Giuseppe Pagano
Giuseppe Pagano | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Giuseppe Pogatschnig 20 Ağustos 1896 Parenzo, Avusturya-Macaristan |
| Ölüm | 22 Nisan 1945 (48 yaşında) Mauthausen, Avusturya |
| Milliyet | İtalyan |
| Meslek | Mimar · Tasarımcı |
Giuseppe Pagano (20 Ağustos 1896 – 22 Nisan 1945), İtalya'da İkinci Dünya Savaşı sonuna dek etkili olan rasyonalist mimarlık hareketiyle olan ilişkisiyle tanınan bir İtalyan mimardır. Sergiler, mobilyalar ve iç mekânlar tasarlamış, aynı zamanda amatör olarak fotoğrafçılık yapmıştır.[1] Uzun yıllar Casabella dergisinin editörlüğünü üstlenmiştir.
Arkaplan
[değiştir | kaynağı değiştir]Giuseppe Pogatschnig, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na bağlı Parenzo (bugünkü Hırvatistan sınırları içindeki Poreč) kentinde doğmuştur. Trieste’deki İtalyan dilindeki lise eğitimini tamamladıktan sonra, Birinci Dünya Savaşı’nın başında İtalyan ordusuna katılmak üzere kaçmış ve “Pagano” soyadını almıştır. Savaş sırasında iki kez yaralanmış ve iki kez esir düşmüş, ancak her seferinde kaçmayı başarmıştır. Savaş sonrası dönemde Milliyetçi ve Erken Dönem Faşist siyasetle ilişki kurmuş, doğduğu kent Parenzo’daki ilk faşist partinin kurucuları arasında yer almıştır.
Mimarlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Pagano, 1924 yılında Torino Politeknik Üniversitesi’nden mimarlık diplomasıyla mezun olmuştur. 1920’li yılların sonlarında köprüler ve yapılar tasarlamaya başlamış; Gino Levi-Montalcini ile birlikte Torino’daki Gualino Ofis Binası (1928) gibi projelerde yer almış ve 1929 Torino Sergisi için çeşitli pavyonların tasarımında çalışmıştır. 1931’de, Guido Marangoni tarafından 1928’de kurulan La Casa Bella dergisinde çalışmak üzere Milano’ya taşınmıştır.[2] Burada Edoardo Persico, Anna Maria Mazzucchelli, Giulia Veronesi, Giancarlo Palanti, Mario Labò, Agnoldomenico Pica ve Giulio Carlo Argan ile birlikte çalışarak, ev dekorasyonu dergisini mimarlık ve siyasal tartışmalar için önemli bir platforma dönüştürmüşlerdir.[3]
Felsefesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1920’li yılların sonlarından itibaren Pagano, Fütürizm ve Avrupa avangardı ile etkilenerek rasyonalist bir pozisyon benimsemiştir – bu bağlamda, Birlik, Soyutlama ve Tutarlılık üçlüsünü savunan Faşist İtalya’nın kuramsal ve pratik sınırlarında yer alan bir mimar olarak konumlanmıştır.[4] Yazarlık kariyeri özellikle Casabella dergisi aracılığıyla etkili olmuştur.[kaynak belirtilmeli] Bu derginin adını kısa süre sonra La Casa Bella’dan Casabella’ya çevirmiş ve 1933’te Napolili sanat eleştirmeni Edoardo Persico ile birlikte yöneticiliğini üstlenmiştir. Pagano ve Persico, derginin grafik formatını devrimsel şekilde değiştirerek, mimarlığın modern yaşamı dönüştürme gücüne inanan meslektaşlarını işbirliği yapmaya çağırmış, mimarlığı “üslup taklitlerine” indirgeyen yaklaşımları ise sert biçimde eleştirmişlerdir.[5]
Sergi ve pavyon tasarımı
[değiştir | kaynağı değiştir]1928 Torino Sergisi, Pagano’nun sergi tasarımı alanındaki ilk deneyimidir. Bu sergide genel yerleşim planının yanı sıra beş pavyonun tasarımından da sorumlu olmuştur. Gino Levi-Montalcini ile birlikte 1930 Liège Sergisi’ndeki İtalyan Pavyonu’nu, Marcello Piacentini tarafından projelendirilen 1937 Paris Sergisi’ndeki İtalyan Pavyonu’nun iç mekânlarını ve sergi alanlarının çoğunu tasarlamıştır. 1942 Roma Sergisi için hazırlanan ancak gerçekleşmeyen ana plan üzerinde de çalışmıştır.[6] Milano’daki Parco Sempione’de Novecento mimarı Giovanni Muzio’nun tasarladığı Palazzo dell’Arte’de düzenlenen V. Milano Trienali’nde, konut sergisi çerçevesinde yer alan Çelik Yapı Evi ve “Yaz Salonu” pavyonlarının yanı sıra Giò Ponti ile birlikte Breda ETR300 tren vagonunu tasarlamıştır.[7] 1934 Havacılık Sergisi’nde de Onur Salonu ve İkarus Salonu dahil olmak üzere üç ana mekânı tasarlamıştır. 1936’daki VI. Trienal’in yöneticiliğini ressam Mario Sironi ile birlikte üstlenmiş ve Palazzo dell’Arte’ye yeni bir giriş pavyonu (daha sonra İkinci Dünya Savaşı’nda bombalanarak yıkılmış olan Mimarlık Pavyonu ya da Yeni Pavyon) eklemiştir. Aynı Trienal’de Guido Frette ile birlikte Yapı Malzemeleri Sergisi’ni ve Werner Daniel ile birlikte Geleneksel Mimarlık Sergisi’ni tasarlamıştır. 1940’taki VII. Trienal’de Seri Üretim Sergisi’nden sorumlu olmuştur.[8]
Fotoğrafçılık
[değiştir | kaynağı değiştir]Pagano aynı zamanda amatör bir fotoğrafçıdır ve bu ilgisi, İtalya’nın geleneksel mimarisini belgeleme isteğinden doğmuştur.[9] Ülkeyi karış karış gezerek, gündelik yaşama dair sahneleri ve malzeme kalitesini yansıtan özenli kompozisyonlar üretmiştir. Bu çalışmalarla “gerçek İtalya”yı –turistik broşürlerin ya da propaganda araçlarının sunduğundan farklı bir ülkeyi– yansıttığını düşünmüştür. Fotoğraflarını sık sık Casabella’da yayımlamış ve dönemin mimarisine dair eleştirilerini bu görsellerle desteklemiştir.[10]
Siyaset ve sanat
[değiştir | kaynağı değiştir]İtalyan Faşist Partisi’nin başlangıçta etkin bir üyesi olmasına rağmen, Pagano’nun mimari felsefesi zamanla resmi rejim mimarlarından uzaklaşmasına yol açmıştır. VI. Trienal aracılığıyla, Faşizm için alternatif bir mimari ifade biçimi ortaya koymuştur. “Temsilî mimarlık” olarak adlandırdığı tüm yaklaşımlara –Modern ya da Klasik– karşı çıkmıştır. Gruppo 7 gibi bazı rasyonalist grupların ve Pier Maria Bardi gibi sanat eleştirmenlerinin mimarlığı İtalyan Faşizmi ile özdeşleştirme çabalarına şüpheyle yaklaşmıştır.[11] 1933–1935 yılları arasında Roma’daki yeni üniversitenin inşasında rejim mimarı Marcello Piacentini ile birlikte çalışmıştır.
Tepkiler ve hapis
[değiştir | kaynağı değiştir]Faşist Parti içindeki konumu ve mimarlık alanındaki itibarı, Benito Mussolini dönemindeki kültürel üretimin çeşitliliği sayesinde, rejimin bazı yapılarındaki “aşırı retorik” üslubu Casabella sayfalarında açıkça eleştirmesine olanak tanımıştır. 1942 yılında Faşist Mistisizm Okulu’ndan (Scuola di Mistica) ve Faşist Parti’den ayrılmıştır. 1943’te direniş hareketiyle temas kurmuş, Kasım 1943’te yakalanmış ve Brescia’da hapsedilmiştir. Temmuz 1944’te buradan kaçmayı başarmış; ancak Eylül 1944’te Milano’da tekrar yakalanarak Villa Triste’de işkenceye maruz kalmıştır. Daha sonra sırasıyla San Vittore, Bolzano, Mauthausen, Melk ve yeniden Mauthausen toplama kamplarına gönderilmiştir.[12]
Ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Pagano, 22 Nisan 1945 tarihinde, Avusturya’daki Mauthausen toplama kampının revirinde zatürreden hayatını kaybetmiştir. Arkadaşlarına yazdığı son mektuplarından birinde şöyle demiştir: “Beni iyi hatırlayın: Yaşayan ve iyi niyetle dolu bir adam olarak.”[13]
Eserlerin listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Mimarlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Palazzo Gualino ofis binası, Torino (Gino Levi Montalcini ile birlikte), 1928–29, finansçı Riccardo Gualino için
Sist Okulu, Torino, 1931
Villa Colli, Rivara (Gino Levi Montalcini ile birlikte), 1931
Santa Maria Novella Tren İstasyonu yarışmasına katılım, Floransa, 1933
Il Popolo d'Italia ofisleri için mobilya ve iç mekanlar, Milano, 1934.
Fizik binası, Città Universitaria, Roma, 1935
Biella Yatılı Okulu, 1936
Bocconi Üniversitesi, Milano, 1941 (mühendis Gian Giacomo Predaval ile birlikte), Sarfatti Binası dahil
Rivetti Yün Fabrikaları, Biella, 1942 (mühendis Gian Giacomo Predaval ile birlikte)
Kentsel tasarım
[değiştir | kaynağı değiştir]Via Roma, Torino'nun yeniden planlanması ve kentsel yenileme projesi (Gino Levi Montalcini, Ettore Sottsass ve diğerleri ile birlikte), 1931
E42'nin master planı (Marcello Piacentini, Luigi Piccinato, Ettore Rossi ve Luigi Vietti ile birlikte), 1937
Yeşil Milano (Milano Verde) Projesi, Sempione-Fiera bölgesi için master plan (Franco Albini, Ignazio Gardella ve diğerleri ile birlikte), 1938
Yatay Şehir Projesi, Milano, 1940 (Marescotti ve Diotallevi ile birlikte)
Sergi ve Pavyon Tasarımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Torino Uluslararası Fuarı'ndaki Pavyonlar, 1928: Gancia şirketi, Festivaller ve Moda, Avcılık ve Balıkçılık, Deniz ve Hava Kuvvetleri, Madenler ve Seramikler.
Liege Uluslararası Sergisi'ndeki İtalyan Pavyonu (Gino Levi Montalcini ile birlikte), 1929
Çelik Yapı Evi (Franco Albini, Giancarlo Palanti ve diğerleriyle) ve Yaz Salonu (Ottorino Aloisio, Ettore Sottsass ve diğerleriyle), 5. Milano Trienali, 1933
ETR 200 Breda Tren Vagonu (Gio Ponti ile), 1933
Sergi planı ve küratörlüğü, Şeref Salonu ve İkarus Odası'nın tasarımı, Havacılık Sergisi, Milano, 1934
Ana giriş ve yanındaki pavyon, Kırsal Mimarlık Sergisi (Guarniero Daniel ile), İnşaat Malzemeleri Sergisi (Guido Frette ile), 6. Milano Trienali, 1936
Paris Uluslararası Fuarı'ndaki İtalyan pavyonu (Marcello Piacentini ile birlikte), 1937
Rivetti Standı, Yün Sergileri, Ulusal Tekstil Sergisi, Circus Maximus, Roma (Angelo Bianchetti ile birlikte), 1938
Leonardo Sergisi, Milano, 1939
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Daria De Seta (ed.), Giuseppe Pagano. Vocabulario de imagenes – Image Alphabet, Valencia: Lampreave & Millán, 2008
- ^ Chiara Baglione, Casabella 1908–1928, Milan:Electa, 2008, 13–23
- ^ Marcello, Flavia (2020). Giuseppe Pagano: Design and Social Change in Fascist Italy. Bristol: Intellect Press. ss. 61-70. ISBN 9781789381009.
- ^ Flavia Marcello, “Giuseppe Pagano: A Rationalist Caught between Theories & Practices of Fascist Italy”, Architectural Theory Review, vol. 8, no. 2, 2003, 96–112.
- ^ Chiara Baglione, Casabella 1908–2008, Milan: Electa, 2008, pp. 96–106
- ^ Marcello, Flavia (2020). Giuseppe Pagano: Design and Social Change in Fascist Italy. Bristol: Intellect Press. pp. 85–7, 102–10 & 184–203. 9781789381009.
- ^ Agnoldomenico Pica, Storia della Triennale. 1918–1957, Milan: Edizioni del Milione, 1957.
- ^ Marcello, Flavia (2020). Giuseppe Pagano: Design and Social Change in Fascist Italy. Bristol: Intellect Press. pp. 96–102 & 112–4. 9781789381009.
- ^ Michelangelo Sabatino, Pride in Modesty. Modernist Architecture and the Vernacular Tradition in Italy, Toronto: University of Toronto Press, 2010.
- ^ Tim Benton, 'Giuseppe Pagano, Polemical Photographer' in Giuseppe Pagano: Design and Social Change in Fascist Italy. Bristol: Intellect Press. pp. 152–63 & Marcello, Flavia (2020). Giuseppe Pagano: Design and Social Change in Fascist Italy. Bristol: Intellect Press. pp. 116–37. 9781789381009.
- ^ Richard A. Etlin, Modernism in Italian Architecture, 1890–1940. MIT Press, 1991, p.234
- ^ Albert Bassi & Laura Castagno, Giuseppe Pagano, Editori Laterza, Rome, 1994.
- ^ Giancarlo Palanti, "Notizie biografiche", Casabella-Costruzioni, no. 195-8, p.17
