John Brown (kölelik karşıtı)
John Brown | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | 9 Mayıs 1800 Torrington, Connecticut, ABD |
| Ölüm | 2 Aralık 1859 (59 yaşında) Charlestown, Virginia, ABD |
| Ölüm sebebi | İdam |
| Defin yeri | New York, ABD |
| İmza | |
 | |
John Brown (9 Mayıs 1800; Torrington, Connecticut - 2 Aralık 1859; Charlestown, Virginia) Amerikalı kölecilik karşıtı, isyancı.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Brown 1834'ten itibaren kölecilikle mücadeleye girişti. 1839'da New York'ta North Elba'da köleliğe karşı olan Gerrit Smith'in bağışladığı topraklara yerleşti. 1845'te yerleşime yeni açılan Kansas eyaletindeki toprakların nasıl paylaşılacağı sorunu nedeniyle, çiftçilerle tarım işletmecileri arasında çıkan çatışmalar, John Brown'un buraya gelerek ayaklanma girişimlerini başlatmasının tetikleyicisi oldu. 1855'te altı oğlu ve bir damadıyla birlikte kölecilik karşıtı gerilla hareketine başladı. İlk eylemi 24-25 Mayıs 1856'da beş kölelik yanlısını yakalayarak, Kansas'ta beş kölecilik karşıtının öldürülmesine yanıt olarak öldürmesiydi. Kendisine ün kazandıran eylemiyse 1858'de 21 kişiyle Batı Virginia'da Harpers Ferry cephaneliğine yaptığı baskındı. Amacı kentte bulunan ordu cephaneliğini ele geçirerek bir köle ayaklanması başlatmak ve böylece bütün güneyi kurtarmaktı. Ancak yeterince ön hazırlık yapılmadığından plan başarısız oldu. 10 yandaşını ve iki oğlunu kaybetti. Brown, Robert E. Lee'nin yönettiği köleci federal ordu tarafından yaralı olarak yakalandı. Brown iki ay sonra 2 Aralık 1859'da köle ayaklanması hazırlamak ve vatana ihanet suçlarından asılarak idam edildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Hakkındaki Batı Virginia arşivleri 23 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 19 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir
I. Köle Savaşı (MÖ 135) · II. Köle Savaşı (MÖ 104) · III. Köle Savaşı (MÖ 73) · Zenci Ayaklanması (868) · San Miguel de Gualdape (1526) · Gaspar Yanga (1618) · New York köle ayaklanması (1712) (1712) · St. John köle ayaklanması (1733) · Stono ayaklanması (1739) · New York köle ayaklanması (1741) (1741) · Jamaika Takyi ayaklanması (1760) · Montserrat köle ayaklanması (1768) · Haiti Devrimi (1791) · Jamaika maronları (1795) · Gabriel Prosser (1800) · Demerara Ayaklanması (1823) · Nat Turner köle ayaklanması (1831) · Male ayaklanması (1835) · Amistad ayaklanması (1839) · Creole ayaklanması (1841) · Çeroki ayaklanması (1842) · Harpers Ferry olayı (1859) |  | |
  | Bir Amerikalının biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
