Guanozin
Guanozin (sembolü G veya Guo), purin bazlarından biri olan guaninin, bir riboz (ribofuranoz) şekerine β-N9-glikozidik bağ ile bağlanması sonucu oluşan bir nükleoziddir. Guanozin çeşitli enzimatik yollarla fosforillenerek aşağıdaki nükleotid türevlerine dönüşebilir:[1]
- Guanozin monofosfat (GMP)
- Siklik guanozin monofosfat (cGMP)
- Guanozin difosfat (GDP)
- Guanozin trifosfat (GTP)
Bu türevler; nükleik asit ve protein sentezi, fotosentez, kas kasılması ve özellikle hücresel sinyal iletimi (örneğin cGMP aracılığıyla) gibi birçok biyokimyasal süreçte önemli roller üstlenir.
Guanozin’in, deoksiriboz halkasına N9 pozisyonundan bağlanmış hali ise deoksiguanozin olarak adlandırılır.
Fiziksel ve Kimyasal Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Guanozin, beyaz renkli, kristal yapıda, kokusuz ve hafif tuzlu tada sahip bir bileşiktir.[2][3] Aşağıdaki çözücülerde çözünürlüğü şu şekildedir:
- Asetik asitte: çok iyi çözünür
- Suda: az çözünür
- Etanol, dietil eter, benzen ve kloroformda: çözünmez
Biyolojik İşlevler
[değiştir | kaynağı değiştir]Guanozin, bazı mRNA’ların işlenmesinde görev alan RNA kesme (splicing) mekanizmalarında önemli bir rol oynar. Özellikle "kendini kesebilen" intronların bulunduğu RNA dizilerinde, guanozin bir tetikleyici olarak işlev görür. Bu süreçte intron, mRNA'dan her iki ucundan kesilerek çıkarılır ve ekzonlar yeniden birleştirilerek işlevsel proteine çevrilecek açık okuma çerçevesi korunur.[4]
Kullanım Alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Guanozin, bazı antiviral ilaçların yapısında model olarak kullanılmıştır. Herpes tedavisinde yaygın olarak kullanılan asiklovir ve HIV tedavisinde kullanılan abakavir, yapısal olarak guanozin molekülüne benzerlik gösterir. Ayrıca guanozin türevleri, kardiyak stres testi sırasında kullanılan regadenozon gibi ilaçların sentezinde de kullanılmıştır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (2014). Organik Kimyanın Adlandırılması: IUPAC Tavsiyeleri ve Tercih Edilen İsimler 2013. Kraliyet Kimya Derneği . s. 1421. doi : 10.1039/9781849733069 10 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. . ISBN 978-0-85404-182-4.
- ^ Robert A. Lewis, Michael D. Larrañaga, Richard J. Lewis Sr. (2016).Hawley'nin Yoğunlaştırılmış Kimya Sözlüğü(16. baskı). Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. s. 688.ISBN 978-1-118-13515-0.
- ^ William M. Haynes (2016). CRC Kimya ve Fizik El Kitabı (97. basım). Boca Raton: CRC Press. s. 3–286.ISBN 978-1-4987-5429-3.
- ^ Splicing (JPG) 13 Haziran 2010'da Wayback Machine'de arşivlendi
- ^ "Acyclovir" 5 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. . Amerikan Sağlık Sistemi Eczacıları Derneği. 2015-01-05 tarihinde orijinalinden arşivlendi . 1 Ocak 2015'te alındı .