Karlskrona
| Karlskrona | |
|---|---|
Üstten saat yönünde: Karlskrona'nın havadan görünümü; Fredrik Kilisesi; Fiskbron; Trinity Kilisesi | |
Koordinatlar: 56°9′39″K 15°35′10″D / 56.16083°K 15.58611°D | |
| Ülke | İsveç |
| İl | Blekinge |
| Kraliyet fermanı | 1680 |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 21,72 km² |
| • Yoğunluk | 1.621/km² |
| Zaman dilimi | UTC+1 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+2 (OAYS) |
| Alan kodu | (+46) 455 |
Resmî site karlskrona.se | |
| Konum | |
| Kriter | Kültürel: ii, iv |
| Referans | 871 |
| Tescil | 1998 (22. oturum) |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Karlskrona, 2018 yılında 66.675 nüfusa sahip bir yerleşim yeri ve Karlskrona Belediyesi, Blekinge İli, İsveç'in merkezidir.[1][2] Aynı zamanda Blekinge İlinin başkentidir. Karlskrona, İsveç'in tek barok şehri olarak bilinir ve İsveç'in en büyük deniz üssüne ve İsveç Sahil Güvenlik karargahına ev sahipliği yapar.[3]
Tarihsel olarak Alman azınlığa ev sahipliği yapan kent, bu sayede bir Alman Cemaat kilisesinin kurulmasına olanak sağlamıştır.[4] Nüfusu içinde Yahudiler de bulunmaktaydı.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehrin kendisi 10 Ağustos 1680 tarihinde kurulmuştur.[5] Şehrin adı, XI. Karl'ın onuruna Karl'ın Tacı anlamına gelmektedir ve bu isim, Skåne'deki eski Landskrona şehrinin adından esinlenilmiştir.[6][7]
1682 yılında şehir merkezini anakaraya bağlayan köprüler inşa edilmiştir. Erik Dahlbergh, Hans Wachtmeister ve Carl Magnus Stuart tarafından 1683 yılında hazırlanan ilk şehir planı Karlskrona'yı saf bir kale olarak göstermektedir. Daha sonra Erik Dahlberg tarafından hazırlanan 1694 planı da kentsel gelişim için alan sağlamıştır.[8]
Karlskrona hızla gelişti, ancak 18. yüzyılın başlarında savaş ve salgın hastalıklar nedeniyle durgunluk yaşandı. 1701 ile 1711 yılları arasında veba kenti vurduğunda yaklaşık 7.000 kişi öldü. 1741 ve 1789 yıllarında şehir yine veba salgınına yakalanmış ve her birinde 6.000 kişi hayatını kaybetmiştir.[8]
1910 - 1949 yılları arasında güneydeki Amiralitetsgatan'dan kuzeydeki Bergåsa'ya kadar elektrikli tramvay trafiği vardı.
Şehrin bazı bölümleri (özellikle Deniz Limanı) UNESCO Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.[9]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Karlskrona şehri, Blekinge takımadalarının doğu kesimindeki 30 adaya yayılmıştır ve bunlardan en önemlisi Trossö'dür.[10]
Kültür ve miraslar
[değiştir | kaynağı değiştir]Son zamanlarda The Sail'in yerini Skärgårdsfest adlı bir festival almıştır.[11]
Mimari Miras
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehir 1680 yılında kurulduğunda, öncelikle askeri bir şehir olarak düşünülmüş ve şehrin özel topografyasından faydalanan birçok savunma ve tahkimat yapılmıştır. Bazı tahkimatlar, 18. yüzyılın başında inşa edilen Bastion Aurora gibi ana adada (Trossö) yer alıyordu, ancak çoğu yakındaki adalarda (Ljungskär, Mjölnareholmen, Godnatt, Koholmen ve Kurrholmen) veya özellikle önemli Kungsholmen kalesi ve dairesel limanı ile körfezi kapatan adalar gibi daha uzakta yer alıyordu.[12]
Şehrin merkezi binası, aynı zamanda adanın en yüksek noktası olan ana meydanda, 1690'larda inşa edilen Fredrikskyrkan kilisesidir.[12] Şehirde, 1709 yılında şehrin Almanları için inşa edilen Kutsal Üçlü Kilisesi veya 1685 yılında kutsanan Amiralitetskyrkan gibi başka kiliseler de bulunmaktadır[12]
Amiralitetskyrkan kilisesinin önünde, Nils'in Harika Maceraları kitabının ünlü karakteri Rosenbom'un heykeli yer alırken, çevirileri de bulunan metinde yoksulları destekleyen bir mesaj yer almaktadır. Kilisenin yakınında ayrıca 1699'dan kalma Admiralstorn Kulesi bulunmaktadır.
Son olarak, kentte 1780 ile 1920 yılları arasında tekne modellerine ev sahipliği yapan ve şimdi Deniz Müzesi'ne devredilen model odası veya 1790 yangınından sonra inşa edilen belediye binası gibi bazı daha yeni binalar bulunmaktadır.[12] Son olarak, 1909 ve 1911 yılları arasında inşa edilen ilçe konutu (Länsresidenset).
Müzeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kentin en çok ziyaret edilen müzesi, yılda yaklaşık 250.000 ziyaretçisiyle Deniz Müzesi'dir. Bu ziyaretçilerin yaklaşık yarısı İsveçli, diğer yarısı ise diğer ülkelerdendir.
Müze, 1752 yılında Adolf Frederick tarafından oluşturulan ve farklı yapı türlerini test etmek amacıyla çeşitli tekne modellerinin saklandığı “model odası ”na dayanmaktadır. Günümüzde bu modeller hala müzenin koleksiyonunun çekirdeğini oluşturuyor, ancak müze aynı zamanda İsveç Kraliyet Donanması'nın tarihinin de izini sürüyor.
Şehir aynı zamanda 2008 yılında 82.443 ziyaretçi ağırlayan Blekinge Müzesi'ne de ev sahipliği yapmaktadır.
Ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]Demiryolu taşımacılığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Karlskrona 19. yüzyılda İsveç'in en önemli şehirlerinden biri olduğundan, özellikle de büyük tersanesi nedeniyle, demiryolu bağlantısına ihtiyaç duyuyordu.[13] Şehir ilk demiryolu hattına 1874 yılında kavuştu ve 1865'ten beri Södra stambanan ana hattına bağlı olan Växjö'ye bağlandı.[13] Hat daha sonra Karlskrona şehir merkezinin kuzeyine geldi. Daha güneydeki tersane, 1888 yılında 2 km'lik bir yeraltı hattı sayesinde bağlanmış, ancak hat 1990 yılında kapanmıştır.[13] Bu hat şu anda Göteborg ve Kalmar'ı birbirine bağlayan Kust till Kust banan'ın bir parçasıdır. Kasaba, 1889 yılında Kristianstad'ı Karlskrona'ya bağlayan Blekinge kustbana inşa edildiğinde yeni bir demiryolu hattına kavuşmuştur.
Deniz taşımacılığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Karlskrona'dan Polonya'daki Gdynia'ya Stena Line tarafından işletilen ve günde ortalama iki gidiş-dönüş seferinin yapıldığı düzenli bir feribot servisi bulunmaktadır. Bu hat yılda yaklaşık 500.000 kişi taşımaktadır. Karlskrona limanı ayrıca Blekinge takımadalarına da hizmet vermektedir.
Hava taşımacılığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehre en yakın havaalanı Ronneby yakınlarındaki Ronneby Havaalanı olup Stockholm'e (Bromma ve Arlanda) tarifeli seferler düzenlenmektedir. 2009 yılında 191,168 kişi bu havalimanından transit geçiş yapmıştır.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehir, 1989 yılında kurulan ve İsveç'te doktora verme hakkına sahip birkaç högskolor'dan (üniversite koleji) biri olan, dolayısıyla gerçek bir üniversiteye oldukça benzer bir statüye sahip bir Teknoloji Enstitüsü olan Blekinge tekniska högskola'nın ana kampüsüdür. Enstitüde yaklaşık 600 kişi çalışmakta ve yaklaşık 8.000 öğrenci eğitim görmektedir.
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki spor kulüpleri Karlskrona'da bulunmaktadır:
- Karlskrona HK
- FK Karlskrona
- Hästö IF
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Karlskrona şehri halk kütüphanesi
-
Lionardo da Vinci Ideale Müzesi
-
Kapellparken
-
Admiralstorn (çan kulesi)
-
Gunpowder Evi
-
Karlskronavarvet Tersanesi ve vinç
-
Fiskbron, eski liman merkezi
-
Bastion Aurora
-
Karlskrona'da bir hamam
-
Karlskrona'da kilometre taşı
-
Nils Holgersson, Ralf Borselius'un yaptığı heykel
-
King Charles XIII heykeli

Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Definition of KARLSKRONA". merriam-webster.com (İngilizce). 24 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ "Kommunfakta och statistik - Karlskrona.se". karlskrona.se (İsveççe). 24 Şubat 2025. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ "Karlskrona | Intelligent Cities Challenge". www.intelligentcitieschallenge.eu. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ "Ett världsarvs historia - Karlskrona.se". karlskrona.se (İsveççe). 18 Eylül 2024. 6 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ "Grattis Karlskrona, 337 år!". Blekinge Läns Tidning (İsveççe). 10 Ağustos 2017. 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ Hellquist, Elof (1922). "302 (Svensk etymologisk ordbok)". runeberg.org (İsveççe). 10 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ "Karlskronas historia - Karlskrona.com". karlskrona.com. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ a b Svensk uppslagsbok (İngilizce), 15 Ocak 2025, 7 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi11 Nisan 2025
- ^ "Naval Port of Karlskrona - World Heritage Site - Pictures, info and travel reports". worldheritagesite.org (İngilizce). 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ Berezin, Henrik (1 Aralık 2012). Adventure Guide Scandinavia (İngilizce). Hunter Publishing, Inc. ISBN 978-1-58843-603-0.
- ^ "Karlskrona Skärgårdsfest". Karlskrona Skärgårdsfest (İngilizce). 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ a b c d "Världsarvet Örlogsstaden Karlskrona - Karlskrona.se". karlskrona.se (İsveççe). 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
- ^ a b c "Banguide - Kust till Kust-banan Emmaboda-Karlskrona | Järnväg.net - guiden till Sveriges tåg och järnvägar". www.jarnvag.net (İsveççe). 24 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2025.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Karlskrona Belediyesi - Resmi sitesi 19 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Askeri liman Karlskrona3 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Karlskrona fotoğrafları 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Karlskrona 15 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
