Lisan Mektebi
Lisan Mektebi, Osmanlı Devleti’nde devlet memurlarının yabancı dil öğrenmeleri için 19. yüzyılda İstanbul'da hizmet vermiş bir okuldur.[1]
Okul için Cağaloğlu'nda II. Abdülhamit Han devrinde yaptırılan binada Cağaloğlu Hüsamettin Yivlik Geleneksel Türk El Sanatları Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi eğitim faaliyetine devam etmektedir..
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tercüme Odası’nın Osmanlı Devleti’nin idari teşkilatında yabancı dil öğretilen bir okul olma misyonunu yitirmesiyle dil bilen memur yetiştirmek üzere Lisan Mektebi açıldı ancak kısa aralıklarla birkaç defa kapatılıp yeniden açılan bir kurum oldu. İlk açılışı 1866, bir daha açılmamak üzere kapanışı 1892’dedir.
Birinci açılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Maarif Umumiye Nazırı Kemal Efendi’nin 3 Mart 1866 tarihli tezkeresi üzerine ilk Lisan Mektebi, "Mahrec-i Aklâm Mektebi" (memur yetiştirme amaçlı bir meslek okulu) içinde açıldı.[2] Başlangıçta Fransızca öğrenimi için açılan okulun programına 1867’de Rumca ve Bulgarca dersi eklendi.
İkinci açılış
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk açılıştan bir süre sonra kapatılan okul; Sadrazam Ahmed Arifi Paşa’nın 24 Mart 1879 tarihli tezkeresi üzerine yeniden açıldı.[2] Padişah II. Abdülhamit, ders programında Fransızca ile birlikte Arapça’yı da zorunlu tutmak kaydıyla okulun açılığını onayladı.Dört yıllık okulda Fransızca ve Arapça’nın yanı sıra Rumca ve Ermenice öğrenmek de zorunlu idi. Okulun mezunları yabancı dil bilgisi gerektiren memuriyetlerde görevlendirilmekteydi.
Üçüncü açılış
[değiştir | kaynağı değiştir]1883 yılında Lisan Mektebi yeniden açıldı. Genç memurların bu okula gitmeye teşvik edilmeleri sonucu 1885’te birinci sınıfa 160 öğrenci kaydoldu.[2] Okul için Cağaloğlu’nda bir bina yaptırıldı.
Mektebin kapatılması
[değiştir | kaynağı değiştir]Lisan Mektebi’nin bir daha açılmamak üzere kapanması Ağustos 1892’de Hariciye Nazırı Mehmet Sait Paşa ve Sadrazam Cevat Paşa’ların ortak bir tezkeresinin aynı gün onaylanması ile oldu.Kapatılan okulun yerine "Mekteb-i Ali-i Diplomasi" adıyla başka bir okulun açılmasına karar verilmişti. Fakat böyle bir okul açılmadı.
Okul binası
[değiştir | kaynağı değiştir]Cağaoloğlu'ndaki okul binası çeşitli tarihlerde Hukuk Mektebi, Darülfünun Fizik-Kimya laboratuvarı, Dar-ül Muallim (1909-1921), Sanayi Nefise Mekteb-i Ali'si (1922-1925) olarak hizmet verdi. Sanayi-Nefise Mekteb-i Alisi olduğu dönemde İbrahim Çallı burada öğretim üyesi idi. Mahmut Cüda ve Elif Naci bu okulda öğrenci olmuştu.[3]
Bina, 1929-1930 öğretim yılında o zamanki adıyla İstanbul Kız Ortaokulu'na devredi. 1940 yılında Müstakil Cağaloğlu Akşam Kız Sanat Okulu olarak kullanıldı, 1981 yılında o zamanki adıyla Cağaloğlu Kız Meslek Lisesi olan okul ile aynı yönetim altında birleştirildi.[3] 1994-1995 öğretim yılında "Cağaloğlu Anadolu Moda Tasarımı Meslek Lisesi ve Moda Sanat Eğitimi Merkezi" adını aldı. Geçmişte bu binada öğrenim görmüş sanatçıları anmak üzere 1997 yılında "Elif Naci Atölyesi", 2000 yılında "Mahmut Cüda Atölyesi" açıldı.[3]
2019-2020 eğitim-öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı arasında imzalanan protokol kapsamında Cağaloğlu Geleneksel Türk Sanatları Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ismini aldı. Okul, Cağaloğlu Hüsamettin Yivlik Geleneksel Türk El Sanatları Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi adıyla eğitime devam eder.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 13 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2011.
- ^ a b c "Sezai Balcı, Osmanlı Devleti'nde Modernlesme Girisimlerine Bir Örnek: Lisan Mektebi, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 27, Sayı 44, 2008" (PDF). 13 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2011.
- ^ a b c "Tarihçe". cgtsmtal.meb.k12.tr. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2025.
- ^ "Cağaloğlu Hüsamettin Yivlik Geleneksel Türk Sanatları Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi". cgtsmtal.meb.k12.tr. 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2025.
.svg)
| Otorite kontrolü |
|
|---|
