Leman
 İlk sayı kapağı | |
| Kategoriler | Mizah |
|---|---|
| Sıklık | Haftalık |
| İlk sayı | 21 Kasım 1991 |
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Website | http://www.leman.com.tr/ |
LeMan, 1991 yılından beri yayınlanmakta olan Türk haftalık mizah ve karikatür dergisi.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1985'te Gırgır'dan ayrılan bir ekibin kurduğu Limon dergisinin 1991 yılında kapanmasından sonra aynı ekip tarafından kurulduğu için, başlangıcı 1985 sayılabilir. Gırgır ve sonrasındaki benzeri bütün mizah dergileri (Limon da dâhil olmak üzere) büyük bir medya kuruluşuna aitken LeMan dergisi Mehmet Çağçağ ve Tuncay Akgün ortaklığında bağımsız bir dergi olarak kuruldu. Bu yönüyle kendisinden sonra gelen mizah dergileri için (Penguen, Uykusuz ve CafCaf gibi) de model oldu. Limon'dan gelen sol muhalif duruşunu Nihat Genç, Ender Özkahraman, Cezmi Ersöz gibi yazar çizerlerle ve Can Yücel, Eşber Yağmurdereli gibi politik ve kültürel figürlere sahip çıkarak güçlendiren ve daha da popülerleştirerek devam ettiren dergi, uzun bir dönem en çok satan ve sevilen mizah dergisi olarak kalmayı başardı. Kendi yayın evinden pek çok başka mizah ve mizah dışı konuda dergi çıkartarak bir yayın grubuna dönüştü. 2000'li yıllarda kadrosunda yaşanan büyük çaplı kopuşlarla zayıflayarak etkisini ve tirajını yitirmiştir. Ayrılan ekipler Penguen ve Lombak gibi alternatif mizah dergilerini kurmuştur. Zayıflamasına rağmen 2010 yılında 1000. sayısını yayınlamıştır.
Haziran 2025'teki karikatür ve tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Derginin 26 Haziran 2025 tarihli sayısında İsrail-Filistin çatışması hakkında yayımladığı bir karikatürde, klişeleşmiş dinî kıyafetler içerisinde "Muhammed" ve "Musa" adlı iki kanatlı figür yer almakta; Muhammed'in Arapça "selamün aleyküm" diyerek selamladığı Musa, İbranice "aleyhem şalom" karşılığını vermekte ve ikisi bombalanmakta olan Orta Doğu semalarında tokalaşmaktadır. İslam peygamberi Muhammed ve İbrani peygamber Musa'nın tasvir edildiğini düşünen birçok vatandaş, özellikle Muhammed'in tasvirine sosyal medya üzerinden tepki gösterdi. Vatandaşların bir kısmı, tepkilerini açıkça ifade etmek amacıyla daha sonra derginin Beyoğlu'ndaki merkez binası önünde toplandı.[1] Sosyal medyadan tepki gösteren vatandaşların yanı sıra, İBDA-C gençliği gibi bazı İslamcı, köktendinci gruplar da protestolara katıldı.[2] İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı da Türk Ceza Kanunu'nun 216. maddesi uyarınca "dinî değerleri alenen aşağılama" suçundan adli soruşturma başlatmış ve derginin eser sahibi ile genel yayın yönetmeni ve sorumlu yazı işleri müdürü olmak üzere dört kişi hakkında gözaltı kararı vermiştir.[3][4] Derginin web sitesine erişim resmî makamlarca engellenmiştir.[5]
Protestoların başlangıcında bölgedeki biri protestoculara bira atarak tepki göstermiş; bunun sonucunda bir polis yaralanmış, protestocu kalabalık ise nefret söylemleriyle şiddet çağrısında bulunarak toplumun seküler ve sekülarist çevrelerini hedef gösteren provokatif eylemlerde bulunmuştur.[6][7]
Ilımlı ve sekülarist politik çevrelerce de karikatür kınanmıştır.[8][9] Dergi, karikatürde Muhammed'in çizildiği iddiasını reddetmiştir.[10] Karikatürde sanılanın aksine Muhammed ve Musa'nın çizilmediği, peygamber adı taşıyan insanların trajik ölümünün temsil edildiği yorumunda bulunulmuştur.[11]
Saldırının ardından Sol Parti, X'ten "Gerici güçler tarafından "yakalım" ve "ölüm" çağrıları eşliğinde gerçekleştirilen saldırılara karşı Leman Dergisi'nin yanındayız. Memleketimizi gerici karanlığa asla teslim etmeyeceğiz." açıklamasını yaptı.[12] Halkevleri "Leman’a yönelik gerici faşist saldırı, tüm muhalefeti hedef alan bir provokasyondur. Sinmeyeceğiz, susmayacağız, meydanı boş bırakmayacağız!" açıklamasını yaptı.[13]
Olayın ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaptığı açıklamada, "Milletin değerlerinden yoksun, edep, adap bilmez ahlaksızların Resûl-i Ekrem Efendimize yaptığı hürmetsizlik kabul edilemez. Mizah kisvesiyle yapılan açık bir kışkırtmadır, alçakça bir provokasyondur" ifadelerini kullandı.[14]
LeMan Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]
Derginin Beyoğlu'ndaki ofis binasının alt katları "LeMan Kültür Merkezi" olarak düzenlendi. Dekorasyonuyla LeMan'ın karikatür dünyasını yansıtan ve Cem Yılmaz'ın ilk gösterisini gerçekleştirerek komedyen olarak adını duyurduğu bu mekân, LeMan dergisi ürünlerinin satıldığı bir dükkân ile sergi alanları barındırmakta, konserler, söyleşiler, stand-up gösterileri yapılabilen bir kafe-bar olarak hâlen hizmet vermektedir. Son yıllarda başka pek çok şehirde şubeleri açılan LeMan Kültür, bir kafeler zincirine dönüşmüş durumdadır.
LeMan grubu dergileri
[değiştir | kaynağı değiştir](LeMan dergi grubundan çıkan bu dergilerin bazıları kapanmış, bazıları hâlen yayın hayatını sürdürmektedir)
- L-Manyak
- Öküz
- Atom
- Git
- Yeni Harman
- Red
- O-Haa
- Kaçak Yayın
- Bayan Yanı
Yazar ve çizerleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Güneri İçoğlu
- Kaan Ertem
- Bahadır Baruter
- Can Barslan
- Selçuk Erdem
- Erdil Yaşaroğlu
- Cem Yılmaz
- Behiç Pek
- Tuncay Akgün
- Kemal Aratan
- Atilla Atalay
- Ahmet Yılmaz
- Suat Özkan
- Mehmet Çağçağ
- Bahadır Boysal
- Gökhan Dabak
- Metin Fidan
- Sefer Selvi
- Feyhan Güver
- Ramize Erer
- Betül Yılmaz
- Nihat Genç
- Mesud Ata
- Erhan Candan
- Felat Delibalta
- İpek Özsüslü
- Mahmut Tibet
- Zehra Ömeroğlu
- Utku Can Akyol
- Barış Yavaş
- Ozan Süslü
- Cem Güventürk
- Doğan Pehlevan
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Leman dergisinden büyük saygısızlık! Çizere gözaltı, sayıya toplatma kararı". karar.com. 6 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ "Şeriatçı saldırıya müdahale yok, protestoya yasak var: Beyoğlu'nda 1 Temmuz için tüm eylemlere yasak". Evrensel. 1 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2025.
- ^ "Leman Dergisi hakkında soruşturma!". Halk TV. 30 Haziran 2025. 30 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2025.
- ^ "Leman'dan alçak skandal! Peygamberimiz Hz. Muhammed'e hakarete Sözcü Çelik'ten A Haber'de tepki | O karikatürist gözaltında". A Haber. 30 Haziran 2025. 30 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2025.
- ^ "Leman dergisinin internet sitesi ve X hesabı hakkında erişim engeli kararı". BirGün. 1 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2025.
- ^ "Leman Dergisi önünde toplanan kalabalık: "Kemalist köpekler hesap verecek."". X. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2025.
- ^ "Leman'ın provokatörleri attıkları bira bardağıyla polisi yaraladı | Politika Haberleri". Yeni Şafak. 1 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2025.
- ^ "Mansur Yavaş ve Ekrem İmamoğlu'ndan Leman'da Yayınlanan Karikatür Hakkında Açıklama". Onedio. 1 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2025.
- ^ "CHP'li Köksal, LeMan karikatürünü kınadı". Diken. 1 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2025.
- ^ "Leman dergisinde Muhammed Peygamber karikatürü gerekçesiyle gözaltılar, protestoculardan 'Yaşasın şeriat' sloganları". BBC Türkçe. 1 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2025.
- ^ "LeMan, Özgür Özel'i övdü: Bu kadar hakkaniyetli bir konuşma olur". Diken. 4 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2025.
- ^ "sol parti x". 6 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Halkevleri: "Leman'a yönelik gerici faşist saldırı tüm muhalefeti hedef alan bir provokasyondur; sinmeyeceğiz, susmayacağız!"". sendika.org. 6 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2025.
- ^ "Leman dergisinde Muhammed Peygamber karikatürü gerekçesiyle gözaltılar, protestoculardan 'Yaşasın şeriat' sloganları". bbc.com. 1 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
