Metin Deniz
Metin Deniz (29 Haziran 1940 İstanbul) Uygulamalarında değişik malzemeler kullanan Türk sahne tasarımcısı, yönetmen.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]İstanbul'da 1940 yılında doğdu. Haydarpaşa Lisesi'ni bitirdi. 1957'de Güzel Sanatlar Akademisi (şimdi Mimar Sinan Üniversitesi) Resim Bölümü'ne girdi, 1965'te mezun oldu. Halil Dikmen, Cevat Dereli ve Zühtü Müridoğlu'nun atölyelerinde eğitim gördü. 1961'de İstanbul Şehir Operası'nda dekoratör yardımcısı oldu. 1962'de İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda Zihni Küçümen'in yönettiği Orhan Kemal'in yazdığı İspinozlar oyununda ilk dekor çalışmasını yaptı. Muhsin Ertuğrul'un destekleri ile oluşturulan Şehir Tiyatrosu'na bağlı Deneme Sahnesi'nin 1974'teki kurulma sürecine katıldı. Beklan Algan'la birlikte alışılmış sahne anlayışını değiştirerek bu tiyatroda seyirci ile oyuncu arasındaki ilişkinin daha güçlü olacağı bir mekân tasarlamaya çalıştı.[1]
Metin Deniz, son yıllarda çalışmalarını tiyatro sahne ve salon iç tasarımları ile müze tefriş ve tasarımlarına yönlendirdi. (Caddebostan Kültür Merkezi, İzmir Sanat, Kültür Park Arkeoloji Müzesi Projesi, Kent Arşivi Müzesi, Fulya Sanat Konser Salonu, Mustafa Kemal Kültür Merkezi vb.) Kadıköy'de Süreyya Operası'nın sahne ve salon iç tasarımını, Mardin Sakıp Sabancı Kent Müzesi'nin tasarım ve uygulamasını yaptı.
Sanatı
[değiştir | kaynağı değiştir]| “ | Tiyatroda sahne tasarımcısı, kostümcü, yönetmen gibi aşırı uzmanlaşmaya karşıyım. Tiyatro tek ve bütün bir iştir. Tiyatroyu oluşturan çeşitli öğeleri birbirinden ayıramazsınız. Biri diğerinin süsü ya da tamamlayıcısı değil, hepsi bir bütünün parçalarıdır. —Metin Deniz | ” |
Deniz'e göre dekor; bir bütün olan tiyatro sanatını oluşturan çeşitli öğelerden biridir ve bu bütünlüğü sağlayabilmek için yöneticiden müzikçiye, oyuncudan dekorcuya kadar bu öğeleri gerçekleştiren herkesin ortak bir çalışma yürütmesi, yani tiyatroyu ortaklaşa yaratması gerekir. Bu görüşten yola çıkarak gerçekleştirdiği çalışmalarında Deniz'in çok çeşitli malzemeler kullanarak farklı etkiler uyandırmayı hedeflediği izlenir. Örneğin Dostlar Tiyatrosu için hazırladığı Sabotaj Oyunu için eski gramofon plaklarını ısıtarak masklar yapmış, yine aynı topluluğun bir maden ocağındaki olayları konu alan Alpagut Olayı oyununda da dekoru, tüm sahneyi kömürle kaplayarak oluştudu. Bahar Noktası'nda ip ve bez parçalarını kullanarak sahneyi tasarladı.[2]
Metin Deniz tiyatro, opera ve bale sahneleri için yaklaşık 200 dekor çalışması gerçekleştirdi, 1982'de Güzel Sanatlar Akademisi Osman Hamdi Salonlarında, bütün bu çalışmalarının bir araya toplandığı ve İki Kalas Bir Heves adını verdiği bir toplu sergi açtı. Başta Fransa olmak üzere İsviçre ve İngiltere'de konuk sanatçı olarak çalışmalarını sürdürdü ve çeşitli filmlerde sanat danışmanlığı ve reji asistanlığı da yaptı. Mehmet Ulusoy, Kuzgun Acar, Ayşe Emel Mesci, Louise Menase, Işıl Kasapoğlu ile birlikte yurtdışında tiyatro etkinlikleri yaptı.[3]
Sahne tasarımını yaptığı oyunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- İspinozlar - Orhan Kemal (1962)
- Teneke - Yaşar Kemal (1965-1966)
- Yolcu - Nazım Hikmet (1966)
- Palto - Nikolay Vasilyeviç Gogol (1966-1967)
- Kurban - Güngör Dilmen (1966-1967)
- İttihat ve Terakki - Güngör Dilmen (1969)
- Durdurun Dünyayı İnecek Var - Anthony Newley / Leslie Bricusse (1970)
- Rosenbergler Ölmemeli - Alain Decoux (1970)
- Sabotaj Oyunu - Macit Koper (1970)
- Nekrasof - Jean Paul Sartre (1970-1971)
- Zemberek - Başar Sabuncu (1971)
- Alpagut Olayı - Haşmet Zeybek (1974)
- Kafkas Tebeşir Dairesi - Bertolt Brecht (1974)
- Galileo Galilei - Bertolt Brecht (1975)
- Bencilliğin Buzlu Sularında - Mayakovski (1976)
- Cesaret Ana ve Çocukları - Bertolt Brecht (1978)
- Marat/Sade - Peter Weiss (1978)
- Macbeth - Shakespeare (1977-1979)
- 1001 Gece Masalları - Richard Soudee (1980)
- Bahar Noktası - Shakespeare (1980)
- İnsan… İnsan… - Duygu Aykal (1981)
- Kabare - Christopher Isherwood (1983-1984)
- Binboğalar Efsanesi - Yaşar Kemal (1984)
- Grimmoire de Grimm - Richard Soudee (1986)
- Nasreddin ile Zeynep - Gilbert Mussy (1986)
Yönetmenliğini yaptığı oyunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Büyü - Michel de Ghelderode (1967)
- Galilei’nin Yaşamı - Bertolt Brecht (1975)
- Bizler.. Bizler.. - Umur Bugay (1978)
- Sanat Uzun Hayat Kısa - J. Aden (1985)
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1981: Sanat Kurumu - En İyi Dekor, "Hikâye-i Mahmut Bedrettin" adlı oyunun dekor çalışmasıyla
- 1986: Sanat Kurumu - En İyi Dekor-Giysi, "Gazete-Gazete" adlı oyunların dekor-giysi tasarımıyla
- 2019: İKSV Tiyatro Onur Ödülü
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Metin Deniz". Tiyatro Online. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021.
- ^ "Metin Deniz". İKSV Tiyatro. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2021.
- ^ Koldaş, Nihal G. (2003). Metin Deniz Tiyatroda Mekan ve İnsan. İstanbul: MayaKitap Sanat Yayınları. ISBN 975-92190-0-X.