Musakka

Musakka
Musakka
	Mısır usulü Yunan musakkası
Ülke(ler)	Mısır, Türkiye, Yunanistan
Bölgesi	Balkanlar, Doğu Akdeniz, Orta Doğu
Türü	Ana yemek
Servis şekli	Sıcak veya soğuk
Ana malzemeler	Patlıcan veya patates, kıyma
Çeşitleri	Çoklu

Musakka (Arapça: مسقعة musaqqaʿa; /muːˈsɑːkə/), Genellikle Orta Doğu ve Balkanlar'da yaygın olan, patlıcan veya patates bazlı bir yemektir. Kıymalı varyasyonları da dâhil olmak üzere birçok yerel ve bölgesel varyasyonları vardır.

Modern Yunan varyantı, 1920'lerde Nikolaos Tselementes tarafından yaratıldı. Birçok versiyonda koyu krema veya beşamel sos ile koyulaştırılmış süt bazlı sostan yapılmış bir üst katman vardır. Yunanistan'da yemek katmanlıdır ve tipik olarak sıcak servis edilir. Tselementes ayrıca Ortodoks oruç günleri için bir vegan çeşidi de ortaya attı. Romanya'da da et yerine mantar ya da sotelenmiş soğan ve pirinç karışımı kullanılan bir vegan versiyonu vardır.

Mısır, Türkiye ve Orta Doğu'nun geri kalanındaki versiyonları oldukça farklıdır. Mısır'da messa'aa, vegan ya da vejetaryen yapılabildiği gibi etli de yapılabilmektedir; her durumda ana malzeme kızarmış patlıcandır. Türkiye'de musakka, ince dilimlenmiş ve kızartılmış patlıcanın domates bazlı et sosunda sıcak ya da oda sıcaklığında servis edilmesinden oluşur. Suudi Arabistan'da musagga'a sıcak yenir, ancak diğer Arap ülkelerinde genellikle soğuk, ancak bazen de sıcak yenir.

Hazırlanışı

Yunanistan

Çoğu versiyon, genellikle kıyma, çoğunlukla kuzu eti ile sotelenmiş patlıcan ve domatese dayanmaktadır. Yunan versiyonunda et ve patlıcan katmanları, beşamel sos ile kaplanır ve fırınlanır.

Modern Yunan versiyonu, 1920'lerde Fransız eğitimli Yunan şef Nikolaos Tselementes tarafından oluşturuldu.^[1] Tarifinde, son pişirme için birleştirilmeden önce ayrı ayrı pişirilen üç katman vardır: zeytinyağında sotelenmiş dilimlenmiş patlıcandan oluşan bir alt katman; doğranmış veya püre haline getirilmiş domates, soğan, sarımsak ve baharatlarla (tarçın, yenibahar ve karabiber) hafifçe pişirilmiş kuzu kıymasından oluşan bir orta katman; ve beşamel sos veya tuzlu koyu kremadan oluşan bir üst katman.^[2]

Bu temel tarifin bazen üst sos olmadan, bazen de başka sebzelerle yapılan varyasyonları vardır. Bu çeşitler arasında patlıcan dilimlerine ek olarak sotelenmiş kabak dilimleri, kızartılmış patates dilimleri veya sotelenmiş mantarlar yer alabilir. Ayrıca domates sosu ve ekmek kırıntıları içeren vegan versiyonu bulunmaktadır.^[2]

Türkiye

Türk musakkası katmanlı değildir.^[3] Bunun yerine, ince dilimlenmiş patlıcan kızartılır ve yeşil biber, sarımsak ve soğan ile tatlandırılmış domates bazlı et sosu ile servis edilir. Genellikle pilav ve cacık ile yenir. Kabaklı (kabak musakka), havuçlu (havuç musakka) ve patatesli (patates musakka) çeşitleri de vardır.

Osmanlı mutfağındaki musakka çeşitleri

Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası

Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası yemek kitabında musakka tarifleri verilmiştir. Bunlar: Patates musakkası, yer elması musakkası, şalgam musakkası, domates tepsi musakkası, patlıcan sahan musakkası, kabak musakkası, tane fasulye sahan musakkası, havucun kuşhâne musakkası, kereviz musakkası, kavata musakkasıdır.

Kaynakça

Genel kaynakça

Ghillie Basan, Jonathan Basan. Classic Turkish Cooking. St. Martin's Press, 1997. ISBN 978-0-312-15617-6.

Özel kaynakça

^ Kremezi, Aglaia (13 Temmuz 2010). "'Classic' Greek Cuisine: Not So Classic". The Atlantic. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017.
^ ^a ^b Νικόλαος Τσελεμεντές, Οδηγός μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής, 1930
^ Ken Albala (2011). Food Cultures of the World Encyclopedia. ABC-CLIO. ss. 307-. ISBN 978-0-313-37626-9. 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Musakka ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Yiyecek ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[Kremezi_2010-1] Kremezi, Aglaia (13 Temmuz 2010). "'Classic' Greek Cuisine: Not So Classic". The Atlantic. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2017.

[ts-2] Νικόλαος Τσελεμεντές, Οδηγός μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής, 1930

[Albala2011-3] Ken Albala (2011). Food Cultures of the World Encyclopedia. ABC-CLIO. ss. 307-. ISBN 978-0-313-37626-9. 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.

[1]

[2]

[3]