Kozluca, Harmancık
| Kozluca | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Bursa | |
Koordinatlar: 39°36′36″N 29°09′25″E / 39.61°K 29.157°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Bursa |
| İlçe | Harmancık |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 874 m |
| Nüfus | 161 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0224 |
| İl plaka kodu | 16 |
| Posta kodu | 16770 |
Kozluca, Bursa ilinin Harmancık ilçesine bağlı bir mahalledir. Köy, Anadolu'da krom madeninin ilk kez keşfedildiği ve işletildiği yer olması bakımından Türkiye madencilik tarihinde stratejik bir öneme sahiptir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kozluca, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Hüdavendigar Vilayeti'nin önce Atranos (Orhaneli), daha sonra Harmancık kazasına bağlı bir karye (köy) idi. Köyün kuruluşuna dair kesin tarih bilinmemekle birlikte, bölgeye yerleşen Yörük ve Türkmen boyları tarafından kurulduğu tahmin edilmektedir.
Arşiv kayıtlarına göre köyde yerleşik hayatın ve ekonomik faaliyetlerin maden keşfinden önce de var olduğu, 1845 (h. 1261) tarihli Temettuat Defterleri'nde köy halkının vergi kayıtlarının bulunmasıyla sabittir.[2] Ayrıca 19. yüzyılın ortalarında köydeki arazilerin bir kısmının İlaldı Hatun ve Hatice Hatun Vakıflarına ait olduğu görülmektedir.[3]
Kromun Keşfi ve Madencilik Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kozluca'nın kaderi, 19. yüzyılın ortalarında değişmiştir. 1848 yılında Osmanlı Hükümeti adına maden araştırmaları yapan Amerikalı jeolog Lawrence Smith, Kozluca köyü yakınlarında zengin bir krom yatağı tespit etmiştir. Bu keşif, 1849 (h. 1265) tarihli bir arşiv belgesinde "Bursa'nın Harmancık kazası Kozluca Köyü yakınında krom madeni bulunduğu ve bu madenin devlet fabrikalarında kullanılacağı" şeklinde kayda geçmiştir.[4]
Bu keşfi takiben Kozluca, uluslararası maden ticaretinin merkezi haline gelmiştir:
- İmtiyaz Savaşları: 1890'lı yıllarda köydeki maden ocakları, özellikle "Gürantepe" (veya Kurantepe) ocağı, yerel işletmeciler ile yabancı tüccarlar arasında büyük çekişmelere sahne olmuştur. Yerel işletmeci Filip Mashiyan ile İtalyan tüccar Cüstinyani (Costiyani) arasındaki anlaşmazlıklar Osmanlı bürokrasisini uzun süre meşgul etmiştir.[5]
- Paterson Ailesi: İzmirli ünlü İngiliz madenci ailesi Patersonlar (Douglas ve Ernest Paterson), 1890'ların sonunda Kozluca madenlerinin işletme hakkını almak için girişimlerde bulunmuş ve bazı ocakların ihalesini almıştır.[6]
- I. Dünya Savaşı: Savaş yıllarında (1918) madenlerin stratejik önemi artmış, Kozluca'daki madenlerin başında "Mühendis Karl" isminde bir Alman müdürün bulunduğu kayıtlara geçmiştir.[7]
Cumhuriyet döneminde madenler millileştirme politikaları kapsamında Türk şirketlerine geçmiştir. 1928 yılında Kozluca krom madeni işletme imtiyazı Türk Maadin A.Ş.'ye verilmiş,[8] ilerleyen yıllarda (1950-2000'ler) işletme hakları Bigadiç Borasit, Kartallar Maadin ve Egemetal gibi çeşitli şirketlere devredilmiştir.[9][10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Bursa il merkezine 105 km, Harmancık ilçe merkezine 10 km uzaklıktadır. Köy, Uludağ'ın güney uzantıları üzerindeki engebeli ve dağlık bir arazide kuruludur. Çevresindeki kayaç yapısı, krom oluşumuna elverişli ofiyolitik kayaçlardan oluşur.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahallenin iklimi, Marmara ve İç Anadolu bölgeleri arasında bir geçiş iklimi özelliği gösterir. Yüksek rakım nedeniyle kışlar sert ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kurak geçer.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kozluca'nın tarihi ekonomisi büyük oranda madenciliğe dayanmıştır. 19. yüzyıldan itibaren köy halkının önemli bir kısmı maden işçiliği, cevher nakliyesi ve maden direği temini işlerinde çalışmıştır. Günümüzde madencilik faaliyetleri özel şirketler eliyle devam etmekle birlikte, tarım ve hayvancılık da köy ekonomisinde yer tutar.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Fon Kodu: ML.VRD.TMT.d..., Dosya No: 8184, Harmancık kazası, Kozluca köyü temettuat defteri, Tarih: H-29-12-1261 (1845).
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Fon Kodu: A.}MKT.MHM., Dosya No: 757, Gömlek No: 13, Tarih: H-09-11-1269 (1853).
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Fon Kodu: A.}MKT.MHM., Dosya No: 17, Gömlek No: 91, Tarih: H-04-12-1265 (1849).
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Fon Kodu: MV., Dosya No: 72, Gömlek No: 27, Tarih: H-26-04-1310 (1893).
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Fon Kodu: ŞD., Dosya No: 515, Gömlek No: 15, Tarih: H-16-03-1311 (1894).
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi, Fon Kodu: DH.ŞFR., Dosya No: 85, Gömlek No: 142, Kütahya sancağındaki Karlıyer, Eritranlar Kozluca ve Meydandağı krom madenlerinin mesul müdürü Mühendis Karl hakkında, Tarih: H-04-06-1336 (1918).
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 30-18-1-1, Yer No: 30.56.15, Bursa iline bağlı Kozluca köyünde bulunan krom madeninin Türk Maadin AŞ'ye ihalesi, Tarih: 23.09.1928.
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 310-10-0-16, Yer No: 649.954.1, Bursa Kozluca'da Bigadiç Borasit Madencilik Ltd. Şti. ve Türk Maadin A.Ş.'ne verilen Krom madeni işletme ruhsatı, Tarih: 15.10.1953.
- ^ Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Fon Kodu: 310-10-0-16, Yer No: 681.1000.1, Bursa Kozluca'da Rasih-İhsan Madencilik Ltd. Şti. ve Egemetal Madencilik A.Ş.'ne verilen Krom madeni işletme ruhsatı, Tarih: 07.05.1971.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2000 | 161 |
| 1997 | 143 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bursa ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |