Grigoriopolis Kuşatması
| Grigoriopolis Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
45°17′44″K 41°03′41″D / 45.29556°K 41.06139°D
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Rusya |
| ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Friedrich Ludwig von Wrede Kornet Pavlov (esir) |
 İmam Mansur Dol Mudarov Berd Haptsug | ||||||
Grigoriopolis Muharebesi veya Grigoriopolis Kuşatması, Şeyh Mansur liderliğindeki Kafkasyalılar tarafından Grigoripolis Tabyası'nın 2 gün boyunca kuşatılmasıydı. Rus ordusu ağır kayıplar verdi ve kuşatma başarılı oldu.[1] Bu zaferin ardından Mansur güçleri Vladikavkaz'dan Mozdok'a kadar olan hattı kontrol altına almaya başladı. Ruslar, kuvvetlerini daha büyük ve daha iyi savunulan kalelerde toplamak için küçük kalelerini terk ettiler.[1]
Grigoriopolis Tabyası
[değiştir | kaynağı değiştir]Çağdaşlardan biri tabyayı şöyle anlatıyor:
“Bu tabya (Grigoriopolis) dağın hafif ve ağaçsız bir yamacında yer alıyor, yakınında sağ ve sol taraflarında derin oyuklar var. Arkada, bir mil uzakta, ormanlarla kaplı bir dağ zirvesi var.” [2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]1784'te Çeçenistan'da karizmatik bir köy imamı olan İmam Mansur, vaaz ve hutbelerinde tüm Kuzey Kafkasyalıların birleşerek Rusya'ya karşı çıkmaları gerektiğini söylemeye başladı.[3] İmam Mansur kısa sürede bir ordu topladı, bu dönemde diğer Kafkas halklarına mektuplar yazdı.[3] İmam Mansur'un yükselişi ve zaferleri özellikle Kabardey (Doğu Çerkesya) bölgesinde çok etkili oldu. Yaygın görüş "İmamın Allah tarafından gönderildiği" yönündeydi.[1] Kabardeyler zaten 1763'ten beri Rusya ile savaşıyordu, ancak İmam Mansur'un yükselişi ile saldırılarını arttırdılar.[1] Mansur, Kabardey prensleri tarafından Rus İmparatorluğu'na karşı yapılacak diğer eylemleri görüşmek üzere davet edildi.[1] Binbaşı Zhiltsov'un raporuna göre[4] Mansur daveti kabul etti ve 26 Temmuz 1785'te Kabardey'e gitti. Grigoriopolis hemen bir silahşör taburuyla takviye edildi. Rus komutanı Fyodor Apraksin'e Çeçenlerin Çerkeslerle birleşmesini önlemek için Malka Nehri'ne gitmesi emredildi. Rus komutası bu dönemde Kabardey prensleri Dol Mudarov ve Berd Khaptsug'un astlarıyla birlikte Mansur'a gittiklerini ve Mansur'un Grigoriopolis'e karşı seferine katılacaklarını bildirdi.[2][5]
Daha sonra Mansur Prens Dol'un evine gitti ve oradan diğer Çerkesler prenslerine mektuplar gönderdi ve onları çağırdı. Davetlilerin gelmesi üzerine Şeyh Mansur onları kendisine katılmaya ikna etmeye başladı.[2]
Hazırlıklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Birçok Kabardey prensinin desteğini alan Şeyh Mansur, Grigorioplis'e doğru yürüyüşüne başladı.[2] 29 Temmuz sabahı Şeyh Mansur'un birlikleri tabya yakınındaki bir ormanda toplanmaya başladı. Çeçen ve Çerkes atlılar, bayraklarıyla defalarca ormandan fırladılar.[2]Kafkasyalıların orman yakınındaki müfrezeleri birikmeye devam ederken, Yarbay Wrede onlara elçi göndererekhangi amaçla toplandıklarını sordu ve teslim olmalarını istedi. Ancak elçi Kafkasyalılar tarafından saldırıya uğradı ve geri çekilmek zorunda kaldı. Bundan sonra kale savunma önlemleri almaya ve gelecek saldırıya hazırlanmaya başladı. Tüm birlikler surlara getirildi ve duvarlar boyunca yerleştirildi. Zayıf yerler yiyecek trenleriyle dolduruldu ve arabaların arasındaki boşluklar ve çatlaklar tahtalar, kütükler ve diğer malzemelerle dolduruldu. Sur içinde bulunan devlet atları ve öküzleri farklı binalara ve bir hendeğe yerleştirildi. Tahkimatta yeri olmayan özel hayvanlar, surların arkasında bırakıldı ve Selenginsky alayının tahkimattan çok uzak olmayan sığınaklarına yerleştirildi; bu sığınakların kapıları ve pencereleri aceleyle tahtalarla kapatıldı.[2]
Savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]Öğleden sonra saat 14.00 sıralarında Mansur'un güçleri tabyayı her taraftan kuşattı ve kalenin dış dünya ile tüm iletişimini kesti. Kafkasyalılar, tercüman Tsygankov'un yedi Kozak eşliğinde Vladikavkaz'a gönderdiği bir kafileyi ele geçirdi: tahkimattan bir milden fazla bir mesafede, küçük ordunun etrafı dağlılar tarafından kuşatıldı. Yarbay Wrede hemen Kornet Pavlov'u birkaç Kazakla birlikte yardıma gönderdi. Pavlov'un ekibi Tsygankov'a yardım etmek için zamanında gelmiş olsa da, onlar da kuşatıldı ve sonunda yakalandılar.[2]
Dağlılardan oluşan ordu, Grigoriopolis'i çevreleyen vadilere inerek burayı kuşatmaya başladı ve tüfekleriyle tabyaya ateş açtı. Şeyh Mansur, Kafkasya ordusu arasında beyaz elbiselerle görülüyordu.[2] Öğleden sonra saat 14.00'te başlayan muharebe, akşam saatlerine kadar devam etti. İsyancıların ilk saldırısı tabyanın ele geçirilememesiyle sonuçlandı. Daha sonra isyancılar, Karginsk Saldırısındaki başarılı deneyimlerini kullanarak, Astrahan piyade alayına ait olan kalenin etrafındaki ahırları, ahırları ve diğer binaları yakmaya başladı. Yangının yarattığı yoğun duman, tabya topçularının nişan almasını büyük ölçüde engelledi. Ardından Mansur'un askerleri dumanın içinde saklanarak sur duvarlarına tırmanmaya başladı. Rus birlikleri ağır kayıp verse de saldırıyı püskürttü.[2]
Kuşatma iki gün sürdü ve suyun tamamı yangını söndürmek için kullanıldığından Rus askerleri susuz kaldı. Kalenin komutanı Albay Wrede, kalenin dışına çıkmak zorunda kaldı. Savaşın gidişatı bu operasyona bağlıydı.[2] Albay Wrede komutasındaki yaklaşık 180 Rus askeri (80 korucu, 100 Kazak), Kafkasyalılara saldırdı ve şiddetli bir savaş başladı. Kafkasyalılar geri çekilerek Rus müfrezesinin nehre ulaşıp su toplamasına fırsat vermiş oldu.[2] Kuşatma sonunda başarılı oldu: 45 subay ve çavuş ile yaklaşık 1000 asker teslim alındı,[1] ayrıca İmam Mansur'un ordusu sekiz top ele geçirdi.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Alıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g Oztas, Ahmet (2013). A Page from the History of the North Caucasus: Imam Mansur Ushurma. EHESS. ss. 1-14. 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
- ^ a b c d e f g h i j k Мусаев 2007.
- ^ a b Aydın, Mustafa (2010). TDV İslâm Ansiklopedisi. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2023.
- ^ Abouzar Aydamirov, “Khronologiya Istorii Tchetchno-Inguchetii”, Grozny-1991, p.25
- ^ Айдамиров 1991.
Ek kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Мусаев, Алаудин (2007). Шейх Мансур [Sheikh Mansur] (Rusça). ss. 33-34.
- Айдамиров, А.А. (1991). Хронология истории Чечено–Ингушетии [Chronology of the history of Checheno–Ingushetia] (Rusça). Грозный. ss. 1-112.