Gazanfer Bey Camii
 | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Mimari tarz | Osmanlı İslam |
| Konum | Banja Luka, Bosna-Hersek |
| Koordinatlar | 44°45′46″K 17°11′19″D / 44.76278°K 17.18861°D |
| Tamamlanma | Muhtemelen 16. yüzyıl |
| Teknik ayrıntılar | |
| Minare sayısı | 1 |
Gazanfer Bey Camii veya Gazanferiye Camii, Bosna-Hersek'teki Banja Luka kenti sınırları içerisinde, Vrbas Nehri'nin sağ kıyısında, Donji Šeher bölgesinde yer almaktadır. Caminin kitabesi günümüze ulaşmamıştır, ancak Gazanfer Bey'in Gazi Ferhad Paşa ve Defterdar Hasan Efendi ile çağdaş olduğu göz önüne alındığında, Gazanfer Bey Camii'nin 16. yüzyılın sonlarında inşa edildiği düşünülmektedir. Ferhat Paşa'nın yakınlarından olan Gazanfer Bey'in, Ferhat Paşa Vakfiyesi'ndeki imzasından Banja Luka Voyvodası ve zâim olduğu anlaşılmaktadır.[1] Gazanfer Bey'in Sefer Sipahi (Sefer-spahija)‘nin Vakıfnamesi'nde de imzası bulunmaktadır.[1][2]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kare planlı olduğundan ve 1773 tarihli bir haritada kubbeli bir şekilde gösterildiğinden özgün durumunda bir kubbesi olduğu varsayılmaktadır. Caminin duvarları, pencereleri, giriş kapıs, cami içindeki mihrap ve mahfili caminin özgün döneminden günümüze ulaşma ihtimali olduğu düşünülen ögelerdir.
19. yüzyılda, cami vakfının o dönemki yöneticisi olan Hacı Feslija tarafından ahşap direkler üzerine oturtulmuş olan son cemaat yerinin açıklıkları duvarla örülerek cami alanı genişletilmiştir. Günümüzde örülerek kapatılmış çift kanatlı pencereler caminin özgün durumu hakkında fikir vermektedir.
Caminin yanındaki iki adet türbe muhtemelen 16. yüzyılın sonları ile 17. yüzyılın başlarında inşa edilmiştir. Bu türbelerin Gazanfer Bey tarafından kendisi ve ailesi için inşa edildiği düşünülmektedir. Caminin banisinin mezarı girişin solunda yer almaktayken, girişin sağında bulunan ikinci türbede inanışa göre Gazanfer Bey'in isimleri bilinmeyen iki oğlunun mezarları bulunmaktadır.[1]
Caminin bitişiğinde 17. yüzyıla tarihlendiği düşünülen haziresindeki en eski tarihli mezar taşı üzerinde Hicri 1175 (Miladi 1761/1762) tarihi bulunmaktadır.
Araştırma ve Onarım Süreçleri
[değiştir | kaynağı değiştir]1979 yılında, Banja Luka'daki Kültürel ve Tarihi Miras ile Doğal Mirasın Korunması Enstitüsü tarafından cepheleri temizlenmiş ve türbeler onarılmıştır.
Yıkılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]4 Temmuz 1993 tarihinde Bosna Savaşı sırasında cami dinamitlenerek yıkılmıştır ve bu patlamadan yanındaki türbeler de büyük hasar görmüştür.[1][3]
Koruma Durumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapının korunması için Banja Luka Kültürel, Tarihi ve Doğal Miras Koruma Enstitüsü, 26 Mart 1971 tarihli 08-UP-I-10II numaralı kararıyla bu yapıyı 529 numaralı olarak kayıt altına almıştır.
2003 yılında Gazanferiye (Gazanfer Bey) Camii'nin etrafı ve mimari kalıntıları, Bosna-Hersek'in ulusal anıtı ilan edilmiştir.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Tokuz, H. (2019). Bosna-Hersek'teki Osmanlı Türbe Mimarisi [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
- ^ "Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika". old.kons.gov.ba. 4 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024.
- ^ Husedžinović & Arslanagić 2005, s. 578.
- ^ http://www.aneks8komisija.com.ba/main.php?id_struct=6&lang=1&action=view&id=1827 [[Kategori:Yalın URL kaynaklı maddeler {{yk:ŞUANKİAY}} {{yk:GÜNCELYIL}}]][yalın URL]
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Husedžinović, Sabira; Arslanagić, Dževahira (2005). Dokumenti opstanka: vrijednosti, značaj, rušenje i obnova kulturnog naslijeđa. Zenica: Muzej grada Zenice. ISBN 9958-9413-2-5.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Gazanfer Bey Camii ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
| Banja Luka |  | |
|---|---|---|
| Mostar | ||
| Saraybosna | ||
| Diğer | ||
| ||
| Otorite kontrolü |
|
|---|
