt {2}}}{R}}\leq {\frac {1}{2}}\left(\sin {\frac {A}{2}}\cos {\frac {B}{2}}+\sin {\frac {B}{2}}\cos {\frac {C}{2}}+\sin {\frac {C}{2}}\cos {\frac {D}{2}}+\sin {\frac {D}{2}}\cos {\frac {A}{2}}\right)\leq 1}

burada ancak ve ancak her iki tarafta da eşitlik olduğu zaman dörtgen bir karedir.[16]:p. 81

Bir çift merkezli dörtgenin yarı çevresi s {\displaystyle s} {\displaystyle s}, aşağıdaki eşitsizliği sağlar:[19]:p.13

8 r ( 4 R 2 + r 2 − r ) ≤ s ≤ 4 R 2 + r 2 + r {\displaystyle {\sqrt {8r\left({\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}-r\right)}}\leq s\leq {\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}+r} {\displaystyle {\sqrt {8r\left({\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}-r\right)}}\leq s\leq {\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}+r}

burada r {\displaystyle r} {\displaystyle r} ve R {\displaystyle R} {\displaystyle R} sırasıyla iç teğet çemberin yarıçapı ve çevrel çemberin yarıçapıdır.

Ayrıca,[15]:p.39,#1203

2 s r 2 ≤ a b c + a b d + a c d + b c d ≤ 2 r ( r + r 2 + 4 R 2 ) 2 {\displaystyle 2sr^{2}\leq abc+abd+acd+bcd\leq 2r(r+{\sqrt {r^{2}+4R^{2}}})^{2}} {\displaystyle 2sr^{2}\leq abc+abd+acd+bcd\leq 2r(r+{\sqrt {r^{2}+4R^{2}}})^{2}}

ve

a b c + a b d + a c d + b c d ≤ 2 K ( K + 2 R 2 ) . {\displaystyle abc+abd+acd+bcd\leq 2{\sqrt {K}}(K+2R^{2}).} {\displaystyle abc+abd+acd+bcd\leq 2{\sqrt {K}}(K+2R^{2}).}[15]:p.62,#1599

İç teğet çemberin merkezi (incenter) ve çevrel çemberin merkezi (circumcenter) arasındaki uzunluk

[değiştir | kaynağı değiştir]
İç teğet çemberin merkezi I {\displaystyle I} {\displaystyle I} ve çevrel çemberin merkezi O {\displaystyle O} {\displaystyle O} ile bir ABCD çift merkezli dörtgeni

Fuss teoremi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fuss teoremi, herhangi bir çift merkezli dörtgenin iç teğet çemberinin yarıçapı r {\displaystyle r} {\displaystyle r} ve çevrel çemberinin yarıçapı R {\displaystyle R} {\displaystyle R} ile iç teğet çemberinin merkezi I {\displaystyle I} {\displaystyle I} ve çevrel çemberinin merkezi O {\displaystyle O} {\displaystyle O} arasındaki x {\displaystyle x} {\displaystyle x} uzunluğu arasında bir ilişki verir. Bu ilişki, aşağıdaki gibi ifade edilebilir:[1][11][22] 1 ( R − x ) 2 + 1 ( R + x ) 2 = 1 r 2 , {\displaystyle {\frac {1}{(R-x)^{2}}}+{\frac {1}{(R+x)^{2}}}={\frac {1}{r^{2}}},} {\displaystyle {\frac {1}{(R-x)^{2}}}+{\frac {1}{(R+x)^{2}}}={\frac {1}{r^{2}}},}

veya eşdeğer olarak,

2 r 2 ( R 2 + x 2 ) = ( R 2 − x 2 ) 2 . {\displaystyle \displaystyle 2r^{2}(R^{2}+x^{2})=(R^{2}-x^{2})^{2}.} {\displaystyle \displaystyle 2r^{2}(R^{2}+x^{2})=(R^{2}-x^{2})^{2}.}

1792'de Leonhard Euler'in öğrencisi olan İsviçreli matematikçi Nicolaus Fuss (1755–1826) tarafından türetilmiştir. Denklemi x {\displaystyle x} {\displaystyle x} için çözersek;

x = R 2 + r 2 − r 4 R 2 + r 2 . {\displaystyle x={\sqrt {R^{2}+r^{2}-r{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}}}.} {\displaystyle x={\sqrt {R^{2}+r^{2}-r{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}}}.}

Üçgenler için Euler teoreminin analogu olan çift merkezli dörtgenler için Fuss teoremi, eğer bir dörtgen çift merkezli ise, iki ilişkili çemberin yukarıdaki denklemlere göre birbiriyle ilişkili olduğunu söyler. Aslında, tersi de geçerlidir: Fuss teoremindeki koşulu sağlayan merkezler arasında R {\displaystyle R} {\displaystyle R} ve r {\displaystyle r} {\displaystyle r} yarıçaplı ve iki çemberin merkezleri arasındaki uzaklık x {\displaystyle x} {\displaystyle x} mesafeli iki çember (biri diğerinin içinde) verildiğinde, bunlardan birini çevreleyen ve diğerine içeriden teğet olan bir dışbükey dörtgen vardır.[23] (ve sonra Poncelet kapanma teoremine göre, sonsuz sayıda vardır).

Fuss teoreminin ifadesinde x {\displaystyle x} {\displaystyle x}’in r {\displaystyle r} {\displaystyle r} ve R {\displaystyle R} {\displaystyle R} cinsinden ifade edilerek x 2 ≥ 0 {\displaystyle x^{2}\geq 0} {\displaystyle x^{2}\geq 0} uygulanması, yukarıda belirtilen eşitsizliği R ≥ 2 r {\displaystyle R\geq {\sqrt {2}}r} {\displaystyle R\geq {\sqrt {2}}r} olarak elde etmenin başka bir yoludur. Bir genelleme aşağıdaki şekilde yapılabilir:[19]:p.5

2 r 2 + x 2 ≤ R 2 ≤ 2 r 2 + x 2 + 2 r x . {\displaystyle 2r^{2}+x^{2}\leq R^{2}\leq 2r^{2}+x^{2}+2rx.} {\displaystyle 2r^{2}+x^{2}\leq R^{2}\leq 2r^{2}+x^{2}+2rx.}

Carlitz özdeşliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

İç teğet çember ve çevrel çemberin merkezleri arasındaki mesafe x {\displaystyle x} {\displaystyle x} için bir başka formül, Amerikan matematikçi Leonard Carlitz (1907-1999) tarafından verilmiştir.[24] İfade aşağıdaki gibi yazılır:

x 2 = R 2 − 2 R r ⋅ μ {\displaystyle \displaystyle x^{2}=R^{2}-2Rr\cdot \mu } {\displaystyle \displaystyle x^{2}=R^{2}-2Rr\cdot \mu }

burada r {\displaystyle r} {\displaystyle r} ve R {\displaystyle R} {\displaystyle R}, sırasıyla iç teğet çemberin ve çevrel çemberin yarıçapları ve

μ = ( a b + c d ) ( a d + b c ) ( a + c ) 2 ( a c + b d ) = ( a b + c d ) ( a d + b c ) ( b + d ) 2 ( a c + b d ) {\displaystyle \displaystyle \mu ={\sqrt {\frac {(ab+cd)(ad+bc)}{(a+c)^{2}(ac+bd)}}}={\sqrt {\frac {(ab+cd)(ad+bc)}{(b+d)^{2}(ac+bd)}}}} {\displaystyle \displaystyle \mu ={\sqrt {\frac {(ab+cd)(ad+bc)}{(a+c)^{2}(ac+bd)}}}={\sqrt {\frac {(ab+cd)(ad+bc)}{(b+d)^{2}(ac+bd)}}}}'dir.

Burada a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c}, d {\displaystyle d} {\displaystyle d}, çift merkezli dörtgenin kenarlarıdır.

Teğet uzunlukları ve kenarlar için eşitsizlikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Teğet uzunlukları e {\displaystyle e} {\displaystyle e}, f {\displaystyle f} {\displaystyle f}, g {\displaystyle g} {\displaystyle g}, h {\displaystyle h} {\displaystyle h} için aşağıdaki eşitsizlikler geçerlidir:[19]:p.3

4 r ≤ e + f + g + h ≤ 4 r ⋅ R 2 + x 2 R 2 − x 2 {\displaystyle 4r\leq e+f+g+h\leq 4r\cdot {\frac {R^{2}+x^{2}}{R^{2}-x^{2}}}} {\displaystyle 4r\leq e+f+g+h\leq 4r\cdot {\frac {R^{2}+x^{2}}{R^{2}-x^{2}}}}

ve

4 r 2 ≤ e 2 + f 2 + g 2 + h 2 ≤ 4 ( R 2 + x 2 − r 2 ) {\displaystyle 4r^{2}\leq e^{2}+f^{2}+g^{2}+h^{2}\leq 4(R^{2}+x^{2}-r^{2})} {\displaystyle 4r^{2}\leq e^{2}+f^{2}+g^{2}+h^{2}\leq 4(R^{2}+x^{2}-r^{2})}

burada r {\displaystyle r} {\displaystyle r} iç teğet çemberin yarıçapı, R {\displaystyle R} {\displaystyle R} çevrel çemberin yarıçapı ve x {\displaystyle x} {\displaystyle x}, iç teğet çemberin merkezi ile çevrel çemberin merkezi arasındaki mesafedir. a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c}, d {\displaystyle d} {\displaystyle d} kenarları aşağıdaki eşitsizlikleri sağlar[19]:p.5

8 r ≤ a + b + c + d ≤ 8 r ⋅ R 2 + x 2 R 2 − x 2 {\displaystyle 8r\leq a+b+c+d\leq 8r\cdot {\frac {R^{2}+x^{2}}{R^{2}-x^{2}}}} {\displaystyle 8r\leq a+b+c+d\leq 8r\cdot {\frac {R^{2}+x^{2}}{R^{2}-x^{2}}}}

ve

4 ( R 2 − x 2 + 2 r 2 ) ≤ a 2 + b 2 + c 2 + d 2 ≤ 4 ( 3 R 2 − 2 r 2 ) . {\displaystyle 4(R^{2}-x^{2}+2r^{2})\leq a^{2}+b^{2}+c^{2}+d^{2}\leq 4(3R^{2}-2r^{2}).} {\displaystyle 4(R^{2}-x^{2}+2r^{2})\leq a^{2}+b^{2}+c^{2}+d^{2}\leq 4(3R^{2}-2r^{2}).}

İç teğet çemberin merkezinin diğer özellikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çevrel çemberin merkezi, iç teğet çemberin merkezi ve çift merkezli dörtgenin köşegenlerinin kesişimleri aynı doğru üzerindedir yani doğrusaldır.[25]

I {\displaystyle I} {\displaystyle I} iç teğet çemberin merkezinden bir A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD} çift merkezli dörtgeninin dört köşesine olan dört mesafe ile ilgili aşağıdaki eşitlik söz konusudur:[26] 1 A I 2 + 1 C I 2 = 1 B I 2 + 1 D I 2 = 1 r 2 {\displaystyle {\frac {1}{AI^{2}}}+{\frac {1}{CI^{2}}}={\frac {1}{BI^{2}}}+{\frac {1}{DI^{2}}}={\frac {1}{r^{2}}}} {\displaystyle {\frac {1}{AI^{2}}}+{\frac {1}{CI^{2}}}={\frac {1}{BI^{2}}}+{\frac {1}{DI^{2}}}={\frac {1}{r^{2}}}}

burada r {\displaystyle r} {\displaystyle r} iç teğet çemberin yarıçapıdır.

Eğer P {\displaystyle P} {\displaystyle P}, iç teğet çemberinin merkezi I {\displaystyle I} {\displaystyle I} olan bir çift merkezli dörtgen A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD}'nin köşegenlerinin kesişme noktası ise aşağıdaki eşitlik geçerlidir.[27] A P C P = A I 2 C I 2 . {\displaystyle {\frac {AP}{CP}}={\frac {AI^{2}}{CI^{2}}}.} {\displaystyle {\frac {AP}{CP}}={\frac {AI^{2}}{CI^{2}}}.}

Bir çift merkezli dörtgen A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD} içinde, iç teğet çemberin yarıçapı r {\displaystyle r} {\displaystyle r} ve çevrel çemberin yarıçapı R {\displaystyle R} {\displaystyle R}’ye ilişkin bir eşitsizlik aşağıdaki şekilde yazılabilir.[28] 4 r 2 ≤ A I ⋅ C I + B I ⋅ D I ≤ 2 R 2 {\displaystyle 4r^{2}\leq AI\cdot CI+BI\cdot DI\leq 2R^{2}} {\displaystyle 4r^{2}\leq AI\cdot CI+BI\cdot DI\leq 2R^{2}}

burada I {\displaystyle I} {\displaystyle I}, iç teğet çemberin merkezidir.

Köşegenlerin özellikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çift merkezli bir dörtgende köşegenlerin uzunlukları, sırasıyla kirişler dörtgeni ve teğetler dörtgeninde sağlanan formüller olan kenarlar veya teğet uzunlukları cinsinden ifade edilebilir.

Köşegenleri p {\displaystyle p} {\displaystyle p} ve q {\displaystyle q} {\displaystyle q} olan çift merkezli bir dörtgende, aşağıdaki özdeşlik geçerlidir:[11] p q 4 r 2 − 4 R 2 p q = 1 {\displaystyle \displaystyle {\frac {pq}{4r^{2}}}-{\frac {4R^{2}}{pq}}=1} {\displaystyle \displaystyle {\frac {pq}{4r^{2}}}-{\frac {4R^{2}}{pq}}=1}

burada r {\displaystyle r} {\displaystyle r} ve R {\displaystyle R} {\displaystyle R} sırasıyla iç teğet çemberin yarıçapı ve çevrel çemberin yarıçapıdır. Bu eşitlik, aşağıdaki gibi yeniden yazılabilir:[13] r = p q 2 p q + 4 R 2 {\displaystyle r={\frac {pq}{2{\sqrt {pq+4R^{2}}}}}} {\displaystyle r={\frac {pq}{2{\sqrt {pq+4R^{2}}}}}}

veya köşegenlerin çarpımı için ikinci dereceden bir denklem olarak çözerek, aşağıdaki biçim elde edilir:

p q = 2 r ( r + 4 R 2 + r 2 ) . {\displaystyle pq=2r\left(r+{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}\right).} {\displaystyle pq=2r\left(r+{\sqrt {4R^{2}+r^{2}}}\right).}

Çift merkezli bir dörtgende p {\displaystyle p} {\displaystyle p} ve q {\displaystyle q} {\displaystyle q} köşegenlerin çarpımı için bir eşitsizlik aşağıdaki gibidir:[14] 8 p q ≤ ( a + b + c + d ) 2 {\displaystyle \displaystyle 8pq\leq (a+b+c+d)^{2}} {\displaystyle \displaystyle 8pq\leq (a+b+c+d)^{2}}

burada a {\displaystyle a} {\displaystyle a}, b {\displaystyle b} {\displaystyle b}, c {\displaystyle c} {\displaystyle c}, d {\displaystyle d} {\displaystyle d} kenarlardır. Bu eşitsizlik, 1967'de Amerikan matematikçi Murray S. Klamkin tarafından kanıtlanmıştır.

Bir çember üzerinde yer alan dört iç teğet çember merkezi

[değiştir | kaynağı değiştir]

A B C D {\displaystyle ABCD} {\displaystyle ABCD} bir çift merkezli dörtgen ve O {\displaystyle O} {\displaystyle O}, çevrel çemberin merkezi olsun. O zaman O A B {\displaystyle OAB} {\displaystyle OAB}, O B C {\displaystyle OBC} {\displaystyle OBC}, O C D {\displaystyle OCD} {\displaystyle OCD}, O D A {\displaystyle ODA} {\displaystyle ODA} gibi dört üçgenin iç teğet çemberlerinin merkezleri bir çember üzerinde yer alır.[29]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Çift merkezli çokgen
  • Dış teğetler dörtgeni

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b 100 Great Problems of Elementary Mathematics: Their History and Solutions. New York: Dover. 1965. ss. 188-193. ISBN 978-0-486-61348-2. 
  2. ^ a b Yun, Zhang, "Euler's Inequality Revisited", Mathematical Spectrum, Volume 40, Number 3 (May 2008), pp. 119-121. First page available at "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2020. .
  3. ^ Geometric Inequalities: In Mathematical Olympiad and Competitions. Şanghay: East China Normal University Press. 2016. s. 22. ISBN 978-981-4704-13-7. 
  4. ^ Weisstein, Eric W. "Poncelet Transverse." From MathWorld – A Wolfram Web Resource,
  5. ^ a b c d Characterizations of Bicentric Quadrilaterals (PDF), 10, 2010, ss. 165-173, 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)4 Aralık 2020 .
  6. ^ Icons of Mathematics. An exploration of twenty key images. Mathematical Association of America. 2011. ss. 125-126. ISBN 978-0-88385-352-8. 
  7. ^ a b c Weisstein, Eric, Bicentric Quadrilateral at MathWorld, Accessed on 2011-08-13.
  8. ^ a b c Calculations concerning the tangent lengths and tangency chords of a tangential quadrilateral (PDF), 10, 2010, ss. 119-130, 13 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)4 Aralık 2020 .
  9. ^ a b c d e f g h The Area of a Bicentric Quadrilateral (PDF), 11, 2011, ss. 155-164, 5 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)4 Aralık 2020 .
  10. ^ a b Durell, C. V. and Robson, A., Advanced Trigonometry, Dover, 2003, pp. 28, 30.
  11. ^ a b c Yiu, Paul, Euclidean Geometry, 1998, ss. 158-164.
  12. ^ Lord, Nick, "Quadrilaterals with area formula K = a b c d . {\displaystyle \displaystyle K={\sqrt {abcd}}.} {\displaystyle \displaystyle K={\sqrt {abcd}}.}", Mathematical Gazette 96, July 2012, 345-347.
  13. ^ a b c Maximal Area of a Bicentric Quadrilateral (PDF), 12, 2012, ss. 237-241, 23 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)4 Aralık 2020 .
  14. ^ a b When less is more: visualizing basic inequalities. Mathematical Association of America. 2009. ss. 64-66. ISBN 978-0-88385-342-9. 
  15. ^ a b c d e f Inequalities proposed in Crux Mathematicorum, 2007.
  16. ^ a b A New Proof of Yun’s Inequality for Bicentric Quadrilaterals (PDF), 12, 2012, ss. 79-82, 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)4 Aralık 2020 .
  17. ^ M. Radic, Z. Kaliman, and V. Kadum, "A condition that a tangential quadrilateral is also a chordal one", Mathematical Communications, 12 (2007) 33–52.
  18. ^ Pop, Ovidiu T., "Identities and inequalities in a quadrilateral", Octogon Mathematical Magazine, Vol. 17, No. 2, October 2009, pp 754-763.
  19. ^ a b c d e f Radic, Mirko, "Certain inequalities concerning bicentric quadrilaterals, hexagons and octagons", Journal of Inequalities in Pure and Applied Mathematics, Volume 6, Issue 1, 2005,
  20. ^ On a circle containing the incenters of tangential quadrilaterals (PDF), 14, 2014, ss. 389-396, 14 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)4 Aralık 2020 .
  21. ^ Shattuck, Mark, “A Geometric Inequality for Cyclic Quadrilaterals”, Forum Geometricorum 18, 2018, 141-154. http://forumgeom.fau.edu/FG2018volume18/FG201822.pdf 13 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. This paper also gives various inequalities in terms of the arc lengths subtended by a cyclic quadrilateral’s sides.
  22. ^ Fuss's Theorem, 90 (July), 2006, ss. 306-307 .
  23. ^ The In- and-Circumscribed Quadrilateral, 10, 1909, ss. 123-128, doi:10.2307/1967103 .
  24. ^ Calin, Ovidiu, Euclidean and Non-Euclidean Geometry a metric approach, pp. 153–158.
  25. ^ Bogomolny, Alex, Collinearity in Bicentric Quadrilaterals, 2004.
  26. ^ Juan Carlos Salazar, Fuss Theorem for Bicentric Quadrilateral, 2003, .
  27. ^ Crux Mathematicorum 34 (2008) no 4, p. 242.
  28. ^ "Post at Art of Problem Solving, 2009". 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020. 
  29. ^ Alexey A. Zaslavsky, One property of bicentral quadrilaterals, 2019,
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çift_merkezli_dörtgen&oldid=35675533#Fuss_teoremi" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Öklid geometrisi
  • Dörtgenler
Gizli kategori:
  • Webarşiv şablonu wayback bağlantıları
  • Sayfa en son 12.05, 13 Temmuz 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Çift merkezli dörtgen
Konu ekle