Keman

Keman
Keman
Türü	Yaylı çalgı
İlişkili çalgılar	Viyola, Viyolonsel
Önemli müzisyenler	Kategoriye bakınız

Keman veya viyolon, yaylı çalgılar ailesinin en küçük ve en yüksek tonda çalan üyesidir. Viyola ve viyolonsel ile aynı aileye mensup olan keman, dört tele sahiptir. Bu teller en pes tondan en tiz tona doğru sol (G), re (D), la (A) ve mi (E) olarak akort edilir.

Kemanın çalınmasını sağlayan yaya arşe adı verilir. Arşe, genellikle yapay veya gerçek at kılından yapılır. Ayrıca ham misina adı verilen sentetik bir madde de arşede kullanılabilir. Kemandan düzgün ve kaliteli bir ses elde etmek için arşeye reçine sürülür. Reçine, bala benzeyen sarı renkli katı bir maddedir. Kemanda perde bulunmaz; çalan kişi, doğru notaları müzik kulağına göre bularak çalar.

Farklı dillerde keman şu şekilde adlandırılır:

Almanca geige, Fransızca violon, İngilizce violin, İtalyanca violinodur. Uzunluğu 60 cm'dir. Yayla çalınan telli bir çalgıdır. Notası, ikinci çizgi Sol açkısı ile yazılır. Orkestralarda, genel olarak (Solo, I, II) üç partisi bulunur. Solo ve eşlik görevi verilir (özellikle bir solo çalgıdır). Hiçbir çalgıda olmayan ses rengiyle, çok zengin bir anlatım gücü vardır.

Keman çalmayı öğrenme süresi kişilerde enstrümanın kendi mekanizması, müzik kulağının olup olmaması ve çalma tekniklerinin farkından dolayı değişiklik gösterir. Keman tutuşu, arşe çekişi notaların öğrenilmesi sonrasında basit notalı şarkılar çalınmaya başlanır.

Tarihçe

Orta Doğu'da Bizans, lir adı altında ilkel bir keman çeşidi geliştirmiştir. Günümüzdeki anlamda keman ilk olarak 14. yüzyılda Kuzey İtalya'da ortaya çıktı. Bu dönemden sonra keman Avrupa'da yayıldı. İlk keman yapımcılarının Rebec, Rönesans da Fer tarafından Orta Çağ'da İtalya'da Lira da Braci, Fransa'da Viel adlarıyla kullanılan yaylı çalgıları kemanın atası sayılır. Lavignac, kemanın Oğuz kemençesinden alındığını yazar. Bazı kaynaklarda ise Arapların rebabından geliştirildiği öne sürülmüştür. 16. ve 17. yüzyıldaki keman yapım ustaları Nicolo Amati, Paolo Maggini, Giuseppe Guarneru, Antonio Stradivarius kemana son şeklini vermişlerdir. Keman asıl biçimini korumakla birlikte 19. yüzyılda bazı değişikliklere uğradı. Çağdaş kemanda gövde ve sap daha uzun, köprü daha yüksektir.

Çiftlemeler

Parmakların yerleşimi

Birinci keman ile ikinci keman

Renk değişmez dolgunlaşır (çalanların sayısı çoğalırsa, duyuluşu yumuşak bir de tahta çalgı eklenir. Yaylı çalgıların duyuluşu egemen kalır. Fakat biraz dolgunlaşmış olur). Keman ile Viyola: Kemanların birleşmesinden çok farklı bir etki yapmaz. Kemanın rengi egemendir. Dolgun ve yumuşak bir renk sağlanır.

Keman ile viyolonsel

Dolgun bir duyuluş sağlanır. Viyolonselin ses rengi egemendir. Birinci Keman, ikinci Keman, Viyola ve Viyolonsel: Bunların dördünün sesteş olarak çalması, alto ve tenor katında mümkündür. (F) de gayet kuvvetli, (P) de özellikle dolgun ve yumuşak bir renk sağlanır.

Sekizliden çiftleme

Birinci keman ile ikincisi arasında boy farkı, ağırlık farkı ve tel farkı vardır. Bu farklara çok sık rastlanır, özellikle ezgi yüksek soprano seslerinden daha yukarılara çıktığı zaman kullanılır. Çünkü bu katta Mi telinin dolgunluk ve anlatım gücü azalır. Bundan başka, birinci kemanlar ikinci kemanlarla sekizli aşağıdan katlanmazsa, bütün diğer çalgılardan uzakta, yalnız kalır.

Kemanlar

Bu biçim duyuluşu zayıflatır ve küçük orkestrada özellikle belli olur. Buna rağmen bazı durumda ezgi çok incelerde iken ve tahta çalgılarla katlayarak kullanılır.

Keman ile viyola

Buna çok sık rastlanır, özellikle görüntü bakımından birbirlerine benzedikleri için, insanlar boyutlarına bakmadan bu keman diyebilirler.

İki sekizden çiftleme

Birinci Keman, İkinci Keman ve Viyola ya da Birinci Keman, İkinci Keman ve Viyolonsel

Bu biçim geniş ve uzun ezgilerde kullanılır. Özellikle (eb) de yapılır.

Üç ve dört sekizliden çiftleme

Birinci Keman, İkinci Keman, Viyola ve Viyolonsel (Telli Kontrbas)

Bu biçim çok az kullanılır ve soluklu çalgılarla katlanmaz kullanılır.

Dış bağlantılar

• 20. yüzyılın keman konçertant için kompozisyonu hakkında ücretsiz e-kitap (ISBN 978-3-00-047105-6) 28 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kemanın tarihi 20 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Ulusal Müzik Müzesi 9 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Violin 5 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Müzikal enstrüman örnekleri
• Videolar
• Keman'ın tarihçesi 20 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.