Karakter (sanat)
Karakter, bir kişinin, roman, tiyatro veya film gibi anlatı veya etkileyici bir sanat türünde sunum şekline denir.[1] Eski yunanca olan kharaktêr (χαρακτήρ) kelimesinden türeyen kelimenin bu anlamdaki ilk kullanımı İngilizcenin restorasyon döneminde görülmüştür. Özellikle 1749 yılında Henry Fielding'in eseri olan The History of Tom Jones adlı kitapta gözüktükten sonra yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.[2] Karakter kelimesinin yaygın bir şekilde kullanımından sonra, "bir oyuncu tarafından oynanan kısmı" duygusu gelişmiştir.[3] Karakter özellikle tiyatro veya sinemada bir oyuncu tarafından canlandırıldığı vakit insana ait olma özelliği içermektedir.[4] Edebiyatta, karakterler, okuyuculara hikâye boyunca, kısımları anlamaları ve temaları düşünebilmeleri için kılavuz olurlar.[5] 18.Yüzyılın sonlarından itibaren karakter ifadesi bir oyuncu tarafından etkili bir kimliğe bürünmeyi tanımlayabilmek için kullanılmıştır.[3] 19.Yüzyıldan itibaren oyuncu ve yazarların karakter yaratmak sanatlarına karakterizasyon ismi verildi.[6]
Belirli bir sınıf ya da insan grubunun temsilcisi olarak duran karakter bir tür olarak bilinmektedir.[7] Bu türler hazırda bulunan karakterleri de daha çok bireyselleştirilmiş karakterleri de kapsar.[7] Mesela Henrik Ibsen'in 1891'de yayınladığı Hedda Gabler ve August Strindberg'in 1888'de yayınladığı Miss Julie romanlarındaki karakterler, belirli sınıfların sosyal ilişkilerdeki belirli pozisyonlarının temsilcisi olarak, bu karakterleri çatıştırıp, bu sınıflar arasındaki ideolojik çatışmaları ortaya koyar.[8]
Bir karakter çalışması o karakterin diğer bütün karakterlerle olan ilişki analizinin yapılmasını gerektirir.[9] Bir karakterin bireysel durumu her bir karakter için ayrı ayrı kullanımsal, dilbilimsel ve proksemik yönden diğerleri ile ilgili ilişkisi sayesinde oluşturulacak ağ sisteminde gösterilmelidir.[10] Hikâyelerdeki karakterler ve hareketler arasındaki ilişki genellikle toplumda mimiksel değişim ve bireysellik, özgüven ve toplumsal düzen hakkında verdiği fikirler doğrultusunda tarihsel değişim gösterir.[11]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Karşıt kişi
- Baş düşman
- İkincil oyuncu
- Hatalı başkahraman
- Odak karakter
- Tezat karakter
- Protagonist
- Yardımcı karakter
- Üçüncü oyuncu
- Gören karakter
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Baldick (2001, 37) and Childs and Fowler (2006, 23). See also "character, 10b" in Trumble and Stevenson (2003, 381): "A person portrayed in a novel, a drama, etc; a part played by an actor".
- ^ Aston and Savona (1991, 34) and Harrison (1998, 51); see also: OED "character" sense 17.a citing, inter alia, Dryden's 1679 preface to Troilus and Cressida: "The chief character or Hero in a Tragedy ... ought in prudence to be such a man, who has so much more in him of Virtue than of Vice... If Creon had been the chief character in Œdipus..."
- ^ a b Harrison (1998, 51).
- ^ Pavis (1998, 47).
- ^ Roser, Nancy. "Characters as Guides to Meaning". The Reading Teacher. 6 (6). ss. 548-559.
- ^ Harrison (1998, 51-52).
- ^ a b Baldick (2001, 265).
- ^ Aston and Savona (1991, 35).
- ^ Aston and Savona (1991, 41).
- ^ Elam (2002, 133).
- ^ Childs and Fowler (2006, 23).
| Karakter | |
|---|---|
| Plan | Zirve · Dramatik anlaşmazlık · Sonuç · Diyalog · Dramatik yapı · Serim · Düşen aksiyon · Hikâye aracı · Altplan · Alt metin · Plot twist |
| Yerleştirme | |
| Tema | |
| Stil | |
| Türler | Fabl · Masal · Çok kısa öykü · Mektup · Hipermetin · Roman · Romans · Uzun hikâye · Oyun · Şiir · Senaryo · Hikâye · Edebi türlerin listesi |
| Tarz | Macera · Komedi · Polisiye · Kurgu · Kurgu belgesel · Kurgusal olmayan eser · Erotik · Kurgusal olmayan roman · Fantezi · Tarihi · Korku · Büyülü gerçekçilik · Gizem · Paranoya · Felsefi roman · Politik roman · Aşk · Saga · Hiciv · Bilimkurgu · Spekülatif · Süper kahraman · Gerilim · Kentsel |
| Anlatıcı | |
| Zaman | |
| İlişkili | |
