Helenotürkizm

Helenotürkizm (Yunanca: Ελληνοτουρκισμός, romanize: Ellinotourkismós), 11. yüzyıldan itibaren beraber yaşayan Yunan ve Türk halklarının kültürlerinin ortak bir medeniyet teşkil ettiğini öne süren ve bu medeniyet olgusundan yola çıkarak ortak bir Türk-Yunan siyasi birliği, ulusu ve kültürel kimliği oluşturulmasını hedefleyen bir politik ideolojidir.

Türk-Yunan Konfederasyonu

6. yüzyılda Bizans İmparatorluğu (üst) ve 17. yüzyılın sonlarında Osmanlı İmparatorluğu (alt)

Dimitri Kiçikis'e göre, Ahameniş İmparatorluğu ve Büyük İskender döneminden Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasına kadar arabölge, Perslerin, Yunanların, Romalıların, Bizanslıların ve nihayet Osmanlıların eline geçmesine rağmen ortak uygarlık özelliklerine sahip ekümenik bir imparatorluk tarafından yönetilmiştir. Büyük Kiros döneminden beri var olan arabölgenin bu merkezi uygarlığı, M.S. 11. yüzyıldan itibaren Yunan ve Türk kültürlerinin özelliklerini taşıyordu.^[1]

15. yüzyılda bir Yunan filozofu olan Georgios Trapezuntios, Bektaşilik ve Hristiyanlık biçiminde Türk islamiyetini sentezlemeyi amaç edinmiştir. Yunan Ortodoksluğu,^[2] Helenotürkçülük taraftarları tarafından ideolojilerinin kurucusu olarak kabul edilir.^[3] Fatih Sultan Mehmed'e 1466 tarihli bir mektupta hem Romalıların hem de Türklerin ortak imparatoru olarak hitap etmiştir.^[4]

20. yüzyılın başlarında bu görüşün en önemli temsilcileri Ion Dragumis ve Athanasios Suliotis-Nikolaidis olarak bilinmektedir. İkisi de İstanbul'da bulunmuştur, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemine tanıklık ettikleri gibi bazı olayların şekillenmesinde de etkili olduğu düşünülmektedir. Suliotis, görevdeki yıllarının büyük bölümünü önce Selanik'te, ardından İstanbul'da gizli örgütler kurarak geçirmiştir. İstanbul'da bulunduğu dönemde, Atina'nın yardımlarıyla İstanbul Örgütü'nü (Yunanca: Οργανωσεις Κωνσταντινουπολεως, Organosis Konstantinupoleos) kurmuş, Ion Dragoumis de Yunanistan'ın İstanbul Elçiliği'nde çalıştığı dönemde kendisiyle işbirliği yapmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Helenotürkizm ideolojisi, 1966 yılından bu yana Yunanistan Cumhurbaşkanı Konstantinos Karamanlis'in danışmanı ve Türkiye Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın danışmanı olarak hem Yunanistan hem de Türkiye'deki siyasi faaliyetlerinin yanı sıra çok sayıda kitap, makale ve konferans bildirisinde Türk-Yunan Konfederasyonu'nun temelini oluşturmaya çalıştıran Dimitri Kiçikis tarafından yeniden diriltilmeye çalışılmaktadır.^[5]

Fikri destekleyenlere göre Yunanistan, Türkiye ve Kıbrıs (ulusal başkentleri Atina, Ankara ve Lefkoşa'da ve parlamentosu Bizans/Osmanlı'yı temsilen İstanbul'da olan) arasında Doğu Akdeniz bölgesinde bu iki tarihi süper gücün yokluğunun geride bıraktığı siyasi, kültürel ve ekonomik boşluğu dolduran iki dilli bir "Yunan-Türk Konfederasyonu" (Doğu Akdeniz Konfederasyonu) kurulacaktı. Böylece Balkanlar, Orta Doğu, Doğu Akdeniz, Kafkaslar ve Orta Asya'yı kapsayan bölgenin en büyük ekonomisine ve ordusuna sahip olacak, coğrafi konumu nedeniyle kilit küresel süper güçlerden biri olacaktı. 2010-2015 Yunanistan borç krizi sırasında, Yunanistan-Türkiye Konfederasyonu fikri, Yunanistan'da olduğu gibi Türkiye'de de geri getirildi.^[6]^[7]^{[daha iyi kaynak gerekli]}

Bugün bir Türk-Yunan Konfederasyonu (Doğu Akdeniz Konfederasyonu) kurulsaydı bu konfederasyon 924.564 kilometrelik bir alan kaplayacak ve yaklaşık 96.000.000 kişilik bir nüfusa, ekonomik açıdan 1 trilyon 741 milyon dolarlık gayri safi yurtiçi hasılası ile dünyadaki en büyük 15. ekonomi ve kişi başına düşen milli gelir ise 18,143$ olurdu. ^[8]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Özel

^ На перекрестке цивилизаций: Поль Лемерль, История Византии. Димитрис Кицикис, Османская империя. Весь Мир, 2006 г. -Na perekrestke tsivilizatsiy : Istorija Vizantii- Osmanskaja Imperija (Paul Lemerle-D. Kitsikis) – Moscow, Ves Mir Editions, 2006. (Civilisations at the Crossroads : Byzantine History - Ottoman History)
^ Γεώργιος ὁ Τραπεζούντιος, Περί τῆς ἀληθείας τῆς τῶν χριστιανῶν πίστεως, Athens, n.d.
^ Georgios Zoras, Γεώργιος ὁ Τραπεζούντιος καὶ αἱ πρὸς ἑλληνοτουρκικὴν συνεννόησιν προσπάθειαι αὐτοῦ -Athens, University of Athens, 1954 & Konstantinos Amantos, Σχέσεις Ἑλλήνων καὶ Τούρκων ἀπὸ τοῦ ἐνδεκάτου αἰῶνος μέχρι τὸ 1821 - Athens, 1955.
^ Franz Babinger, Mehmed der Eroberer und seine Zeit. Weltenstürmer einer Zeitenwende. München, 1953
^ Dimitri Kitsikis, Συγκριτικὴ Ἱστορία Ἑλλάδος καὶ Τουρκίας στὸν 20ό αἰῶνα - Athens, Hestia, 1978
^ Ginsburg, Tom (8 Temmuz 2015). "A Novel Solution for the Greek Debt Crisis: Join Turkey". HuffPost (İngilizce). 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2020.
^ See also the many interviews in favor of a Greek-Turkish Union given by Dimitri Kitsikis, in the Turkish Press and the Turkish TV & Radio stations, during 2011
^ "IMF 2025 World Outlook Devletlerin Gayri Safi Milli Hasılası". www.imf.org. 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025.

Genel

Franz Babinger, Mehmed der Eroberer und seine Zeit. Weltenstürmer einer Zeitenwende. München, 1953.
Georges Corm, Le Moyen-Orient, Paris, Flammarion, 1993.
На перекрестке цивилизаций: Поль Лемерль, История Византии. Димитрис Кицикис, Османская империя. Весь Мир, 2006 г. -Na perekrestke tsivilizatsiy : Istorija Vizantii- Osmanskaja Imperija (Paul Lemerle-Dimitri Kiçkis) – Moscow, Ves Mir Editions, 2006.
Georgios Metallinos, Πολιτικὴ καὶ Θεολογία: Ἰδεολογια καὶ πράξη τοῦ ῥιζοσπάστη πολιτικοῦ Γεωργίου Τυπάλδου-'Ιακωβάτου, Katerini, Tertios, 1990. (Politics and Theology: Ideology and Practice of the Radical Politician Georgios Typaldos-Iakovatos)
Georgios Metallinos, "Ἡ ῥωμαίϊκη πλευρὰ τοῦ ἑλληνοτουρκισμοῦ", Tote, no.45, Kasım–Aralık 1993.
Dimitri Kiçikis, Türk-Yunan İmparatorluğu. Arabölge gerçeği ışığında Osmanlı Tarihine bakış – İstanbul, İletişim Yayınları, 1996. (The Turkish-Greek Empire. An inquiry into Ottoman History through the prism of the Intermediate Region).
Dimitri Kiçikis, "Ἡ ἀνατολικὴ παράταξη στἢν Ἑλλάδα", Tote, no. 27, August 1985.
Dimitri Kiçikis, Ἡ σημασία τοῦ Μπεκτασισμοῦ-'Αλεβισμοῦ γιὰ τὸν Ἑλληνισμό -Athens, Hekate, 2006 (The Importance of Bektashism-Alevism for Hellenism)
Georgios Zoras, Γεώργιος ὁ Τραπεζούντιος καὶ αἱ πρὸς ἑλληνοτουρκικὴν συνεννόησιν προσπάθειαι αὐτοῦ -Athens, University of Athens, 1954 (George of Trebizond and his Efforts to Bring About a Greek-Turkish Understanding).
Konstantinos Amantos, Σχέσεις Ἑλλήνων καὶ Τούρκων ἀπὸ τοῦ ἐνδεκάτου αἰῶνος μέχρι τὸ 1821 - Athens, 1955 (Relations between Greeks and Turks from the 11th Century up to 1821).
Emmanuel Sivan, L'Islam et la Croisade. Idéologie et propagande dans les réactions musulmanes aux croisades, Paris, Maisonneuve, 1968.
Ioannis Loukas, "Τεκτονικὲς οἱ ῥίζες τοῦ ἑλληνοτουρκισμοῦ", Tote, no. 42, May–June 1993 (The Freemason Roots of Hellenoturkism).
Herkül Millas, "Türk-Yunan Birliği ve Kitsikis", Toplum ve Bilim, nos 43-44, Fall 1988 (Turkish-Greek Union and Kitsikis).
G. Alexandrou, "Ἑλληνοτουρκικὴ Ὁμοσπονδία. Τὰ ἀπόκρυφα σχέδια τοῦ Τουργκοὺτ Ὀζάλ", Greek Forum, vol 17, no.9/195, October 1990 (Greek-Turkish Federation. The Secret Projects of Turgut Özal).
Christos Ch. Kypraios,The Ideology of Hellenoturkism: From George of Trebizond to Dimitri Kitsikis -Istanbul, Bilgi University, 2015 (MA thesis, 107 pages, with maps and charts).
Turgay Cin, "Türk-Yunan İmparatorluğu Gerçeği", ss.327-341, Balkan Savaşların 100.yılı, Bağcılar Belediye Başkanlığı, İstanbul, 2012, 694 s.

[1] На перекрестке цивилизаций: Поль Лемерль, История Византии. Димитрис Кицикис, Османская империя. Весь Мир, 2006 г. -Na perekrestke tsivilizatsiy : Istorija Vizantii- Osmanskaja Imperija (Paul Lemerle-D. Kitsikis) – Moscow, Ves Mir Editions, 2006. (Civilisations at the Crossroads : Byzantine History - Ottoman History)

[2] Γεώργιος ὁ Τραπεζούντιος, Περί τῆς ἀληθείας τῆς τῶν χριστιανῶν πίστεως, Athens, n.d.

[3] Georgios Zoras, Γεώργιος ὁ Τραπεζούντιος καὶ αἱ πρὸς ἑλληνοτουρκικὴν συνεννόησιν προσπάθειαι αὐτοῦ -Athens, University of Athens, 1954 & Konstantinos Amantos, Σχέσεις Ἑλλήνων καὶ Τούρκων ἀπὸ τοῦ ἐνδεκάτου αἰῶνος μέχρι τὸ 1821 - Athens, 1955.

[4] Franz Babinger, Mehmed der Eroberer und seine Zeit. Weltenstürmer einer Zeitenwende. München, 1953

[5] Dimitri Kitsikis, Συγκριτικὴ Ἱστορία Ἑλλάδος καὶ Τουρκίας στὸν 20ό αἰῶνα - Athens, Hestia, 1978

[6] Ginsburg, Tom (8 Temmuz 2015). "A Novel Solution for the Greek Debt Crisis: Join Turkey". HuffPost (İngilizce). 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2020.

[7] See also the many interviews in favor of a Greek-Turkish Union given by Dimitri Kitsikis, in the Turkish Press and the Turkish TV & Radio stations, during 2011

[8] "IMF 2025 World Outlook Devletlerin Gayri Safi Milli Hasılası". www.imf.org. 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]