Jervell ve Lange-Nielsen sendromu

Jervell ve Lange-Nielsen sendromu
Diğer adlar	Uzamış QT aralığı-sağırlık sendromu, JLNS
Bu sendromun belirtileri arasında uzamış QT aralığı ve sensörinöral işitme kaybı bulunur.
Uzmanlık	Kardiyoloji
Belirtiler	Senkop, nöbetler ve sensörinöral işitme kaybı
Komplikasyon	Ani ölüm
Nedenleri	Kalıtsal
Ayırıcı tanı	Diğer uzun QT sendromları
Tedavi	Beta blokerler, defibrilatör yerleştirilmesi

Jervell ve Lange-Nielsen sendromu (JLNS), çift taraflı sensörinöral işitme kaybının eşlik ettiği bir tür uzun QT sendromudur. Bu hastalığa sahip bireylerde aritmi görülür ve buna bağlı olarak bayılma, nöbet ve ani ölüm riski artar. Diğer uzun QT sendromlarında olduğu gibi JLNS'de de kalp kasının iki atım arasındaki elektriksel yeniden yüklenme hızı normale göre düşüktür. Hastalığa neden olan genetik mutasyon, hücrelerden potasyum taşınmasını sağlayan iyon kanallarını etkiler. Tanı için genellikle elektrokardiyografi (EKG) kullanılsa da genetik testlerden de yararlanılabilir. Tedavi için ise yaşam tarzında değişiklikler yapmak, beta bloker kullanımı ve bazı durumlarda vücuda defibrilatör yerleştirilmesi gerekmektedir. Hastalık ilk olarak 1957 yılında Anton Jervell ve Fred Lange-Nielsen tarafından tanımlanmıştır.

Bulgu ve belirtiler

Bu sendrom, doğuştan itibaren iki kulağı da etkileyen ağır sensörinöral işitme kaybına yol açar. Etkilenen bireylerin EKG'lerinde uzun QT aralıkları gözlemlenir ve bu kişiler aritmi ile birlikte baş dönmesi, bayılma ve nöbet riski taşır. JLNS hastalarının kalbi, diğer uzun QT sendromlarından birine sahip bireylerinkine göre daha fazla etkilenir. Bu hastaların %90'ında aritmi görülürken, %50'sinde belirtiler 3 yaş civarında ortaya çıkar. Bazı durumlarda aritmi ani ölümle sonuçlanır.

Kalıtımı

Jervell ve Lange-Nielsen sendromu otozomal resesif kalıtımla geçer

KCNE1 ve KCNQ1 genlerindeki mutasyonlar Jervell ve Lange-Nielsen sendromuna yol açar. Bu iki genin sentezlediği proteinler birlikte çalışarak artı yüklü potasyum iyonlarını hücreden dışarı taşıyan potasyum kanallarını oluşturur. Bu sürece "yavaş gecikmeli düzeltici potasyum akımı" adı verilir. Potasyum iyonlarının bu kanallardan taşınması, iç kulak ve kalp kasının normal fonksiyonu için önem taşır. JLNS otozomal resesif kalıtımla geçer ve hastalığın gelişmesi için bireyde her iki gen kopyasının da düzgün çalışmıyor olması gerekir. Tek bir gen kopyasının etkilenmesi halinde daha hafif seyreden bir uzun QT sendromu olan Romano-Ward ortaya çıkabilmektedir.

Bu sendroma sahip bireylerin yaklaşık %90'ı KCNQ1 geninde mutasyon taşır ve buna Jervell ve Lange-Nielsen sendromu tip 1 (JLNS1) adı verilir. Jervell ve Lange-Nielsen sendromu tip 2 (JLNS2) ise KCNE1 genindeki mutasyonlardan kaynaklanır ve hastaların geri kalan %10'unu oluşturur. Bu mutasyonlar potasyum kanallarında yapısal anomalilere ve işlev kaybına neden olur. Bu durum ise iç kulaklar ve kalp kasında potasyum akışını engelleyerek işitme kaybı ve aritmiye yol açar.

Tanısı

Jervell ve Lange-Nielsen sendromlu 10 yaşındaki bir erkek çocuğunun EKG'si

JLNS'nin neden olduğu sensörinöral işitme kaybı odyometri ve fizyolojik testlerle teşhis edilir. Kardiyak bulguların teşhisi için ise 12 kanallı elektrokardiyografi kullanılarak, düzeltilmiş QT aralığı (QTc) ölçülür. Bu değer sağlıklı erkek bireylerin %95'inde 450 ms'nin altında iken, sağlıklı dişi bireylerin %95'inde 460 ms'nin altındadır. Sendroma sahip bireylerde ise bu değer 500 ms'nin üzerinde seyreder.

Tanı koyma sürecinde QT aralığı haricinde başka etmenler de göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlardan bazıları Schwartz ölçeğine dahil edilmiştir ve geçmişte yaşanan Torsades de Pointes gibi kalp ritim bozuklukları, açıklanamayan bayılmalar (senkop) ve ailede uzun QT sendromu öyküsünü kapsar. Tanı için ayrıca genetik testlerden de yararlanılabilir.

Tedavi

Hastalık kaynaklı aritmi riski çeşitli yollarla azaltılabilir. Bunun için QT aralığını daha da uzatabilecek sotalol gibi ilaçların kullanımından ve aşırı fiziksel efordan kaçınılmalı, kandaki potasyum düzeyi belli bir aralıkta tutulmalıdır. Diyare ve kusmanın yaşandığı durumlarda potasyum takviyesi alınabilir. İlave olarak spironolakton ve amilorid gibi potasyum tutulumunu arttırıcı ilaçlar kullanılabilir. Propranolol ve nadolol gibi beta blokerler de aritmi riskini azaltır.

Bazı durumlarda kalp ritmini sürekli ölçerek gerektiğinde kalbe elektrik akımı sağlayan defibrilatörlerin vücuda yerleştirilmesi gerekebilmektedir. Bu işlem, beta blokerlerden fayda sağlayamamış ve kalp krizi ve bayılma öyküsü olan hastalara önerilir. Hastalığın diğer uzun QT sendromlarına kıyasla daha ağır seyretmesi nedeniyle bu yöntem, belirti göstermeyen hastalar için de göz önünde bulundurulur.

İlaç tedavisine rağmen aritmi sorunu devam eden hastalarda, sempatik denervasyon adı verilen cerrahi işlemle kalbi uyaran sinirler etkisiz hale getirilebilir.

Prognoz

Jervell ve Lange-Nielsen sendromlu hastalarda aritmi riski, diğer uzun QT sendromlarına göre daha yüksektir. Her ne kadar bu riskin boyutu altta yatan genetik mutasyon ve QT aralığındaki uzamanın derecesine bağlı olsa da, tedavi görmeyen bireylerin %50'si 15 yaşına varmadan hayatını kaybeder. Beta bloker tedavisi ve bazı durumlarda defibrilatör yerleştirilmesi ise bu riski önemli ölçüde azaltmaktadır.

Görülme sıklığı

Jervell ve Lange-Nielsen sendromu her 166.000 ila 625.000 çocuktan birini etkiler ve tüm uzun QT sendrom vakalarının %10'unu oluşturur. Hastalığın görülme sıklığı Norveç ve İsveç'te daha yüksektir.