Haptopoda
Haptopoda, Karbonifer dönemine ait soyu tükenmiş, karasal eklembacaklılara benzeyen fosil bir organizma grubudur. Fosil kayıtlarında son derece nadir rastlanan bu canlılar, modern sınıflandırma sisteminde tam olarak nereye ait oldukları belirsiz kalan organizmalar arasında yer alır. Bilinen tek türü Pneumodesmus newmani'dir.
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Alem: Animalia
- Şube: Arthropoda (olası)
- Sınıf / Takım: †Haptopoda
- Tür: Pneumodesmus newmani
Keşif ve fosil kayıtları
[değiştir | kaynağı değiştir]Haptopodalar, ilk kez İskoçya'da Devoniyen-Karbonifer geçişine tarihlenen tortularda bulunmuştur. 2004 yılında keşfedilen ve en çok bilinen örnek olan Pneumodesmus newmani, yaklaşık 1 cm uzunluğundadır ve trake solunumu yaptığına dair kanıtlar içermektedir. Bu da onun, karasal ortamda hava soluyabilen bilinen en eski hayvanlardan biri olabileceğini göstermektedir.
Morfoloji ve özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Pneumodesmus newmani gibi haptopodaların vücut yapısı segmentlidir. Bacaklar muhtemelen yürümeye ve yerle temas kurmaya uygundu. Vücut yüzeyinde trake açıklıklarına (spiracle) benzeyen yapılar gözlenmiştir. Bu da onların karasal yaşama uyum sağladığını düşündürmektedir.
Evrimsel önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Haptopodalar, hayvanların denizden karaya geçişindeki evrimsel süreçte kritik bir rol oynamış olabilir. Solunum sistemlerinin evrimini anlamada önemli bir örnek teşkil ederler. Aynı zamanda, bu grup omurgasızların karasal adaptasyonları hakkında bilgi sunmaktadır.
Günümüzdeki durum
[değiştir | kaynağı değiştir]- Haptopoda hakkında bilgi sınırlıdır. Bilinen tek tür Pneumodesmus newmani'dir.
- Grubun tam filogenetik yeri belirsizliğini korumaktadır.
- Fosiller yalnızca birkaç örnekten ibarettir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Edwards, D., Selden, P. A., & Richardson, J. B. (2004). The earliest known air-breathing land animal. Nature, 429(6991), 621–624.
- Paleobiology Database. https://paleobiodb.org
- Fossilworks. http://fossilworks.org