Merkel hücresi
Merkel hücreleri, aynı zamanda Merkel-Ranvier hücreleri ya da taktil epitel hücreleri omurgalıların derilerinde bulunan ve hafif temas hissi için gerekli, oval biçimli mekanoreseptörlerdir. İnsanların parmak uçları gibi oldukça hassas deride yoğun olarak bulunurlar ve somatosensoriyel getirici sinirlerle sinaptik bağlantı kurarlar.[1] Yaygın olmasa da bu hücreler habis hâle dönüşerek agresif ve tedavisi zor bir deri kanseri türü olan Merkel hücre karsinoması oluşturabilirler.[2][3]
Her ne kadar nöral krista kökenli[4] oldukları kaydedilmiş olsa da son zamanlarda memeliler üzerinde yapılmış olan deneyler aslında epitel kökenli olduklarını göstermiştir.[5]
Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Merkel hücreleri tüm omurgalıların derisinde ve mukozanın bazı kısımlarında bulunur. Memeli derisinde epidermisin bazal tabakasında yaklaşık 10 μm çapında hücreler olarak görülürler. Ayrıca ayak tabanı yüzeyinde rete uzantıları olarak adlandırılan epidermis uzantılarında da bulunurlar.[6] Genellikle duyusal sinir uçları ile ilişkilendirilir ve Merkel sinir ucu olarak adlandırılırlar. Yavaş uyum gösteren (SA1) somatosensöryel sinir lifleriyle ilişkilidirler. Alçak titreşimlere (5–15 Hz) ve şekil ya da kenar gibi derin statik temaslara tepki gösterirler. Küçük algılama alanları nedeniyle daha çok parmak uçları gibi bölgelerde bulunurlar ve üzerleri kaplı olmadığı için uzun süren basınçlara tepki verirler.
Gelişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Merkel hücrelerinin kökeni yirmi yılı aşkın süredir tartışılmaktadır. Kuşlar üzerinde yapılan deri nakli deneyleri nöral krista kökenli olduklarını ima etse de memeliler üzerinde yapılan deneyler epidermis kökenli olduğunu ortaya koymaktadır.[7][8]
İşlevi
[değiştir | kaynağı değiştir]Alman gövdebilimci Friedrich Sigmund Merkel bu hücrelerden Tastzellen ya da "dokunma hücreleri" olarak söz etmiştir ancak bu önerilen işlevlerini kanıtlamak çok zor olduğundan tartışmalı olmuştur. Ancak son zamanlarda gen nakavtı fareler üzerinde yapılan deneylerde getirici sinirlerin hassas uzamsal detayları çözebilmesi için kullandığı kodlamalarda Merkel hücrelerinin elzem olduğu gösterilmiştir.[9] Merkel hücreleri yoğun çekirdek granülleri içerdikleri için bazem APUD hücresi olarak da görülürler dolayısıyla da nöroendokrinal işlevleri olabilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Mescher, Anthony L (2016). Junqueira's Basic Histology. McGraw-Hill Education. ISBN 978-0-07-184270-9.
- ^ Rotondo, JC; Bononi, I.; Puozzo, A.; Govoni, M.; Foschi, V.; Lanza, G.; Gafà, R; Gaboriaud, P.; Touzé, FA.; Selvatici, R.; Martini, F; Tognon, M. (2017). "Merkel Cell Carcinomas Arising in Autoimmune Disease Affected Patients Treated with Biologic Drugs, Including Anti-TNF". Clin Cancer Res. 23 (14). ss. 3929-3934. doi:10.1158/1078-0432.CCR-16-2899. PMID 28174236.
- ^ Munde, Prashant (17 Ocak 2014). "Pathophysiology of merkel cell". Journal of Oral and Maxillofacial Pathology. 17 (3). ss. 408-412. doi:10.4103/0973-029x.125208. PMC 3927344
. PMID 24574661.
- ^ Baumann; Halata, Zdenek; Moll, I. (2003). The Merkel cell: structure-development-function- cancerogenesis. Springer. ss. 99-. ISBN 978-3-540-00374-8. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010.
- ^ Morrison, Kristin; Miesegaes, George R.; Lumpkin, Ellen A.; Maricich, Stephen M. (2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Developmental Biology. Cilt 336. ss. 76-83. doi:10.1016/j.ydbio.2009.09.032. PMC 2783667 . PMID 19782676.
- ^ Halata, Z; Grim, M; Bauman, KI (2003). "Friedrich Sigmund Merkel and his "Merkel cell", morphology, development, and physiology: review and new results". The Anatomical Record Part A: Discoveries in Molecular, Cellular, and Evolutionary Biology. Cilt 271. ss. 225-39. doi:10.1002/ar.a.10029. PMID 12552639. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi2 Mart 2020.
- ^ Morrison, KM; Miesegaes, GR; Lumpkin, EA; Maricich, SM. (25 Eylül 2009). "Mammalian Merkel cells are descended from the epidermal lineage". Dev Biol. 336 (1). ss. 76-83. doi:10.1016/j.ydbio.2009.09.032. PMC 2783667 . PMID 19782676.
- ^ Van Keymeulen, A.; Mascre, G.; Youseff, KK; Harel, I.; Michaux, C.; De Geest, N; Szpalski, C; Achouri, Y.; Bloch, W.; Hassan, BA; Blanpain, C. (2009). "Epidermal progenitors give rise to Merkel cells during embryonic development and adult homeostasis" (PDF). J Cell Biol. Cilt 187. ss. 91-100. doi:10.1083/jcb.200907080. PMC 2762088 . PMID 19786578. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)2 Mart 2020.
- ^ Maricich, SM; Wellnitz, SA; Nelson, AM; Lesniak, DR; Gerling, GJ; Lumpkin, EA; Zoghbi, HY (2009). "Merkel Cells are Essential for Light Touch Responses". Science. 324 (5934). ss. 1580-82. doi:10.1126/science.1172890. PMC 2743005 . PMID 19541997.
