Kemalpaşa, İzmir
| Kemalpaşa | |
|---|---|
 İzmir'in Türkiye'deki yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | İzmir |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İlçe oluşu | 1901 |
| İdare | |
| • Kaymakam | Musa Sarı |
| • Belediye başkanı | Mehmet Türkmen (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 681 km² |
| Rakım | 225 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 106.298 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 110.209 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 35743 |
| İl alan kodu | 232 |
| İl plaka kodu | 35 |
Resmî site Kemalpaşa Kaymakamlığı | |
Kemalpaşa, Türkiye'nin İzmir ilinin bir ilçesidir. İlçenin batısında Bornova ve Buca, güneyinde Torbalı ve Bayındır ilçeleri, kuzeyinde Manisa ilinin Yunusemre ve Şehzadeler ilçeleri, doğusunda ise Turgutlu ilçesi bulunmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kentin Antik ve Orta Çağ’daki adı Nymphaion’du (Grekçe: Νύμφαιον). 13. yüzyılda, İznik İmparatorları’nın gözde kışlık ikametgâhı hâline gelmesiyle Geç Bizans döneminde önem kazandı. İmparator III. İoannes Dukas Vatatzes tarafından burada, kalıntıları günümüze kadar iyi korunmuş bir saray inşa ettirildi. İznik sarayıyla kurulan bu yakın ilişki, Nymphaion’u imparatorluk siyasetinin merkezlerinden biri hâline getirdi: kent bir başpiskoposluk makamına yükseltildi; III. İoannes son aylarını burada geçirdi ve hem II. Theodoros Laskaris hem de VIII. Mihail Palaiologos burada taç giydi. 1214 ve 1261 yıllarında yapılan ve her ikisi de ‘Nymphaion Antlaşması’ olarak anılan iki önemli 13. yüzyıl antlaşması, İtalyan devletleriyle burada imzalandı. Bunlardan ikincisi, bölgenin geleceği üzerinde büyük etki yaratarak Smyrna’nın (İzmir) fiilen Ceneviz Cumhuriyeti’ne bırakılmasına yol açtı. 13. yüzyılın sonlarında Nymphaion, Türk beyliklerinin ilerleyişine karşı önemli bir Bizans kalesi hâline geldi; İmparator II. Andronikos Palaiologos ile ünlü general Aleksios Filanthropenos 1290’larda burayı karargâh olarak kullandılar. Kent 1315 yılında Saruhan Beyliği tarafından ele geçirildi. 1867’de Nif, Aydın Vilayeti’nin Saruhanlı sancağına bağlı bir bucaktı. Daha sonra 1900'de İzmir sancağına bağlanmış, 1901'de ise kaza (ilçe) olmuştur.[3] 16 Mayıs 1919'dan 8 Eylül 1922'ye kadar Yunan işgali altında kalmıştır.[4] 9 Eylül 1922'de Mustafa Kemal Paşa Nif'e gelmiş, ordunun İzmir'e girişini buradan takip etmiş ve geceyi burada geçirmiştir. Bu olayın anısına 1923'te ilçenin adı Kemalpaşa olarak değiştirilmiştir.[5]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]
İzmir'in doğusunda yer alan Kemalpaşa'nın batısında Bornova ve Buca, güneyinde Torbalı ve Bayındır ilçeleri, kuzeyinde Manisa ilinin Yunusemre ve Şehzadeler, doğusunda Turgutlu ilçeleri bulunmaktadır. İlçe 681 km² yüzölçümü[1] ve 48 mahallesi ile İzmir ilinin en büyük ilçeleri arasında yer alır. Nif Dağı ilçe sınırları içerisindedir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[6] | 21.969 | 4.231 | 17.738 |
| 1935[7] | 24.951 | 3.730 | 21.221 |
| 1940[8] | 25.071 | 3.373 | 21.698 |
| 1945[9] | 26.034 | 3.450 | 22.584 |
| 1950[10] | 28.593 | 3.676 | 24.917 |
| 1955[11] | 29.284 | 3.864 | 25.420 |
| 1960[12] | 32.404 | 4.809 | 27.595 |
| 1965[13] | 35.025 | 4.953 | 30.072 |
| 1970[14] | 35.710 | 5.862 | 29.848 |
| 1975[15] | 38.706 | 7.572 | 31.134 |
| 1980[16] | 43.489 | 10.184 | 33.305 |
| 1985[17] | 49.175 | 12.266 | 36.909 |
| 1990[18] | 56.075 | 16.354 | 39.721 |
| 2000[19] | 73.114 | 25.448 | 47.666 |
| 2007[20] | 81.777 | 37.126 | 44.651 |
| 2008[21] | 87.147 | 67.607 | 19.540 |
| 2009[22] | 89.084 | 69.605 | 19.479 |
| 2010[23] | 91.276 | 71.409 | 19.867 |
| 2011[24] | 93.431 | 73.423 | 20.008 |
| 2012[25] | 94.831 | 74.990 | 19.841 |
| 2013[26] | 97.499 | 97.499 | veri yok |
| 2014[27] | 99.626 | 99.626 | veri yok |
| 2015[28] | 101.693 | 101.693 | veri yok |
| 2016[28] | 103.806 | 103.806 | veri yok |
| 2017[28] | 105.506 | 105.506 | veri yok |
| 2018[28] | 106.298 | 106.298 | veri yok |
| 2019[28] | 107.556 | 107.556 | veri yok |
| 2020[28] | 110.209 | 110.209 | veri yok |
| 2021[28] | 112.049 | 112.049 | veri yok |
| 2022[28] | 114.250 | 114.250 | veri yok |
| 2023[28] | 117.956 | 117.956 | veri yok |
| 2024[28] | 120.375 | 120.375 | veri yok |
Not: 2008 yılında bazı belde ve köyler mahalle statüsüne geçtiğinden şehir nüfusu artıp kır nüfusu azalmıştır. 2013 yılında ise Büyükşehir yasası nedeniyle köylerin tamamı mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede yetiştirilen kirazlar coğrafi işaret almıştır.[29][30]
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]Yerel Seçimler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Seçim | Belediye Başkanı | Parti | Oy Oranı | |
|---|---|---|---|---|
| 1963 | Raşit Nephan Taşlı | Adalet Partisi | %76,19 | |
| 1968 | %82,15 | |||
| 1973 | %65,13 | |||
| 1977 | %59,16 | |||
| 1984 | Oğuz Türkoğlu | Milliyetçi Demokrasi Partisi | %45,72 | |
| 1989 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | %42,93 | ||
| 1994 | Mehmet Ali Özüdoğru | Refah Partisi | %30,11 | |
| 1999 | Fazilet Partisi | %29,31 | ||
| 2004 | Yakup Karaca | Adalet ve Kalkınma Partisi | %37,64 | |
| 2009 | Rıdvan Karakayalı | Cumhuriyet Halk Partisi | %30,54 | |
| 2014 | Arif Uğurli | Adalet ve Kalkınma Partisi | %40,65 | |
| 2019 | Rıdvan Karakayalı | Cumhuriyet Halk Partisi | %45,70 | |
| 2024 | Mehmet Türkmen | %44,62 | ||
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçede bulunan okullar aşağıda listelenmiştir.[31]
İlkokullar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yukarıkızılca İlkokulu
- 80. Yıl Sütçüler İlkokulu
- Pakmaya İlkokulu
- Bağyurdu Kazım Dirik Ortaokulu
- Ören İlkokulu
- Merkez Atatürk İlkokulu
- Bağyurdu Cumhuriyet İlkokulu
- Aşağıkızılca İlkokulu
- Damlacık İlkokulu
- Sinancılar İlkokulu
- Armutlu İlkokulu
- Sekiz Eylül İlkokulu
- Merkez Cumhuriyet İlkokulu
- Yiğitler Özcan Katrancı İlkokulu
- Örnekköy Şehit İncekara İlkokulu
- (Akalan) Denen Ortaokulu
- 75. Yıl İlkokulu
- Sarılar İlkokulu
- Dereköy İlkokulu
- Kızılüzüm Şehit Ünal Sipahi İlkokulu
- Yenmiş İlkokulu
- Dereköy İlkokulu
- TOKİ Kemalpaşa İlkokulu
- Çambel Şebnem Kardıçalı İlkokulu
- Zennure-Mücella Bahçıvan İlkokulu
- Halilbeyli Hatice Ali Katrancı İlkokulu
- Ansızca İlkokulu
- Veli Üzümcü İlkokulu
- Kuyucak İlkokulu
- Vişneli İlkokulu
- Yeni Kurudere İlkokulu
- Yenmiş Hürriyet İlkokulu
- Hamzababa Hürriyet (Sarıçalı) İlkokulu
- Nazarköy Şehit Hasan Alkan İlkokulu
- Kamberler İlkokulu
Ortaokullar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yukarıkızılca Ortaokulu
- 80. Yıl Sütçüler Ortaokulu
- 15 Temmuz Demokrasi Şehitleri (Eski adıyla "Pakmaya") Ortaokulu
- Bağyurdu Kazım Dirik Ortaokulu
- Ören Ortaokulu
- Merkez Atatürk Ortaokulu
- Bağyurdu Cumhuriyet Ortaokulu
- Aşağıkızılca Ortaokulu
- Damlacık Ortaokulu
- Sinancılar Ortaokulu
- Armutlu Ortaokulu
- Sekiz Eylül Ortaokulu
- Merkez Cumhuriyet Ortaokulu
- Yiğitler Özcan Katrancı İlkokulu
- Örnekköy Şehit İncekara Ortaokulu
- (Akalan) Denen Ortaokulu
- 75. Yıl Ortaokulu
- Sarılar Ortaokulu
- Dereköy Ortaokulu
- Kızılüzüm Şehit Ünal Sipahi Ortaokulu
- TOKİ Kemalpaşa Ortaokulu
- Ayşe-Hasan Türkmen Ortaokulu
- Aliya İzzetbegoviç Ortaokulu
- Kemalpaşa İmam Hatip Ortaokulu
- 80. Yıl Sütçüler İmam Hatip Ortaokulu
Liseler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bağyurdu Anadolu Lisesi
- Ferzent Bulum Anadolu Lisesi
- İbrahim Polat - Ege Seramik Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi
- Şehit Halil Kantarcı Anadolu İmam Hatip Lisesi
- Kemalpaşa Kız Teknik ve Meslek Lisesi
- Mopak Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi
- Pakmaya - Ülkü Hızal Anadolu Lisesi
- Ulucak Anadolu Lisesi
- Ümran Baradan Güzel Sanatlar Lisesi
- Yamantürk Çok Programlı Lisesi
- Kemalpaşa Lütfü Ürkmez Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
- Hasan Türkmen Anadolu Lisesi
Altyapı
[değiştir | kaynağı değiştir]İzmir-Basmane – Manisa – Afyonkarahisar demiryolu'nun şubesi olan Çobanisa – Kemalpaşa şube demiryolu üzerinde bulunan Kemalpaşa Tren İstasyonu ilçeye hizmet vermektedir. İzmir-Gebze Otoyolu ilçeden geçmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Nisan 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2025.
- ^ https://www.apikam.org.tr/YuklenenDosyalar/Dokumanlar/d2acf743-6729-4a58-934b-a11a1c27dc32Kurtuluş.pdf
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2025.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
- ^ a b c d e f g h i j
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Kemalpaşa Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "İzmir Kemalpaşa Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2025.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2025.
- ^ "Kemalpaşa Okulları". MEB. 26 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- T.C. Kemalpaşa Kaymakamlığı 28 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kemalpaşa Belediyesi 3 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
