Lythronax
 | Bu maddenin daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için tartışma sayfasına bakınız. (Aralık 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Lythronax | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 İskelet rekonstrüksiyonu | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||||
| †Lythronax argestes Loewen vd., 2013 | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||
Lythronax, Geç Kretase döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış, tyrannosauridae familyasından bir teropod dinozor cinsidir.[2] Tip ve tek türü 2013'te tanımpanan Lythronax argestes'tir[1]
Kökenbilim
[değiştir | kaynağı değiştir]Cins adı olan Lythronax, büyük dişleri ve etobur yaşam biçimi atıfta bulunularak "kan kralı" olarak çevrilebilir. Tür adı olan argestes ise, ozan Homeros'un güneybatı coğrafi konumuna atıfta bulunan güneybatı rüzgarından gelir.[3]
Keşif ve tanımlama
[değiştir | kaynağı değiştir]
Lythronax'ın bilinen tek örneğinin (UMNH VP 20200) taşılları 2009 yılında Scott Richardson tarafından Utah'da keşfedildi.[3] Dinozorun çıkarıldığı kayaların yaşı geç Kretase dönemine (Kampaniyen) tarihlenir – yaklaşık 80 milyon yıl öncesi. Lythronax iskeletinin büyük bir kısmı bilinmemektedir; kafatasının büyük oranda korunmuştur, ancak onun dışında pek iyi korunmuş kalıntısı bulunmamaktadır.[1]
Açıklama
[değiştir | kaynağı değiştir]
Holotipin kafatasının bir metre uzunluğunda, baştan kuyruğa toplam 7 ila 8 metre uzunluğunda ve yaklaşık 2,5 ton ağırlığında olduğu tahmin edilir. Bu da onu zamanının en büyük kara etoburlarından biri yapar.[1][4]
Lythronax, Gorgosaurus ve Daspletosaurus gibi kuzeyde bulunan daha sonraki tyrannosaurid dinozorlarına özgü dar, aerodinamik bir kafatasına sahip olmak yerine, Tyrannosaurus ile arkaya doğru genişleyen bir kafatası paylaştı. Bu, etoburlara güçlü çene kasları için ekstra alan sağlar ve ayrıca gözlerini iki gözle görüşe (binoküler) izin verecek kadar yanlara yerleştirme avantajına sahiptir.[4]
Tanımlayıcı yazarlar Lythronax'ı Tyrannosaurus'un atası olarak kabul etmez. Çalışmanın ortak yazarı ve NHMU paleontoloji sorumlusu Randall Irmis'in dinozorla ilgili bir basın toplantısındaki yorumlaması, Lythronax Tyrannosaurus için bir atadan çok “büyük bir amcaydı" şeklindeydi.[4]
Tanımlayıcılardan Loewen bir gazeteye "Tyrannosaurus'un atası aynı zamanda Lythronax'ın da atası, yani bu iki yırtıcı, daha da eski bir ortak atadan ayrılan yakın soyları temsil ediyor" dedi. Lythronax, ünlü Tyrannosauridae familyasının ilk örneklerindedi, ancak Tyrannosaurus gibi gelişmiş tyrannosauridlere çok benzerdi. Bu, aynı dönem aralığında daha da fazla tyrannosauridin bulunmayı beklediğini gösterir.[4]
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Filojeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Loewen vd. 2013 tarafından oluşturulmuş Tyrannosauridae kladogramı.[5]
| Tyrannosauridae |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Lythronax ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Vikitür'de Lythronax ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Hone, Dave (6 Kasım 2013). "Lythronax: a new tyrant and the spread of the tyrannosaurs". the Guardian (İngilizce). 7 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.
- ^ "Fossilworks: Lythronax argestes". fossilworks.org. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.
- ^ a b "Gore King of the Southwest: Lythronax argestes". Natural History Museum of Utah (İngilizce). 8 Kasım 2013. 24 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.
- ^ a b c d Riley Black (6 Kasım 2013). "All Hail the "Gore King"". Science (İngilizce). 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022.
- ^ Loewen, M.A.; Irmis, R.B.; Sertich, J.J.W.; Currie, P. J.; Sampson, S. D. (2013). Evans, David C (Ed.). "Tyrant Dinosaur Evolution Tracks the Rise and Fall of Late Cretaceous Oceans". PLoS ONE. 8 (11). ss. e79420. Bibcode:2013PLoSO...879420L. doi:10.1371/journal.pone.0079420. PMC 3819173
. PMID 24223179.
