Nükleoit

Nükleoit veya nükleoid (çekirdeğimsi anlamında), prokaryotların genetik materyalinin bulunduğu, düzenli bir biçime sahip olmayan, hücre içi bölgeleridir.^[1]

Prokaryotik canlıların genomu genellikle aynı anda çift zincirli DNA parçalarının çoklu kopyaları bulundurabilen halkasal bir yapıdır. Genomun uzunluğu çeşitlidir fakat genellikle en azından birkaç milyon baz çifti uzunluğundadır. Genomun bir nükleotit içinde saklanması, ökaryotların hücre çekirdeği diye adlandırılan membranla sınırlandırılmış bir organelde bulunan kromatinlerde bulundurdukları genomla tezatlık gösterebilmektedir.

Bir "genofor" bir prokaryotun DNA'sıdır. Bu sıklıkla prokaryotik kromozoma karşılık olarak kullanılır. Kromozom terimi genofor için yanlış bir ifadedir çünkü, ökaryotik kromozomlar kromatin proteinleri aracılığıyla paketlenir,^[2] prokaryotlarda ise DNA süpersarım yoluyla sıkıştırılır.^[3] Genofor çoğu organizmada daireseldir ve ancak ufak bir azınlıkta doğrusaldır. Genoforun dairesel olması, telomerler olmaksızın ikileşmeyi mümkün kılar.^[4] Bir canlı organizmanın bilinen en küçük genoforu (Mycoplasma genitalium için) 580.073 baz çiftidir. Çoğu ökaryotlarda bulunan mitokondri ve kloroplastların da genoforları vardır, bu organeller bakterilere çok benzer.^[5] Günümüzde genofor nispeten eskimiş bir terimdir, fazla kullanılmaz.

Görüntüleme

Nükleoit elektron mikroskobunda yüksek büyültme ile açıkça görüntülenebilir. Hücreden hücreye fark etmekle beraber, sitozoldan açıkça farklı görünür. Bazen DNA olduğu sanılan iplikler dahi görülebilir. DNA'yı spesifik olarak boyayan Feulgen boyası kullanılarak nükleoit ışık mikroskobu ile de görülebilir. DNA-enterkalasyonu yapan DAPI ve etidyum bromür, fluoresans mikroskopisi ile nükleoitlerin görüntülenmesinde kullanılır.

Bileşimi

Nükleoit başlıca, yaklaşık %60 oranında, DNA'dan oluşur, kalanı RNA ve proteindir. Bu son ikisi muhtemelen mesajcı RNA ve bakteriyel genoma bağlanmış durumda olan transkripsiyon faktörleridir. DNA'yı süpersarımlı şekilde tutmaya yardım eden proteinler nükleoit proteinler veya nükleoit-ilişkili proteinler olarak adlandırılır. Nükleoitteki DNA'ya bağlı proteinler, ökaryotik kromatinde yer alan histonlar gibi nükleozom benzeri yapılar oluşturmazlar. Nükleozomlarda bir protein merkez etrafında DNA sarılıdır, nükleoit proteinleri ise DNA'yı bükerek veya DNA-DNA köprüleri kurarak onu sıkıştırırlar.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Thanbichler M, Wang S, Shapiro L (2005). "The bacterial nucleoid: a highly organized and dynamic structure". J Cell Biochem. 96 (3). ss. 506-21. doi:10.1002/jcb.20519. PMID 15988757.
^ Ris, H. (1961). Ultrastructure and molecular organization of genetic systems. Can. J. Genet. Cytol. 3, 95-120.
^ Benham C, Mielke S (2005). "DNA mechanics". Annu Rev Biomed Eng. Cilt 7. ss. 21 - 53. doi:10.1146/annurev.bioeng.6.062403.132016. PMID 16004565.
^ Nelson D, Cox M (2000). Principles of Biochemistry Third Edition. New York: Worth Publishers. ss. 28-39. ISBN 1-57259-153-6.
^ Nelson D, Cox M (2000). Principles of Biochemistry Third Edition. New York: Worth Publishers. ss. 38-39. ISBN 1-57259-153-6.

Sitoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Thanbichler M, Wang S, Shapiro L (2005). "The bacterial nucleoid: a highly organized and dynamic structure". J Cell Biochem. 96 (3). ss. 506-21. doi:10.1002/jcb.20519. PMID 15988757.

[2] Ris, H. (1961). Ultrastructure and molecular organization of genetic systems. Can. J. Genet. Cytol. 3, 95-120.

[3] Benham C, Mielke S (2005). "DNA mechanics". Annu Rev Biomed Eng. Cilt 7. ss. 21 - 53. doi:10.1146/annurev.bioeng.6.062403.132016. PMID 16004565.

[4] Nelson D, Cox M (2000). Principles of Biochemistry Third Edition. New York: Worth Publishers. ss. 28-39. ISBN 1-57259-153-6.

[5] Nelson D, Cox M (2000). Principles of Biochemistry Third Edition. New York: Worth Publishers. ss. 38-39. ISBN 1-57259-153-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]