Kleiber Yasası - Vikipedi

Kleiber'in çeşitli türler için vücut büyüklüğünü metabolizma hızıyla karşılaştıran planı.^[1]

Kleiber yasası, Max Kleiber'in 1930'ların başlarındaki biyoloji çalışmasından adını almıştır. Bu gözleme göre, hayvanların büyük çoğunluğu için bir hayvanın metabolizma hızı hayvanın kütlesinin 3/4'üne eşittir.^[2]

Sembolik olarak: $q 0$ hayvanın metabolizma hızı ve $M$ hayvanın kütlesi ise, Kleiber yasası $q 0 ~ M 3/4$ olduğunu belirtir.^[3]

Böylece, aynı zaman diliminde, bir farenin 100 katı kütleye sahip bir kedi, farenin kullandığı enerjinin yaklaşık olarak 32 katı enerji kullanacaktır.

Bu yasa, memeliler, kuşlar, sürüngenler ve hatta bazı bitkiler dahil olmak üzere birçok organizma için geçerlidir.^[4]^[5]

Küçük hayvanlar daha yüksek yüzey/hacim oranına sahip oldukları için daha hızlı ısı kaybeder ve daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar. Büyük hayvanlarda ısı dağılımı daha etkin olduğu için enerji tüketimi daha yavaş artar.^[6]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Kleiber M (October 1947). "Body size and metabolic rate". Physiological Reviews. 27 (4): 511–41. doi:10.1152/physrev.1947.27.4.511. PMID 20267758.
^ Kleiber M (January 1932). "Body size and metabolism". Hilgardia. 6 (11): 315–353. doi:10.3733/hilg.v06n11p315 .
^ Smil V (2000). "Laying down the law". Nature. 403 (6770): 597. Bibcode:2000Natur.403..597S. doi:10.1038/35001159. PMID 10688176.
^ "Body size und Metabolism". Hilgardia. 193217 Mart 2025.
^ Enquist BJ, Brown JH, West GB (1998). "Allometric scaling of plant energetics and population density". Nature. 395 (10): 163–165. Bibcode:1998Natur.395..163E. doi:10.1038/25977.
^ Schmidt-Nielsen, Knut (1993). Scaling: why is animal size so important?. Reprinted. Cambridge: Cambridge Univ. Press. ISBN 978-0-521-31987-4.

g t d Biyolojik kurallar
Kurallar	Allen kuralı Soğuk iklimlerde daha kısa uzuvlar Bateson kuralı Komşularını andıran ekstra uzuvlar Bergmann kuralı Soğuk iklimlerde daha büyük bedenler Cope kuralı Bedenin zamanla büyümesi Derin deniz gigantizmi Derin deniz canlılarında daha büyük bedenler Dollo yasası Karmaşık özelliklerin kaybı geri döndürülemez Eichler kuralı Parazitler konakçılarıyla birlikte değişiklik gösterir Emery kuralı Böceklerin sosyal parazitleri genellikle kendileriyle yakın akrabadır Fahrenholz kuralı Konakçı ve parazit filogenisi eşleşik hale gelir Foster kuralı (Ada devleşmesi, ada cüceleşmesi) Adalara yerleşen büyük türler küçülür, küçü türler büyür Gause yasası Aynı kaynaklar için rekabet eden iki türün bir arada olamayacağını belirten bir önermedir Gloger kuralı Soğuk ve kuru iklimlerde daha açık renkler Haldane kuralı Bulunmayan, nadir veya kısır olan hibrit cinsiyetler heterogamiktir Harrison kuralı Parazitler konakçısına göre değişir Hamilton kuralı yardımlaşma gösteren canlı birey için doğrudan bir yararı olmayan özgecil davranışları en iyi şekilde anlatan kuram Kleiber yasası Bir hayvanın metabolizma hızı büyüklüğü arttıkça azalır Hennig ilerleme kuralı Kladistikte en ilkel türler grubun alanının en erken, merkezi kısmında bulunur Jarman–Bell prensibi Bir hayvanın büyüklüğü ile beslenme kalitesi arasındaki ilişkidir ve daha büyük hayvanlar daha düşük kaliteli diyete sahiptir Jordan kuralı Su sıcaklığı ile yüzgeç ışınları ve omur sayısı arasındaki ters ilişki Lack prensibi Kuşlar besin temin edebilecekleri kadar yumurtlar Rapoport kuralı Enleme bağlı yayılım enlemle beraber artar Rensch kuralı Cinsel boyut dimorfizmi, erkekler daha büyük olduğunda boyutla birlikte artar, dişiler daha büyük olduğunda boyutla birlikte azalır Rosa kuralı Gruplar, ilkel türlerdeki karakter çeşitliliğinden gelişmiş türlerdeki sabit karakter durumuna doğru evrilir Schmalhausen yasası Bir açıdan tolerans sınırında olan bir popülasyon, diğer herhangi bir açıdan küçük farklılıklara karşı savunmasızdır Thorson kuralı Bentik deniz omurgasızlarının yumurta sayısı enlem arttıkça azalır Van Valen yasası Bir grubun yok olma olasılığı zaman içinde sabittir von Baer yasası Embriyolar ortak bir formdan başlar ve giderek daha özelleşmiş formlara dönüşür Williston yasası Bir organizmadaki parçaların sayısı azalır ve işlev bakımından uzmanlaşır
İlişkili	Karşı gradyan varyasyonu Genetiğin bir faktör olarak çevreye karşı çıktığı yer Gigantotermi Büyük soğukkanlı hayvanlar sabit vücut ısısını daha kolay korurlar