Molla Mehmet Karayılan

Bu madde bir direnşçi hakkındadır. Diğer kullanımlar için Karayılan (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Molla Mehmet Karayılan
Doğum	Mehmet 1888 Elifler, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	24 Mayıs 1920 (32 yaşında) Antep, Osmanlı İmparatorluğu
Anıtlar	Karayılan Anıtı
Tanınma nedeni	Antep Savunmasındaki Rolü
Hareket	Karabıyıklı Baskını

Molla Mehmet Karayılan ya da sadece Karayılan (1888 - 24 Mayıs 1920), Antep Kuşatması'nda savaşmış bir direnişçidir.

Esasen köylü olan Karayılan, Kurtuluş Savaşı'nda 1888'de Besni'de savaştı ve Nisan 1920'de Fransız kuvvetlerinin Antep-Maraş ve çevresini işgal etmeye başlamasından sonra Antep'i (günümüzde Gaziantep) savunmaya geçti. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Güney Anadolu’daki Kuvâ-yi Milliye örgütünde görev aldı. 20 Ocak 1920'de Karabıyıklı’da düzenlediği baskın sırasında, Fransız işgal birliklerine önemli kayıplar verdirterek Antep'in işgalden kurtarılmasında büyük katkısı oldu. Ayrıca Şamlı Kel Ahmet çetesinin ortadan kaldırılmasını sağladı. 24 Mayıs 1920’de Antep'te Samsaktepe (Sarımsaktepe) saldırısı sırasında öldü.

Yaşamı ve Eğitimi

Molla Mehmet, 1888 yılında o dönem Maraş-Pazarcık'a bağlı olan Höcüklü köyü, Kürt Elif (ya da Elifler) mezrasında doğmuştur. Nüfusu Besni'ye kayıtlıdır. Malatya'dan Pazarcık ve İslahiye'ye kadar uzanan bölgede yaşayan Atmalı aşiretinin Kabalar oymağından gelmektedir. Ailesi, hayvan sürüleri bulunan ve bölgeye göre varlıklı sayılan köylü bir ailedir. Babası 1904 yılında Ermeni eşkıyaları tarafından obalarına yapılan bir baskın sırasında hayatını kaybetmiştir.

Malatya Akçadağ ilçesi Söğütlü köyü imamından Kur'an dersleri almıştır. Köyünde imamlık yapması ve namaz kıldırması sebebiyle halk arasında 'Molla' lakabıyla anılmıştır. 'Karayılan' lakabının ise, babasına iyi dövüşmesi sebebiyle verilen "Karayılan gibi kayıp gidiyor" ifadesinden miras kaldığı belirtilmektedir.

Askerlik Kariyeri

Birinci Dünya Savaşı

Karayılan, I. Dünya Savaşı'nda Rus cephesinde görev almış, burada çeşitli yararlılıklar göstererek çavuşluğa terfi etmiştir. Bu savaş sırasında ayağından yaralanmış ve Malatya Hastanesi'nde tedavi gördükten sonra köyüne dönmüştür.

Bozo Çetesiyle Mücadelesi

Savaştan döndükten sonra hükümet kuvvetleriyle işbirliği yaparak bölgede halka zulmeden ve asker kaçaklarından oluşan Bozan (Bozo) kardeşler çetesinin takibine katılmıştır. Çevreye korku salan bu çetenin ortadan kaldırılmasında aktif rol oynamıştır. Malatya İkinci İnzibat Kumandanı Ahmet Adil Bey, Karayılan'a gizlice mektup göndererek onun yurtsever olduğunu belirtmiş ve işbirliği teklif etmiştir. Yapılan çatışmalar sonucunda Karayılan ve çetesi, Bozo Çetesi'ni Ölbek Dağı'nda kuşatmış, çatışmada çete üyelerinden kayıplar yaşanmıştır. Son çatışmada öldürülen Bozan ve kardeşi Seydo'nun başları Pazarcık'a gönderilmiştir. Bu başarısından dolayı kendisine madalya ve yirmi altın lira ödül verilmiştir.

Kurtuluş Savaşı ve Gaziantep Savunması

Fransız işgal güçlerinin Kilis'ten Antep'e ilerlediği haberi üzerine Karayılan, kendi aşiretinden 82 gönüllü akrabasını bir çete olarak toplamış, 1600 baş hayvanını satarak hiçbir yerden yardım almadan çetesinin silah ve cephane ihtiyacını karşılamıştır.

• Karabıyıklı Baskını: Çetesiyle birlikte Karabıyıklı köyünde pusu kurmuş (20 Ocak 1920), Maraş'a giden Fransız kuvvetlerine büyük kayıplar verdirerek 50 kadar askeri esir almıştır. Bu baskın, onun adını Antep ve Türkiye genelinde duyurmuştur.
• Antep'e Girişi: Heyet-i Merkeziye tarafından görevlendirilmek üzere davet edilmiş, Dülük köyüne gelmiştir. Burada eşkıya Şamlı Kel Ahmet'i ortadan kaldırmıştır. 82 kişilik çetesiyle birlikte Dülük köyünden şehri kuşatan Fransız çemberini yararak Antep'e girmiş ve Karagöz Camii'ni karargâh olarak kullanmıştır. Çete üyelerinin sayısı daha sonra 150'ye ulaşmış, ayrıca Antep cezaevinin kapılarını açtırarak hükümlüleri de silahlandırıp çetesine katmıştır.
• Cephe Savaşları: Elmalı, Birinci ve İkinci Ağcakoyunlu, İkizkuyu, Nizip yolu, Mağarabaşı ve Kurbanbaba savaşları gibi birçok cephede aktif olarak savaşmıştır. İkizkuyu cephesinde Fransız komutan Norman'ı yaralamış ve Norman'ın eşi Karayılan'a esir düşmüştür.

Şehadeti

Molla Mehmet Karayılan, 24 Mayıs 1920 sabahı, Sarımsak Tepe (Şıhın Dağı) mevkiinde gerçekleşen zorlu bir çatışma sırasında mevzi değiştirmek için ayağa kalktığı anda talihsiz bir kurşunla göğsünden vurularak şehit olmuştur. O gün Karayılan ile birlikte 19 arkadaşı daha şehit düşmüştür.

Mirası

Karayılan'ın adı, Kurtuluş Savaşı'nın simge isimlerinden biri olmuş; halk türkülerine ve edebiyatımıza konu olmuştur. Ünlü şair Nâzım Hikmet, "Kuvâyi Milliye Destanı" adlı eserinde ona bir bölüm ayırmıştır.

Gaziantep halkı, onun ölümünün ardından, Kurtuluş Savaşı'ndaki fedakârlığını ve kahramanlığını anlatan bir ağıt yakmıştır. Bu ağıtın bazı dizeleri şöyledir:

Karayılan der ki gelin oturak Kilis yollarından kelle getirek Fransız adını bütün batırak Vurun Antepliler namus günüdür Vurun çetelerim namus günüdür

Atına binmiş de elinde dizgin Girdiği cephede hiç olmaz bozgun Çeteler içinde Yılanım azgın Vurun Antepliler namus günüdür Vurun çetelerim namus günüdür.

Ailesi Hakkındaki Bilgiler

Karayılan'ın kızı Selvi Sevimli'nin 2007 yılında verdiği röportaja göre, Karayılan "çoban" veya "ırgat" değil, Kabalar aşireti reisidir. Babasının Antep'e düşman girdiğini duyunca bütün malını satarak silah almasının, ailesi tarafından bile yadırgandığını ancak Karayılan'ın "Ana Rus’un, Ermeni’nin yaptıklarını görseydin, şimdi sen de durmaz giderdin" diyerek cevap verdiğini aktarmıştır. Selvi Sevimli ayrıca babası Molla Mehmet'in etnik kimliğini (Kürt) de açıkça belirtmiştir.

Popüler kültürde

İzmir'in Selçuk ilçesinde bulunan mermere kazılı Karayılan Destanı anıtı.

Karayılan adı Nazım Hikmet’in “Kuvay-ı Milliye Destanı”nın birinci bölümündeki "Yıl 1918-1919 ve Karayılan Hikayesi" bölümünde geçer. Bu şiirde bahsedilen Karayılan sıradan ve korkak bir köylüdür. Bir gül fidanını kendine siper etmiş, çatışmaları izlerken yakınındaki beyaz bir taşın arkasından siyah bir yılanın kafasını kaldırdığını görür. Serseri mermilerden biri gelip yılanın kafasını uçurur. Bu olaydan korkunun ecele faydası yoktur dersini çıkaran bu köylü, saklanmak yerine savaşması gerektiğine karar verir. Bundan sonra onun Fransız işgal kuvvetlerinin üzerine karabasan gibi çöküp kahramanca savaştığını gören Antepliler ona Karayılan lakabını takarlar.

2007-2008 yılları arasında atv'de yayımlanan Karayılan adlı tarihî dram dizisi de onun hayatını anlatır.

Ruhi Su'nun bestelediği "Karayılan" türküsü de onun hayatıyla iligilidir.