Sinaps
Sinaps[1], nöronların (sinir hücrelerinin) diğer nöronlara ya da kas veya salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesine olanak tanıyan özelleşmiş bağlantı noktaları. Bir motor nöron ile kas hücresi arasındaki kimyasal sinaps, aynı zamanda neuromuscular junction nöromusküler bağlantı olarak adlandırılır.
Kimyasal sinapslar sayesinde merkezi sinir sistemindeki nöronlar birbirleriyle nöral devreleri içeren bir sinir ağı oluşturabilirler. Bundan dolayı, algılama ve düşünme gibi zihinsel işlevlere temel teşkil eden biyolojik kompütasyonda sinapslar temel bir rol üstlenmektedirler. Ayrıca sinir sisteminin vücudun diğer organlarıyla iletişim kurması da sinapsların varlığına bağlıdır.
İnsan beyninde muazzam sayıda kimyasal sinaps bulunur. Küçük çocuklar 1016(10.000 trilyon) sinapsa sahipken, bu rakam yaş artışıyla ters orantılı olarak azalır ve yetişkinlerde stabilize olur. Bir yetişkinin sahip olduğu sinaps sayısı tahmini olarak 1015 ile 5x1015 (1.000 den 5.000 trilyona kadar) arasındadır.
Sinaps sayısının zamanla düşmesi bir kayıp olarak düşünülmemelidir. Bu, elektronikteki ROM programlamaya benzetilebilir. Bu cihazlar fabrikadan bütün cell'leri birbirine bağlı gelir ve cihazın secilen bazı hücreleri arasındaki bağlantıların bilinçli olarak koparılması yoluyla programlanır. Bu anlamda insan gelişimi sırasında bazı sinir hücreleri arasındaki sinapslar koparılarak beyin gelişir, programlanır.
Sinaps terimi, Sir Charles Scott Sherrington ve meslektaşları tarafından Yunanca "syn-" (beraber, birlikte) ve "haptein" (kucaklaşma) kelimeleri birleştirilerek türetilmiştir. Kimyasal sinapslar[2], var olan yegane biyolojik sinaps türü değildir, elektrik sinapslar[3][4] ve immunolojik sinapslar da mevcuttur. Yine de yaygın kullanımıyla sinaps denildiğinde, çoğunlukla kimyasal sinaps ima edilmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Foster, Michael; Sherrington, Charles Scott; University College, London Library Services (1897). A textbook of physiology. With C.S. Sherrington. Part 3. The central nervous system [electronic resource]. University College London (UCL) UCL Library Services. London : Macmillan.
- ^ "Chemical Reviews on Wikipedia | Depth-First". depth-first.com. 5 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2025.
- ^ Connors, Barry W.; Long, Michael A. (21 Temmuz 2004). "ELECTRICAL SYNAPSES IN THE MAMMALIAN BRAIN". Annual Review of Neuroscience (İngilizce). 27 (Volume 27, 2004): 393-418. doi:10.1146/annurev.neuro.26.041002.131128. ISSN 0147-006X.
- ^ Bennett, M. V. L. (1966). "Physiology of Electrotonic Junctions". Annals of the New York Academy of Sciences (İngilizce). 137 (2): 509-539. doi:10.1111/j.1749-6632.1966.tb50178.x. ISSN 1749-6632. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi24 Nisan 2025.
 | Bilim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |